1.Allahın haqqı.Bu haqq hər bir müsəlman üçün ən mühüm olan haqdır. Allah-təala bizə yalnız Onun təkliyinə inanmağımızı buyurur ki, biz insanlar Onun əmrlərini yerinə yetirmək və qadağan edilənlərdən çəkinək.
Mən cinləri və insanları yalnız Mənə ibadət etmək üçün yaratdım. Mən onlardan ruzi istəmirəm.Şübhəsiz ki, ruzi verən də, yenilməz qüvvət sahibi olan da Allahdır! (əz-Zariyat surəsi, 56-58)
2.Məhəmməd peyğəmbərin (s.ə.s) haqqı.
Məhəmməd peyğəmbər (s.ə.s) miladi tarixlə 570 və ya 571-ci ildə anadan olub, Allah-təala onu 40 yaşında bütün bəşəriyyət (insanlar və cinlər) üçün peyğəmbər seçmişdir.
Peyğəmbər sizə nə verirsə (şəriət hökmü) onu götürün, nəyi qadağan edirsə, ondan əl çəkin, Allahdan qorxun! (əl-Həşr surəsi, 7)
3.Valideynin haqqı.
Allah və Onun elçisindən sonra, hər kəs üçün ən fəzilətli olan onun valideynidir. Övlad üçün ata-ananın hər birinin özünə görə fəziləti var. Lakin, ananın fəziləti daha çoxdur:
Biz insana ata-anasına yaxşılıq etməyi tövsiyə etdik. Anası onu (bətnində) çox zəif bir halda daşımışdı. (Loğman surəsi, 14)
4.Övladın haqqı.
Övladı islam tərbiyəsi ilə böyüdüb cəhənnəm odundan qorumaq Allahın əmrlərindəndir. Övladı əzizləmək, qayğısına qalmaq, onun üçün xeyirli dua etmək və tərbiyə vermək buyurulur.
Ey iman gətirənlər! Özünüzü və əhli- əyalınızı cəhənnəm odundan qoruyun! (ət-Təhrim surəsi, 6)
Qeyd: Qohum kafir olsa da belə, onun haqqı ödənilməlidir.
5.Qohum haqqı.
İnsanları bir çoxu bu haqqı unudaraq qohumlarını tırk edir.Şəriətə görə çətinlikdə də, firavanlıqda da qohumları ziyarət edib onların haqqını ödəmək lazımdır.
Qohum-əqrabanın haqqını ver (əl-İsra surəsi, 26)
6.Qonşunun haqqı.
Qonşunun haqqı aşağıdakı kimidir:
- Evdə bişirilən yeməkdən imkan daxilində qonşuya vermək:
- Qonşunun qadını ilə zina və qonşudan oğurluq etmək haramdır:
- Qonşuya əziyyət verməmək:
- Qonşu kafir olsa da, ona yaxşılıq etmək.
Allaha və axirət gününə inanan inanan qonşusuna yaxşılıq etsin (Müslim, 174)
7.Ərlə arvadın bir birinə olan haqqı.
Ərin boynunda olan haqlar:
- Yemək, içmək, geyim və yaşayış yeri ilə qadını təmin etməli, qadınla kobud rəftar etməməli və onlara diqqət göstərməlidir.
Arvadın boynunda olan haqlar:
-Ərinə qulluq etməli, onun etdiyi yaxşılıqlara qarşı nankor olmamalıdır.
8.Hakimlərin haqqı.
Hakim hər hansı bir topluya başçılıq edəndir. Hakimlərə tabe olmaq, xeyirdən və hidayətdən onlar üçün də diləmək, Allahın onlara verdiyi ruziyə göz tikməmək bu haqdandır. Yalnız Allahın haram buyurduğu işlərdə (oğurluq və s.) hakimə tabe olmaq haramdır.
Ey iman gətirənlər! Allaha, Peyğəmbərə və özünüzdən olan ixtiyar sahiblərinə (hakimlərə) itaət edin! (ən-Nisa surəsi, 59)
9.Müsəlmanların bir-birinə olan haqqı.
Müsəlmanlar öz aralarında bir birilərinə qarşı mərhəmətli olmalıdırlar.Müsəlman olan şəxs digər müsəlmana zərər burmamalıdır.Müsəlman bacardığı qədər pisliyə yaxşılıqla dəf etməlidir.Müsəlman qardaşının səhvini gördükdə onu düzəltməyə çalışmalı, müsəlmanlar arasında sülh yaratmalıdir, onlara əziyyət verməməlidir.Müsəlman ticarət etdikdə aldatmamaq bu haqdandır.
10.Qeyri-müsəlmanların haqqı.
Kafirlər və müşriklər Allahın, Peyğəmbərin və müsəlmanların düşmənidir. Lakin bununla belə onların da haqqını ödəmək, onlara qarşı ədalətli olmaq biz müsəlmanlara aiddir.
Əgər müşrikdən biri səndən iman istəsə, ona iman ver ki, Allah kəlamını dinləsin. Sonra onu əmin olduğu yerə çatdır (ət-Tövbə surəsi, 6)
