Domeniko Girlandayo

Tam adı: Tommaso Bigordi Domeniko
Doğulduğu tarix: 1449-ci il
Doğulduğu yer: Florensiya, İtaliya                                                             
Ölüm tarixi: 11 Yanvar 1494-ci il
Öldüyü yer: Florensiya, İtaliya
Ölümün səbəbi: təyin olunmamış
Cinsi: Kişi
Din: Katolik
İrq  və ya Etnik mənsubolma: Ağ
Məşğuliyyəti: Rəssam
Milliyyəti: İtaliyan

Florensiya rəssamı Coffo Bigordi Domenikonun bəzi yerlərdə adı Tommaso Curradi  kimi tam  verilirdi . Buradan məlum olur ki, onun atasının soyadı Curradi və onun babasının soyadı Bigordi olmuşdur. Rəssamın ümumiyyətlə  Domeniko Bigordi, adlandırılması ancaq bəzi mənbələrdə  verilir və buradan açıq-aydın,biz görürük ki, Curradi adı onun atasının soyadı olmuşdur. Girlandayo çələng istehsalçısı deməkdir. Bu ləqəb Florensiyada qızlar tərəfindən geyilən metal çələnglərə yaraşıqlıq  vermək  üçün məşhur olan ləqəbdir, rəssama bu ləqəb atası tərəfindən verilmişdir.Onda rəssamlıqdan başqa zərgərlik qabiliyyəti də vardı. Domeniko,ailədə  səkkiz uşağın ən böyüyü idi, onun atası  zərgər olmuşdur  və oda onun yanında işləmiş və onun şagird olmuşdur.O, atasının zərgər mağazasında işləyərkən , yoldan keçənlərin portretlərini çəkirdi. Və bunu görən atası onu  şəkli və mozaikanı öyrənmək üçün Alesso Baldovinetdə yerləşdirir. Və onun Alesso Baldovinetdə yerləşdirilməsi həqiqətən məqsədəuyğun fikir idi. O, burada gənc illərini yaşayırdı, buna baxmayaraq, onun otuz bir  yaşı olsada  şəxsi  yaşayış yeri yox idi. Bir işi diqqətəlayiqdir ki, nəticə etibarı ilə 1480-ci ildən   müqayisəli surətdə  dəyə bilərik ki,erkən yaşdan öz ölümünə  kimi , yəni 1494-cü ilə qədər öz dövrunun  ən təcrübəli rəssamı  olmuşdur, həmişə işləyirdi və  başqa sənətkarlar  kimi  işinin miqdarı çox olmasına baxmayaraq, bu işləri qısada olsa on dörd ilin içinə sıxışdıra bilmişdir.

1480-ci ildə Girlandayo  dövlət üçün işləyir. Ognissantının, Florensiyanın kilsələrində , həmçinin  özunun yemək otağında  natural ölçüdə olan  "Axırıncı Şam", "Cerom" və başqa freskalar dinamikliyi ilə  və ifadəliyi ilə  seçilirdi. Girlandayo 1481-ci ildən 1485-ci ilə qədər   Palasso Vecçiyoda Orologioda   freskalar çəkir. O, Zenobiusun, həyat ölçüsüsünün  kənarında, işin əsas  idealını rənglədi,  burada perspektivə və  daha çox arxitektura struktur ilə, Roma memarlığın   və başqa  memarlığın   fiqurlarından   qəhrəmanlarının təsvirini vermişdir.  Girlandayo, Palasso Vecçiyoda  bir müddət işlədikdən sonra , O,  Sistin kiçik kilsədə işləmək  üçün Roma papası IV Sikstus tərəfindən Romaya çağırıldı. O, 1483-cü ildə Romaya  gəldi. Sistində  o  ,işləməyə başlamışdır.O, burada  ehtimal ki, 1484-ci ildən əvvələ aid olan və  bir qədər qeyri-mükəmməl rəngdə,  və metod baxımında   çox böyük  üstünlüyə və  böyüklüyə malik olan  kilsənin  Apostolluqlarının, işlərinə o  sıradan  Piteri adlandıran  "Xristosda və o Endryuda bir qədər rəqibə malik olan,"  freskalarla tanış olmuşdur.Burada  mənzərə fonu,  Girlandayo tərəfindən öyrənilən  zealouslyda daha çox üstünlük təşkil edirdi, Həmçinin Brancacci kiçik kilsəsində Masacciyodan və başqalarda da   məzərə fonu üstünlük təşkil edirdi . O ,həmçinin Romada bir çox  başqa işlər üzərində işləmiş və onların ərsiyə gəlməsində böyük əməyi olmuşdur, lakin həmin işlər indiki dövrə qədər çatmamışdır. 1485-ci ildə, Girondayo , S. Finanın kiçik kilsəsində və  Toskana S. Gimignano şəhərlərində   freskalar çəkmişdir. Diqqətəlayiq əzəməti və nəzakəti ilə seçilən , Finanın iki şəkli, ölmək və ölü, şəkillərində və digər işlərində  ona Sebastyan Mainardi  ona kömək etmişdir.
O, Romada işlədikdən sonra  Florensiyaya qayıdır və Trinita kilsəsində işləməyə başlayır.O burada kilsənin şöhrətinin yüksəlməsində büyük xidmətləri olmuşdur. O, S. Mariya Novellada, işləyir və  S. Trinitanın Sassetti kiçik kilsəsinin freskalarında dövlətin həyatından  göturulmuş altı  mövzu üzərində işləyir. Ona bəzi işlərdə Frensis köməklik edir və onunla  1485-ci il də  görüş təyin edir. Əsas işləri dövlət üçün edir. Ona  Roma papası Honorius tərəfində verilmiş   icazə ilə Frensis"; onun "Ölüm və Dəfn mərasimisi"əsərini   həyata qaytarmaqla ona yeni bir ruh vermişdir.Buradakı işdə  birinci Lorenzo de Mediçinin portretidir və üçüncüdə və  birincidə  onun Innocentinin xəstəxanasında S. Mariya Novellada və "Maginin Pərəstişetməsidə" şəkillərdən birinə rəssam   öz bənzərliyi ilə yeni bir canlılıq gətirmişdir. Sassettin kiçik kilsəsində çəkilmiş və  paytaxt obrazısı, hesab edilən  "Çobanların Pərəstişetməsi", əsəri  indi Florensiya Akademiyasında saxlanılır. 
Girlandayo  S. Mariya Novellanın xorunda  yerləşən freskaları yeniləmək üçün  onu buraya çağırdılar. O  burada  xor Ricci ailəsinin kiçik kilsəsinə yeni  formalar gətirdi  ancaq Tornabuoni və Tornaquinci ailələri, Riccidən ailəsindən varlı olduqları üçün  bərpan işinin  qiyməti ilk olaraq onlar tələb etdilər.  O, burada  bir sıra freskalar, çəkir və   üç divarda , Madonnanın və Baptistin şəkilləri çəkmişdir ,  bu freskalarda yeni fəndən istifadə etmişdir,  freskaların ərsiyə gəlməsində ona bir sıra köməkliklər olmuşdur.  Bu əsərlərdə  incəsənətin və ümumi dövlətin  ləyaqətlərindən başqa, bu işlər çoxlu tarixi portretlərini  özündə saxladığı üçün  xüsusilə bizə çox  maraqlı gəlirdi , Girlandayonun biz burada  metod   üstünlüklərinin bir daha şahidi oluruq.     Girlandayonun Tornabuoninin və Tornaquinci ailələri üçün çəkdiyi  iyirmi bir portretdən indiki dövrə heç biri gəlib çatmamışdır . O  , müxtəlif mövzularda işləmiş  onun rəngarəngliyi ilə seçilən əsərləri aşağdakılardır; 
"Zaçariasa, meydanına çıxan Mələk"   ,
"Annanın və Elizabetin Salamlarında", 
"Templdən, Joaçimin Qovulması ", bu əsərlər  Mainardidə və Baldovinettidə yerləşirdi . Riccin kiçik kilsəsi təkrar açıldı və burada  1490-cı ilə qədər  tamamlama işləri aparılmışdır. Həmin dövrdə kiçik kilsədən  aparılan  paytaxt obrazı ehtimal olunan əsər  Domenikonun qardaşları, olan  Devidin, Benedettonun, köməkliyi ilə ərsiyə gəlmişdir. Burada  rənglənən pəncərə  Domenikonun yeni layihəsi idi. Onun digər əsəri hesab olunan "Bakirə qız" temperada paytaxt obrazıdır.O, Zenobiusu, Justus əsərlərini  və başqalarını , dövlət  kilsəsi üçün çəkmişdir. Justus,  indi Uffizi qalereyasında, saxlanılan  şah əsərlərdən biridir;  Volterranın Badiasında; "Maginin Pərəstişetməsi," Innocentinin  kilsəsində olan  bəlkədə  onun ən gözəl  şəklidir. Girlandayonun  ən axırıncı işlərin gördüyu tarixini 1491-ci ildə  apardığını görürük. Girlandayo çılpağ uslubuna  tez-tez müraciət etməmişdir. Onun bu xarakterikdə  çəkdiyi    şəkillərindən biri də  "Vulkan  və İldırım vurmalarını saxtalaşdıran onun Köməkçiləri", əsəridir.  Onu  Lo Spedaletton üçün çəkmişdir,  ancaq həmin əsər  artıq indi  mövcud deyildir. Onunla  birlikdə iki portret  çəkmişdir ,həmin portretlər indi   Milli Qalereyada Londonda saxlanılır. Onun 1491-ci ilin əvvəllərində  çəkdiyi  mozaikalardan biri olan  "Xəbər verilmə"dir, həmin mozaika Florensiyanın baş kilsəsinin qapısına çəkilmişdir.    
Girlandayonun ümumi bədii nailiyyətlər qazanılmasında  onun bütün  sələfləri və ya rəqibləri  onu ötüb keçmədiyi üçün  ona böyük şöhrət vermişdir.  . Girlandayonun bir sıra freskalarının  tərkibinin  sxemi böyükdür və cəzbedicidir onun tək  özü  isə  çox mürəkkəb miqyasda layihələşdirdiyi rəsmdə işıq və kölgə effekti  və xüsusilə onun perspektivə gözəl verilmişdir. Bu rəsmin rəngi   daha çox açıqdır. Ancaq onu da  qeyd edək ki, bəzən Girlanodaiy özü həddindən artıq geniş və kobud parlaq tempera şəkillərindən  olan freskalara çox az müraciət edirdi. O tək bu iki metoddan istifadə etdi , heç vaxt   onun freskaları, İtaliyalıların  "buon freskasını" adlandırdığı, temperadan o qədərdə fərqlənmirdi . Buradan bizə məlum olur ki,o,  müəyyən bərkliyi olan  metal işin də işləmişdir  onun bu  erkən təlimini  təsdiq edə bilən, tunc heykəlinin xarakterində göstərə bilərik. Girlanodayo əvvəl  Sienada məşğul olunan müqəddəslərin və dünyəvi qarışıqları Florensiya incəsənətə təqdim etmişdir. Xristosun, Bakirə qızın və mələklərin  fiqurlarında  onun tipləri ən yüksək  qaydalardan qaynağlanmamışdır Burada  tez-tez göstərilmiş qayda pozuntusu  və şəkilin qüsuru olan  əsərdəki obrazın  əllərinin və ayaqlarının arıqlığıdır. Bu əsər Girlandayonun  nəzərdə tutduğu  və özünun  prinsipləri olan əsər idi. Girlandayo tamahkar işçi idi və  o ,bütün Florensiyanın divarlarını  Florensiyanın bütün tarixinə aid olan  rəssmlər çəkmək arzusundə idi . O , bu iş üçün  bir sıra komissiyalara  təkliflər etməsindən asılı olmayaraq   yenə də burada iyrənc pul məsələləri ortalığa qoyulmuşdur, necə ki, onun Ricci kiçik kilsəsi freskalarının nəzərdə tutulan qiymətində,  daha yaxşı  qiymət təklif edən hər şeydən əvvəl dövlətli olan  Tornabuoni tərəfindən təklif edilən, mükafatı  məsələsi burada özun açıq şəkildə göstərirdi .
Vazari deyir ki, Girlandayo  öz çəkdiyi  şəkilləri qızıl suyuna salmağın  əleyhinə idi .O əsl şəkili təmsil edərək , şəkilin sonradan   qızıl suyuna salmaq   üçün nəzərdə tutmuşdur. Onun əsərlərindən olan "Çobanların Pərəstişetməsi",  indi Florensiya Akademiyasında, varlıq qızılında  saxlanılır. Girlandayounun   çoxlu şəkil və eskizi Uffizi qalereyasındadırlar, və həmin  şəkil və eskizlər    diqqətəlayiqliyi ilə seçilillər. Girlandayonu  böyük şöhrətləndirən faktlardan bir , onun Mikelanceloya , erkən təhsil verməsi  idi. Bəzi mənbələrdə verilir ki, onun Mikelanceloyo ilə uzun müddət qalsada ona    erkən bədii təhsili vermədiyi  göstərilmişdir. F. Granaccida  onun şagirdlərindən  olmuşdur.     Girlandayo  məşhur sənətkar olmuşdur. O, yanvarın 11-i, 1494-ci ildə  çox zərərli hərarətdən öldü və S. Mariya Novellada dəfn edildi . O iki dəfə evli olmuşdur və altı uşağı var idi.  Oğlanları  onu tək etmişdir. Oun nəsli  alicənab  olmuşdur,XVII əsrə  qədər gələn  nəsilləri uzun və alicənab xəttinə  malik idi, nəsillərin  axırıncı üzvləri monastırlara daxil olmuşdur. Ehtimal edirdilər ki, Domeniko kasıb öldümüşdür o ,zərif, alicənab və vicdanlı adam olmuşdur. Onun oğlu olan  Ridolfo Girlandayo(1483-1560) öz atasının yolunu davam etmişdir