Şəxsi biznesimizi necə quraq?

Siz özünüzü şəxsi biznesiniz üçün hazır hesab edirsiz? Yoxsa hələ hazır olduğunuzu düşünmürsüz? Onda niyə bu məqaləni oxuyursuz? Belə ki, sizin artıq bir iş adamı olmaq üçün şansınız var. Lao Tzu deyir ki, «Minə gedən yol bir addım ilə başlayır.» Bu məqaləni açmaqla siz belə bir hərəkət etdiniz. Qalan addımlar üçün kifayətdir. Bu məqalədə mən şəxsi biznesinizi başlamaqdan əvvəl nəzərə alacağınız beş qaydanı göstərəcəm.

Belə ki, bütün biznes nədən başlayır? Heç vaxt təxmin etməyin… Əlbəttə ki, arzu ilə! Ancaq bildiyiniz kimi hər şeyin xırdalıqları var. Əgər siz yalnız öz maliyyə vəziyyətinizi yaxşılaşdırmaq istəyirsinizsə, onda bu tək mənalı deyil… sizin biznesə ehtiyacınız var. Məsələn, hər hansı bir «alverçi» işləyən bir iş adamıdır, toxum satan nənələr kimi. Amma yalnız bu insanı zəngin etmir. Digər tərəfdən, öz-özünə işləyərək çox yaxşı əmək haqqı əldə edə bilərsiniz. Mənim gənc bir dostumun aylıq əmək haqqı 180.000 rubldur. Üstəlik ayrıca xaricə səfərlər, bahalı otellər, biznes avtomobili… Buna onun baş ağrıları və riskləri ilə şəxsi biznes lazımdırmı? Qorxuram ki, yox. Böyük bir koorporasiyada karyera qurmaq üçün cəhd edin. Birinci qayda hansını ki, siz yadda saxlamalısınız: «Sərvət və şəxsi biznes arasında bərəbərlik yoxdur.»

Hələ fikriniz dəyişməyib? Onda dəvam edək. Qəddar bir statistika var hansı ki, əminlik verir ki, ilk ildə açılan firmaların üçdə ikisi bağlanır, yerdə qalanlarında üçdə ikisi sonrakı ildə bağlanır. Bu o deməkdir ki, iki il sonra həyatda qalma şansı yalniz 10% firmada var. Əlbətdə elə firmalar var ki, bağlanmaq üçün açılırlar. Uğursuzluqlara hazır olun. Ən pisi də odur ki, ən gəlirli layihələr ən böyük risklərlə bağlıdır. Az risk, az fərq. İkinci qayda "Şəxsi biznes — həmişə risk deməkdir, lakin həmişə uğurlu deyil"

Siz hələ də qorxmamısınızsa onda layihəni qərarlaşdırmaq vaxtıdır. Layihənin əsası ideyadır. Hər uğurlu biznesin arxasında onun digərlərindən fərqlənməsi durur. Əlbəttə dayanacaqda bir köşk açıb digərləri kimi şokolad və pivə sata bilərsən, lakin bununla sən uğur əldə edə bilməzsən. Biznesdə arxada getmək olmaz! Əgər sizə pul gətirən bir yenilik görürsünüzsə, onda arxasınca gedin. Yaxşı bir məsləhət: sizin üçün şəhərdə yenilik kimi qəbul olunan bir şey digər bir şəhərdə çoxdan mövcud ola bilər. Dəmək olar ki, hər bir yenilik unudulmuş və ya az tanınmış bir şeydir. Digər ölkələrin biznesi ilə maraqlanın, əsas da sizin ölkədə olmayanlarla. Hətta bu daha asandır, çünki fikir mövcudluğunu sübut edibdir. Dahada maraqlı fikir yoxdur, axtarmayın. İdeoloji rəqiblər sizi yalnız yeyərlər. Üçüncü qayda: «Uğurlu biznes həmişə yenilik deməkdir!»

Əgər siz mənim sizi imtina etdirməyə çalışdığımı düşünursüzsə, onda yanılırsız. Belə bir fikir var ki, yaxşı bir başlanğıc üçün yaxşı kapital lazımdır. Əksər hallarda bu belə deyil. Əlbəttə ki, siz əgər restoran açmaq istəyirsizsə onda bəlli bir miqdarda pul lazımdır. Amma restoran ilə başlamağı mən sizə məsləhət görmürəm. Dünya şöhrətli bizneslərin əksəriyyəti qəpiklə başladı. Nümunələr: Microsoft, Macintosh, Coca-Cola, Kodak, Google və bir çox başqaları. Əgər siz doğru bizneslə başlayırsınızsa, onda o tezliklə ozünü qidalandırmağa başlayacaq. Sizin etməli olduğunuz yalnız bir iki ay aclıq pəhrizi saxlamaq. Tipik olaraq bir müddətdən sonra siz artıq biləcəksiniz ki, bu işi davam etdirməyə dəyər ya yox. Dördüncü qayda: «Başlanğıc üçün pul minimal dərəcədə ancaq, güc maksimal dərəcədə lazımdır»

Əgər şərtlər bu yolda düzəlsə və sizə pul lazımdırsa, onu həmişə tapa bilərsiz. Standart axtarış ADD (Ailə, Dostlar, Digərləri). Ölkəmizdə sonlar çoxdu, inanmırsınızsa Mavrodidən soruşun. Əgər ADD-dən heç kəs inanmadısa, onda bəlkə siz səfsiniz? Əgər dostlar sadəcə borc pul vermək istəmirlərsə onlara şəriklik təklif edin. Əgər belə də alınmasa, mən sizin yerinizə olsaydım bir daha düşünərdim ki, mənə biznes lazımdır ya yox. Amma istisnalar var. Əgər özünüzü dahi hesab edirsinizsə, onda bankdan kredit alın. İndi bu çox asandır. Yalnız krediti düzgün almaq lazımdır. Bu o deməkdir ki, ödənişi siz aylıq deyil, dövrün sonunda etməlisiniz. Aylıq yalnız faizlər ödənilir və effektiv faiz dərəcəsi 20%-dən yuxarı olmamalıdır. Siz şəhər və ya regional rəqabət də qazana bilərsiz. Lakin burada biznes planı yazmaq lazımdır. Bu da hər kəsin gücünə görə deyil və ya zəngin birinə bu yeniliklərlə gələ bilərsiz. Mənim bir tanışım bu yolla yüklü miqdarda pul qazanıb və artıq ikinci ildir ki, işləyir. Ancaq sizin fikrinizi oğurlaya da bilərlər. Mən sizi risk haqqında xəbərdarlıq etmişdim. Beşinci qayda: "Əgər biznes üçün pul lazımdırsa, onlar mütləq aşkar olunacaqdır!"

Bütün bu oxuduqlarınız sizin biznesə girib ya girməməyinizi qərar verməyinizə kömək edəcəkdir. Aydındır ki, bu lirikadır ancaq, lirika lazımdır. Mənim vaxtımda bu şübhələr mənədə əzab verirdi ancaq, mən öz qərarımı verdim. Yaxşı maaşdan məlum olmayan bir yola getdim. Ancaq, alındı! Əlbətdə asan olmadı, ilk üç layihəni tərk etmək məcburiyyətində qaldım və ya vaxtı gələnə kimi təxirə saldım. Amma indi bir şeyi bilirəm, nağd pul mənlik deyil. Hətta böyük məbləğdə.

Və nəhayət ən vacibi… Sizə biznesdə Uğurlar!