2. Aysberq nədir?
7. Çayın mənbəyi 2430 m hündürlükdədir, mənsəb isə - 12 metrdədir. Çayın düşməsini təyin edin. 10. Suayrıcı nədir? 15. Çayın su sərfi 240 kub metr/san-dir. Çay yatağının canlı en kəsiyinin sahəsi isə 20 kv metrdir. Çayın axın sürətini tapın. 18. Tayqa nədir? 23. Exolotdan göndərilən səs siqnalı 4 saniyə sonra dərinlikdə olan hidronavatlar tərəfindən qəbul edildi. Dərinliyi tapın. 26. Şelf nədir? 31. 5 ton okean suyundan nə gədər duz almaq mümkündür? 34. Qeyzer nədir? 39. Dagın ətəyində iyul ayının orta temperaturu +210C olarsa qar xəttinin keçdiyi hündürlüyü təyin edin: 42. Lava nədir? 50. Qalxan nədir? 58. Aşagıdakı ifadələr hansı çaya məxsusdur? 61. Briz nədir? 66. Aşagıdakı ifadələr hansı çaya məxsusdur? 69. Musson nədir? 74. Aşağıdakı ifadələrin hansı gölə aid olduğunu təyin edin: 78. Torpaq nədir? 84. Aşağıdakı ifadələrin hansı çaya aid olduğunu təyin edin. 87. Denudasiya nədir? 93. Aşağıdakı ifadələrin hansı çaya aid olduğunu təyin edin: 96. Akkmulyasiya nədir? 102. Aşağıdakı ifadələrin hansı gölə aid olduğunu təyin edin: 105. Passat nədir? 110. Aşağıdakı ifadələrin hansı çaya aid olduğunu təyin edin: 113. Qərb küləkləri nədir? 140. Göl nədir? 141. Metomorfik mənşəli faydalı qazıntılar qrupu: 143. Bentos nədir? 161. Çöllər zonasında geniş yayılmış torpaq tipi. 163. Pik nədir? 166. Sunami dalğalarının yaranma səbəbi: 168. Pampa nədir? 175. Şəlalə nədir? 177. Qara torpaqlara aid olan xüsusiyyətlər: 183. Astana nədir? 185. Podzol torpaqlara aid olan xüsusiyyətlər: 191. Kanyon nədir? 193. Qleyli-suvaşqan torpaqlara aid olan xüsusiyyətlər: 199. Savanna nədir? 201. Qırmızı ferralit-laterit torpaqlara aid olan xüsusiyyətlər: 207. Selvas nədir? 209. Boz torpaqlara aid olan xüsusiyyətlər: 215. Kondensasiya nədir? 217. Qonur torpaqlara aid olan xüsusiyyətlər: 223. Sublimasiya nədir? 225. Tundra zonasına aid olan xüsusiyyətlər:
A) suda üzən buz dağı
B) okean dibindəki buz qatları
C) suda üzən quru parçası
D) materikdən ayrılan bərk süxur qatı
E) dünya okeanında ada
A) 2418 m B) 2140 m C) 3500 m
D 2442 m E) 2600m
A) iki çay hövzəsi arasında qalan yüksəklik
B) çay sistemini birləşdirən sərhəd
C) okeanları ayırın şərti meredian xətti
D) okean sularının birləşdiyi şərti sərhəd
E) iki dənizi bir- birindən ayıran ensiz su sahəsi
A) 20 metr/san B) 15 metr/san
C) 40 metr/san D) 12 metr/san
E) 24 metr/san
A) mülayim qurşağın iynəyarpaq meşələri
B) savannalardakı iynəyarpaq meşələr
C) yarımsəhra zonasında tuqay meşələri
D) rütubətli ekvatorial cəngəlliklər
E) subarktik qurşağın alçaqboylu kolları
A) 3500m B) 4000m C) 5000 m
D) 6000m E) 1500m
A) sahildə 200 m-ə gədər olan dərinlik
B) okeanda 500 m-ə gədər olan materik yamacı
C) okean dibində olan geniş və hamar düzənliklər
D) orta okean dağlarınını sudan çıxan hissəsi
E) materik ətəyi
A) 175 qram B) 17,5 kq C) 1,75 ton
D) 175 kq E) 35 kq
A) təzyiqlə yer səthinə çıxan isti sular
B) yeraltı isti termal sular
C) maqmanın yer qabığında soyuması
D) lavanın təzyiqlə səthə çıxması
E) lavadan ayrılan soyuq sular
A) 4500m B) 2000m C) 2100m
D) 3500m E) 6000m
A) vulkan püskürməsi zamanı səthə çıxan maye
B) zəlzələ zamanı süxurların yaratdığı hündürlük
C) vulkan zamanı yaranan konusvari dag
D) vulkan boğazının açdığı cökəklik
E) təzyiqlə yer səthinə çıxan isti sular
A) platformalarda kristallik bünövrənin yer səthinə çıxması
B) aşınma nəticəsində akkumulyativ düzənliyin yaranması
C) vulkan püskürməsindən sonra yaranan gümbəzə bənzər forma
D) qədim dənizlərin quruyaraq çəkilməsindən sonra qalan quru sahəsi
E) iki materik arasında qalan ensiz quru sahəsi
1. Sərhəd çayıdır.
2. Qidalanmasında qar və buzlaq suları mühüm yer tutur.
3. Yazın sonu və yayın əvvəlində bol sulu olur.
4. Mənsəbi okean səviyyəsindən aşagıdır.
A) Araz B) Astara C) Kür
D) Mazım E) Samur
A) sutka ərzində istiqamətini iki dəfə dəyişən külək
B) gündüzlər qurudan dənizə, geçələr dənizdən quruya doğru əsən külək
C) yayda okeandan quruya, qışda qurudan okeana doğru əsən külək
D) sutka ərzində istiqamətini dəyişməyən külək
E) yayda quru üzərində sərinlik, qışda isə yumşaqlıq yaradan fəsli külək
1. Əsasən yagış və yeraltı sular ilə qidalanır.
2. Mənsəbi okean səviyyəsindən aşağıdır.
3. Düzənlik çayıdır.
4. Suvarmada istifadə olunur.
A) Samur B) Kür C) Qanıx
D) Qabırrı E) Viləş
A) il ərzində istiqamətini iki dəfə dəyişən külək
B) yayda materikdən okeana, qışda okean səthindən materik üzərinə əsən külək
C) istiqamətini dəyişməyən külək
D) gündüzlər qurudan dənizə, geçələr dənizdən quruya doğru əsən külək
E) yayda quru üzərinə quraqlıq, qışda isə rütubət gətirən külək
1. Axarlıdır.
2. Suyunun tərkibi şirindir.
3. Dag ğölüdür.
4. Uçqun mənşəlidir.
A) Böyük Şor B) Göygöl C) Ağsu
D) Hacıqabul E) Masazır
A) Yerin üst münbüt yumşaq qatı
B) Yer qabığının aşına bilən qatı
C) Yer səthinin ana suxur qatı
D) Yerin bitki ilə örtülməyən üst səthi
E) Rütübətlik əmsalının vahiddən az olduğu ərazilər
1. Kürün sağ qoludur.
2. Qidalanmasında yeraltı sular əsas yer tutur.
3. Üzərində su anbarı tikilmişdir.
4. Qarabağ vulkanı yaylasından başlayır.
A) Həkərəçay B) Bərgüşadçay C) Gəncəçay
D) Tovuzçay E) Tərtərçay
A) Xarici təsirlərin köməyi ilə suxurların ətrafa dağılması
B) Xarici təsirlər və daxili qüvvələrin köməyi ilə süxurların çökək ərazilərdə toplanması
C) Dağlıq ərazilərin tektonik qalxması
D) Çökək ərazilərin tektonik əyilməsi
E) Süxurların su, buz və külək vasitəsi ilə cilalanması
1. Böyük Qafqazın Cənub-Şərq yamacı boyunca axır.
2. Müvəqqəti axara malikdir.
3. Əsasən yağış suları ilə qidalanır.
4. Mənsəbinə çatmır.
A) Xaçınçay B) Vəlvələçay C) Göyçay
D) Viləşçay E) Pirsaatçay
A) Xarici təsirlər nəticəsində süxurların çökək ərazilərdə toplanması
B) Xarici qüvvələrin köməyi ilə süxurların ətrafa dağılması
C) Düzənlik ərazilərin tektonik qalxması
D) Dağlıq ərazilərdə tədric tektonik qalxma
E) Süxurların su, buz külək vasitəsi ilə cilalanması
1. Düzənlik ərazidə yerləşir.
2. Axmaz mənşəlidir.
3. Ətrafında eyni adlı qoruq vardır.
4. Meandrda yerləşir.
A) Masazır B) Böyük Şor C) Batabat
D) Ağzıbirçala E) Ağgöl
A) Tropik enliklərdən ekvatora doğru əsən daimi külək
B) 300 enliklərdən ekvatora doğru əsən və istiqamətini ildə iki dəfə dəyişən külək
C) Ekvatordan tropiklərə doğru əsən, istiqamətini dəyişməyən külək
D) Tropik enliklərdən mülayim enliklərə doğru əsən, istiqamətini dəyişməyən külək
E) Qütb ətrafı enliklərdən mülayim enliklərə doğru əsən külək
1. Sərhəd çayıdır.
2. Mənsəbi okean səviyyəsindən aşağıdır.
3. Qidalanmasında yeraltı sular əsas rol oynayır.
4. Rejimi tənzimlənmişdir.
A) Qabırrı B) Qanıx C) Samur
D) Viləş E) Araz
A) Tropik enliklərdən mülayim enliklərə doğru əsən, istiqamətini dəyişməyən külək
B) 300 enliklərdən ekvatora doğru əsən və istiqamətini ildə iki dəfə dəyişən külək
C) Ekvatordan tropiklərə doğru əsən, istiqamətini dəyişməyən külək
D) Tropik enliklərdən mülayim enliklərə doğru əsən, istiqamətini ildə iki dəfə dəyişən külək.
E) Qütb ətrafı enliklərdən mülayim enliklərə doğru əsən külək
A) okeanla birbaşa əlaqəsi olan təbii su çuxuru
B) qurunun okeana daxil olan hissəsi
C) dənizin quruya daxil olan hissəsi
D) okeanla birbaşa əlaqəsi olmayan təbii su çuxuru
E) quruda yaranan çökəkliklərə okeanlardan axan su
A) mərmər, əhəngdaşı, uran
B) qranit, qrafit, daş kömür
C) almaz, mərmər, kvarsit
D) təbii qaz, kvarsit, dəmir filizi
E) qızıl, polimetal, molibden
A) yararsız torpaq sahəsi
B) yeraltı suların təsiri ilə dəyişən relyef
C) okean suyunun duzlulugu
D) okean dibində yaşayan canlı aləm
E) kəskin kontinental iqlim tipi
A) boz B) podzol C) qəhvəyi
D) qara E) qonur
A) Sıra dağlarda əlverişli keçid
B) Yüksək dağlarda göl çökəkliyi
C) Vulkan kraterinin çökək sahəsi
D) Şiş uclü dağ zirvəsi
E) Dagın zirvə və ətəyi arasında qalan məsafəsi
A) daimi küləklər
B) Ay və günəşin cazibəsi
C) Atmosfer təzyiqi fərqləri
D) Suyun duzluluğunun müxtəlifliyi
E) Sualtı zəlzələ
A) Şimali Amerikada qara torpaq çöllər
B) Cənubi Amerikada yarımsəhra zonası
C) Cənubi Amerikada çöl zonası
D) Afrikanın ekvatorial meşələri
E) Meksika yaylasında təbii zona
A) Düzənlik çaylarında yan eroziya
B) Dağ çaylarında yaranan maneə
C) Çay yataqlarında dib eroziya
D) Çayın mənsəbində qollara ayrılması
E) Çay yatağında suyun dik tökülməsi
1. Yüksək temperatura malik ərazilərdə formalaşırlar.
2. Çöl zonasında yaranırlar.
3. Humusun miqdarı yüksək olur.
4. Əsasən cənub materiklərində geniş yayılmışdır.
5. Ekvatorial iqlim qurşağı üçün səciyyəvidir.
6. Münbüt torpaqlardır.
A) 1, 4, 6 B) 1, 2, 4 C) 2, 4, 5
D) 2, 3, 6 E) 1, 3, 5
A) Düzənlik çaylarında yan eroziya
B) Dağ çaylarında suyun sürətlə axması
C) Çay yataqlarında maneə
D) Çayın mənsəbində qollara ayrılması
E) Çay yatağında suyun dik tökülməsi
1. Yüksək temperatura malik ərazilərdə formalaşırlar.
2. Tayqa zonasında yaranırlar.
3. Humusun miqdarı yüksək olur.
4. Əsasən şimal materiklərində geniş yayılmışdır.
5. Ekvatorial iqlim qurşağı üçün səciyyəvidir.
6. Qeyri-münbüt torpaqlardır.
A) 1, 4, 6 B) 1, 2, 4 C) 2, 4, 6
D) 2, 3, 6 E) 1, 3, 5
A) Düzənlik çaylarında yaranan eroziya
B) Dağ çaylarında yaranan dərin dərələr
C) Çay yataqlarında maneələr
D) Çayın mənsəbində qollara ayrılması
E) Çay yatağında suyun dik tökülməsi
1. Yüksək temperatura malik ərazilərdə formalaşırlar.
2. Tundra zonasında əmələ gəlirlər.
3. Humusun miqdarı yüksək olur.
4. Əsasən şimal materiklərində geniş yayılmışdır.
5. Subarktik iqlim qurşağı üçün səciyyəvidir.
6. Münbit torpaqlardır.
A) 1, 4, 6 B) 2, 4, 5 C) 2, 4, 6
D) 2, 3, 6 E) 1, 3, 5
A) düzənlikdə yaranmış meşə sahəsi
B) dağ çaylarının dib eroziyası
C) Çay sahili boyu uzanan tuqay meşələri
D) hündür ot örtüyü
E) bataqlaşmış meşə sahəsi
1. Yüksək temperatura malik ərazilərdə formalaşırlar.
2. Ekvator boyu ərazilər üçün səciyyəvidir.
3. Humusun miqdarı yüksək olur.
4. Əsasən Afrika və Cənubi Amerika materiklərində geniş yayılmışdır.
5. Subarktik iqlim qurşağı üçün səciyyəvidir.
6. Münbit torpaqlardır.
A) 1, 4, 6 B) 2, 4, 5 C) 2, 4, 6
D) 2, 3, 6 E) 1, 2, 4
A) Düzənlikdə yaranmış meşə-çəmən landşaftı
B) Dağlıq ərazilərdə yayılmış meşə kompleksi
C) Çay sahili boyu uzanan tuqay meşələri
D) ekvatorial həmişəyaşıl rütubətli meşələr
E) subekvatorial hüdür ot örtüyü
1. Yüksək temperatura malik ərazilərdə formalaşırlar.
2. Ekvator boyu ərazilər üçün səciyyəvidir.
3. Humusun miqdarı az olur.
4. Əsasən səhra və yarımsəhra zonalarında geniş yayılmışdır.
5. Subarktik iqlim qurşağı üçün səciyyəvidir.
6. Münbit torpaqlardır.
A) 1, 4, 6 B) 2, 4, 5 C) 2, 4, 6
D) 2, 3, 6 E) 1, 3, 4
A) düzənlikdə yaranmış meşə-çəmən kompleksi
B) suyun maye haldan buxar hala keçməsi
C) suyun buxar haldan bərk hala keçməsi
D) suyun buxar haldan maye hala keçməsi
E) küləyin su və quru arasında yerdəyişməsi
1. Mülayim temperatura malik ərazilərdə formalaşırlar.
2. Ekvator boyu ərazilər üçün səciyyəvidir.
3. Görkəmini dəyişən enliyarpaq meşələr üçün səciyyəvidir
4. Əsasən səhra və yarımsəhra zonalarında geniş yayılmışdır.
5. Şimal materikləri üçün səciyyəvidir.
6. Münbitliynə görə məhsuldar torpaqlardır.
A) 1, 4, 6 B) 2, 4, 5 C) 2, 4, 6
D) 2, 3, 6 E) 1, 3, 4
A) düzənlikdə gildən yaranmış hamar səth
B) suyun maye halından buxar halına keçməsi
C) suyun bərk halından qaz halına keçməsi
D) suyun buxar halından bərk halına keçməsi
E) torpaqların yararsız hala düşməsi
1. Yüksək temperatura malik ərazilərdə formalaşır.
2. Ekvator boyü ərazilər üçün səciyyəvidir.
3. Torpaqlarda humusun miqdarı az olur.
4. Əsasən səhra və yarımsəhra zonalarında geniş yayılmışdır.
5. Subarktik iqlim qurşağı üçün səciyyəvidir.
6. Qütb gecə və gündüzləri müşahidə olunur
A) 1, 4, 6 B) 2, 4, 5 C) 3, 5, 6
D) 2, 3, 6 E) 1, 3, 4