Azərbaycan dilində olduğu kimi, türk dilində də feli bağlama formaları çoxdur. Bu formalar xüsusi şəkilçilər vasitəsi ilə düzəlir:
1) -ip, -ıp, -up, -üp
Kapıyı açıp içeri girdim.
Arabaya binip gittiler.
Biraz konuşup ayrıldılar.
Akşama kadar gülüp eğlendik.
Qeyd: -ip; -ıp; -up; -üp türk dilində sırf feli bağlama şəkilçiləridir və cümlənin postpozisiyasında zaman şəkilçisi kimi işlənmir.
2)-arak, -erek
İnsan dünyaya ağlayarak gelir, ağlayarak gider.
Çocuk gülerek bana baktı.
Kız koşarak gitti.
Bu şəkilçi «olmak» felinə birləşərək müxtəlif mənalı ifadələr əmələ gətirir:
Bir doktor olarak şunu diyebilirim — Bir həkim kimi bunu deyə bilərəm.
Genel olarak bu iş böyle yürümez — Ümumiyyətlə, bu iş belə davam etməz.
Kesin olarak bilmiyorum — Qətiyyən (qəti şəkildə) bilmirəm.
3) -a; -a; -e; -e
Koşa koşa geldi.
Güle güle gidiniz.
Araya araya buluruz, inşallah.
Seni bekleye bekleye kaldık.
Bu şəkilçi yalnız eyni bir felə yox, mənaca müxtəlif və ya eyni (sinonim) fellərə də artırılaraq feli bağlama düzəldə bilir.
Karların içinde düşe kalka yürüyorduk — Qarların içərisində yıxıla-qalxa irəliləyirdik.
Kelimeleri ölçe tarta konuşuyordu. — Sözləri ölçüb-biçərək danışırdı.
4)- ken
Bu şəkilçi zaman şəkilçisindən sonra artırılır.
Dün kahkahalar yükseliyorken evinizden,
Bendim geçen ey sevgili, sandalla denizden.
(Yahya Kemal)
Tan yeri ağarırken çıktı yine yolculuk.
Avcı, kuşu uçarken vurdu.
Yarın gelecekken bu akşam gelmişti.
5)-ınca; -ince; -unca; -ünce
Bir adam kalınca onu kıyafetinden tanıdılar.
İki gönül bir olunca samanlık seyran olur.
Çanı sıkılınca susar, kimseyle konuşmazdı.
Sıla derdine girince,
Anlarsın Yunanlıya kardeş olduğunu.
(Bülent Ecevit)
Türk dilində feli bağlamanın ifadə etdiyi üslub çalarları Azərbaycan dilində həm "...an//ən kimi", həm də "...diyi zaman" tərkibləri ilə də verilə bilər:
Orhan gelince beni görsün — Orxan gələn kimi mənə baş çəksin. Orxan gəldiyi zaman məni görsün.
Beni görünce şaşırdı. — Məni görən kimi təəccübləndi. Məni gördüyü zaman çaşıb qaldı.
Araba durunca dışarıya fırladım — Maşın dayanan kimi eşiyə atıldım. Maşın dayandığı zaman eşiyə atıldım.
6) -alı; -eli
Sen gideli bir yıl oldu.
İşe başlıyalı gece gündüz çalışıyor.
Zil çalalı beş dakikadır.
Çalıkuşu kafesinden kurtulalı bu gece tam bir sene olmuştu.
(R N.Güntekin).
7)-ar, -maz, -er, -mez, -ır, -maz, -ir, -mez, -ur, -maz, -ür, -mez.
Zil çalar çalmaz dersaneye koştu.
Oturur oturmaz yazıya başladı.
Otöbüs durur durmaz hemen atladık.
Eve girer girmez ilk işi beni sormak oluyordu.
8)-dıkça; -dikçe; -dukça; -dükçe // -tıkça; -tikçe; -tukça; -tükçe.
Dedem koynunda yattıkça benimsin ey güzel torpak
(Süleyman Nazif)
Hakkın yüzü güldükçe gülümser beşeriyet.
(Tevfik Fikret)
Güldükçe güller açılır, ağladıkça inciler saçılır.
9)-madan; -meden
Ben gelmeden işe başlamayınız, — dedi ve bir daha ağzını açmadan, kimseye bakmadan çıkıp gitti.
Daha ben ağzımı açmadan ne diyeceğimi anladı.
Çekinmeden düşündüğünü söyliyebilirsin.
Siz gitmeden bu işi bitirelim.
Türk dilində bəzən eyni funksiyada "-maksızın; -meksizin" feli bağlama şəkilçisi də işlənir:
Göksel cebinden saymaksızın bir deste para çıkardı.
Kendisi de pek farkında olmaksızın düğmeye bastı.
Hiç aldırmaksızın sohbete devam ettiler.
Qeyd edək ki, Azərbaycan dilində -maksızın / -meksizin şəkilçisinin işlənməsinə təsadüf olunmur.
10) -casına; -cesine
«Ken» şəkilçisi kimi bu da zaman şəkilçisindən sonra artırılır:
Seni öyle sevdim ölürcesine
Tanrının yazdığı şiircesine
İçimden geçeni bilircesine
Yalnız benim için bak yeşil yeşil.
(Şarkı)
Bir armağan kazanmışcasına sevindi.
Çocuk ağlarcasına yalvarıyordu.
Azərbaycan dilindəki -anda; -əndə feli bağlama şəkilçisi müasir türk ədəbi dilində işlənmir.
Dilimizdəki -dıqda; -dikdə; -duqda; -dükdə feli bağlama şəkilçisi də türk dilində təkbaşına az işlənir, müxtəlif sözlərlə (qoşma, ədat və s.) birlikdə, ya da mənsubiyyət şəkilçiləri ilə müştərək işlənərək feli bağlama funksiyasını yerinə yetirir:
Sən gələndə saat beş idi — Sen geldiğinde (geldiğin zaman) saat beşti.
Müharibə qurtaranda neçə yaşın vardı? — Savaş bitiğinde (bittiği zaman) kaç yaşındaydın?
Okuldan çıktıktan sonra lokantaya gittik.
Üniversiteyi bitirdikten sonra köye dönmedim.
Biz baktığımızda yangın artık sönmüştü.
Tan yeri ağardığı sırada (ağarırken) yola çıktık.
Türk yazarı Orhan Pamuk, edebiyyatta üstün başarı gösterdiğinden (gösterdiği için, gösterdiğinden dolayı) 2006 Nobel Edebiyat Ödülü kazandı.
Məlumdur ki, feli bağlama felin təsriflənməyən forması olub həm felə, həm də zərfə aid xüsusiyyətlərə malikdir. O özlüyündə zaman bildirmir və cümlənin xəbərinin işləndiyi zamandan asılıdır; cümlədə əsas felə aid olub, onu izah edir. Bununla yanaşı, feli bağlamada ifadə olunan hərəkət, cümlənin əsas felində (xəbərində) ifadə olunan hərəkətdən əvvəl də baş verə bilər (məs.: -ıp), yaxud bu hadisələr eyni anda, paralel şəkildə (məs.: -arak) ortaya çıxar. Digər tərəfdən, feli bağlamalardan bir qismi müəyyən mənada cümlədəki hərəkətin zamanı ilə əlaqədardırsa (-alı, -ınca, ken), digər bir qismi daha çox əsas feldə ifadə edilən hərəkətin hal-vəziyyəti ilə bağlıdır (-arak, -a-a; ıp və s.).
Yadda saxlamaq lazımdır ki, Azərbaycan dilinə nisbətən türk dilində məsdər, feli sifət və feli bağlama tərkibləri daha çox işlənir.
Bu, hər şeydən əvvəl, onunla əlaqədardır ki, türk dilində tabeli mürəkkəb cümlələrin işlənmə tezliyi dilimizdəkindən azdır. Azərbaycan dilində tabeli mürəkkəb cümlələrin budaq cümlələrinin baş cümlələri izah edən, tamamlayan və s. vəzifələrini, türk dilində müəyyən mənada, məhz bu tərkiblər yerinə yetirir. Türk dilçilərinin «fiilimsi», «eylemsi» (cümlə üzvü kimi götürdükdə «cümlemsi» «tümcemsi») adını verdiyi məsdər, feli sifət və feli bağlama tərkibləri sintaktik təhlil zamanı cümlənin bir üzvü (tamamlıq, təyin, zərflik və s.) hesab edilir.