Yumurtalıqların polikistozu
Yumurtalıqların polikistozu
Yumurtalıqların polikistozu nədir?
Həkimlər bu xəstəliyi polikistoz yumurtalıq sindromu adlandırırlar (PKYS). PKYS zamanı zamanı yumurtalıqlarda çoxlu sayda xırda-xırda köpükcüklər əmələ gəlir ki, onları kista adlandırırlar. Həmin köpükcüklərin hesabına yumurtalıqların həcmi böyüyür. Yumurtalıqların polikistozu zamanı onların işi pozulur (yumurtalıq hüceyrələrinin çıxarılması) və hormonal tarazlığın pozulması səbəbindən qeyri-mütəmadi menstrual tsikl müşahidə edilir.
Yumurtalıqların polikitozunun səbələri hansılardır?
Yumurtalıqların polikistozunun səbəbləri hələ sona qədər tam aydın deyil. Polikistozdan əziyyət çəkən qadınlarda qanda testosteron (kişi cinsiyyət hormonu) səviyyəsi yüksək olur, eləcə də qanda qlükoza səviyyəsinin yüksəlməsi qeyd edilir (səbəb hormonun insulina qarşı dözümsüz olmasıdır).
Yumurtalığın polikistozu əlamətləri nə zaman əmələ gəlir?
Polikistozun ilk əlamətləri hələ yeniyetmə yaşlarında, ilk menstruasiyanın baş verməsindən sonra əmələ gələ bilər. Bəzi hallarda qadınlar yumurtalıqların polikistozu olması barədə heç xəbər tutmurlar, o vaxta qədər ki, uşaq dünyaya gətirmək qərarı qəbul edirlər. Bu halda polikistozun ilk əlaməti sonsuzluq ola bilər.
Yumurtalığın polikistozunun əlamətləri hansılardır?
Yumurtalığın polikistozu müxtəlif qadınlarda qeyri-daimi ola bilər və mütləq deyil ki, yumurtalığın polikistozu olan qadınlarda xəstəliyin aşağıda sadalanan bütün əlamətlər mövcud olmuş olsun:
— Qeyri-mütamadi aybaşılar – adətən, ginekoloqa müraciət etməyin səbəbi olan polikistozun tez-tez rast gəlinən əlamətləridir. Menstruasiyalar (aybaşılar) gecikmə ilə ola, bir neçə ay olmaya bilər və ya əksinə ay ərzində 2-3 dəfə baş verə bilər.
— Qeyri-adi menstruasiyalar (aybaşılar): olduqca azdırlar və ya əksinə çox bol olurlar. Eləcə də menstuasiyanın (aybaşının) müddəti qeyri-daimidir: 2 gündən bir həftəyə qədər və ya çox.
— Artıq çəki və piylənmə
— Üzdə və bədəndə artıq tüklənmə
— Yağlı üz dərisi və səpgilər
Yumurtalıqların polikistozu zamanı hamiləlik mümkündür?
Yumurtalıqların polikistozu zamanı hamiləlik mümkündür, lakin bu xəstəlikdən əziyyət çəkən qadınlar hamiləliyin planlaşdırılması zamanı böyük çətinliklərlə üzləşirlər. Yumurtalıqların polikistozu zamanı qadınların orqanizmlərində hormonal pozuntular (testosteron səviyyəsinin yüksəlməsi) baş verir ki, bu yumurtalıqların normal fəaliyyətini pozur. Əgər yumurtalıqlar normal fəaliyyət göstərmirsə, onlar yumurtalıq hüceyrələri emal etmir. Bu ovulyasiyanın olmaması və ya anovulyar tsikl adlanır. Sizdə ovulyasiyanın olmamasının əsas əlaməti qeyri-mütəmadi menstruasiyaların (aybaşıların) olmasıdır. Bu halda xüsusi müalicə olmadan hamilə qalmaq ehtimalı olduqca azdır.
Polikistoz təhlükəli ola bilər?
Əksər hallarda yumurtalıqların polikistozu hər hansı bir kəskinləşmələrin yaranmasına səbəb olmur. Lakin bu xəstəliklə əlaqədar olan bəzi təhlükələr də vardır. Hər şeydən əvvəl bu şəkərli diabet təhlükəsidir. Şəkərli diabet zamanı qanda qlükoza səviyyəsi yüksəlir ki, bu da maddələr mübadiləsinin ciddi problemlərinə gətirib çıxarır. Buna görə də yumurtalıqların polikistozu aşkar edilmiş bütün qadınlara heç olmasa ildə bir dəfə qanda qlükoza səviyyəsini yoxlatmaq məsləhət görülür. Yaşı 30-35-i keçmiş qadınlarda yumurtalıqların polikistozu yüksək arterial təzyiqin əmələ gəlməsinə gətirib çıxara bilər (hipertoniya xəstəliyi). Arterial təzyiqin yüksəlməsi isə, öz növbəsində ürək xəstəliklərinin əmələ gəlməsinə yol açır. Əgər yumurtalıqların polikistozunu müalicə etməsəniz, onda uzunmüddətli hormonal pozuntular orqanizmdə uşaqlığın xərçəngi xəstəliyinin yaranmasna gətirib çıxara bilər.
Polikistozun diaqnostikası üçün hansı analizləri vermək lazımdır?
Yumurtalıqların polikistozu şübhəsinin yaranması zamanı qadına qanın hormonal analizini vermək tövsiyyə edilir. Yumurtalığın polikistozu əlamətləri USM-də: bu yumurtalıqların ölçüsünün böyüməsi, onların kapsulunun qalınlaşması və yumurtalıqlarda çox saylı kistalardır.
Yumurtalıqların polikistozunu necə müalicə etdirmək olar?
Polikistozun müalicəsinin bir neçə metodu vardır ki, onlar xəstənin yaşından, xəstəliyin əlamət və kəskinləşmələrindən asılı olaraq ginekoloq tərəfindən təyin edilir:
— Hormonal həblərin köməkliyi ilə müalicə
— Əməliyyat keçirilməsi ilə müalicə (laparoskopiya)
— Pəhriz köməkliyi ilə müalicə
Polikistozun hamiləlik əleyhinə həblərin köməkliyi ilə müalicə edilməsi
Hormonal hamiləlik əleyhinə olan həblər menstruasiya tsiklini tənzimləməyə, eləcə də üzdə və bədəndə tüklərin çıxamasının intensivliyinin qarşısını almağa, üz dərisini normallaşdımağa və üzdəki səpgilərdən xilas olmağa imkan verir. Hamiləlik əleyhinə həblərin seçimi ancaq müalicə edən ginekoloqun məsləhəti ilə həyata keçirilir.
Polikistozun əməliyyat (laparoskopiya) vasitəsi ilə müalicəsi
Əgər hormonal həblərlə müalicə heç bir fayda verməmişdirsə, onda sizə laparoskopiya təyin edilə bilər. Laparoskopiya qeyri-adi əməliyyatdır, belə ki, onun keçirilməsi zamanı cərrah dərini kəsmir, sadəcə dəridə dəliklər açaraq bütün manupilyasiyaları aparır. Əməliyyatdan sonra dəliklər tezliklə sağalır və laparoskopiya zamanı kəskinləşmə ehtimalı olduqca azdır. Laparoskopiyanı ümumi narkoz altında edirlər. Qadınlara əməliyyatın keçirilməsindən 8-12 saat sonra artıq ayağa qalxmağa icazə verirlər, xəstəxananı isə 1-2 gün sonra tərk edə bilərsiniz.
Yumurtalıqların polikistozu zamanı pəhriz
Təəcüblü görünə bilər, lakin hətta sadə pəhriz belə polikistoz zamanı sağalmaya gətirib çıxara bilər. Bu zaman dietaya nəsə xüsusi bir inqredientlər daxil edilmir və buna görə də o istənilən qadın üçün əlçatandır. Dietanın polikistoz zamanı əsas prinsipi – sağlam qidalanma və yeməklərin az kalorili olmasıdır. Məhz piy toxumalarında çoxlu sayda kişi hormonları olduğu üçün artıq çəki və piylənmədən əziyyət çəkən qadınlarda yumurtalıqların polikistozuna daha çox rast gəlinir. Buna görədə qadınlarda piy toxumasını əritməklə hormonlar normaya düşür. Beləliklə, əgər siz artıq çəkidən əziyyət çəkirsinizsə, bu zaman qidalanma rasiyonu barədə düşünün, sağlam dieta tərtib edin ki, ancaq sizin üçün yararlı olsun və arıqlayın.
ginekoloq.az
Həkimlər bu xəstəliyi polikistoz yumurtalıq sindromu adlandırırlar (PKYS). PKYS zamanı zamanı yumurtalıqlarda çoxlu sayda xırda-xırda köpükcüklər əmələ gəlir ki, onları kista adlandırırlar. Həmin köpükcüklərin hesabına yumurtalıqların həcmi böyüyür. Yumurtalıqların polikistozu zamanı onların işi pozulur (yumurtalıq hüceyrələrinin çıxarılması) və hormonal tarazlığın pozulması səbəbindən qeyri-mütəmadi menstrual tsikl müşahidə edilir.
Yumurtalıqların polikitozunun səbələri hansılardır?
Yumurtalıqların polikistozunun səbəbləri hələ sona qədər tam aydın deyil. Polikistozdan əziyyət çəkən qadınlarda qanda testosteron (kişi cinsiyyət hormonu) səviyyəsi yüksək olur, eləcə də qanda qlükoza səviyyəsinin yüksəlməsi qeyd edilir (səbəb hormonun insulina qarşı dözümsüz olmasıdır).
Yumurtalığın polikistozu əlamətləri nə zaman əmələ gəlir?
Polikistozun ilk əlamətləri hələ yeniyetmə yaşlarında, ilk menstruasiyanın baş verməsindən sonra əmələ gələ bilər. Bəzi hallarda qadınlar yumurtalıqların polikistozu olması barədə heç xəbər tutmurlar, o vaxta qədər ki, uşaq dünyaya gətirmək qərarı qəbul edirlər. Bu halda polikistozun ilk əlaməti sonsuzluq ola bilər.
Yumurtalığın polikistozunun əlamətləri hansılardır?
Yumurtalığın polikistozu müxtəlif qadınlarda qeyri-daimi ola bilər və mütləq deyil ki, yumurtalığın polikistozu olan qadınlarda xəstəliyin aşağıda sadalanan bütün əlamətlər mövcud olmuş olsun:
— Qeyri-mütamadi aybaşılar – adətən, ginekoloqa müraciət etməyin səbəbi olan polikistozun tez-tez rast gəlinən əlamətləridir. Menstruasiyalar (aybaşılar) gecikmə ilə ola, bir neçə ay olmaya bilər və ya əksinə ay ərzində 2-3 dəfə baş verə bilər.
— Qeyri-adi menstruasiyalar (aybaşılar): olduqca azdırlar və ya əksinə çox bol olurlar. Eləcə də menstuasiyanın (aybaşının) müddəti qeyri-daimidir: 2 gündən bir həftəyə qədər və ya çox.
— Artıq çəki və piylənmə
— Üzdə və bədəndə artıq tüklənmə
— Yağlı üz dərisi və səpgilər
Yumurtalıqların polikistozu zamanı hamiləlik mümkündür?
Yumurtalıqların polikistozu zamanı hamiləlik mümkündür, lakin bu xəstəlikdən əziyyət çəkən qadınlar hamiləliyin planlaşdırılması zamanı böyük çətinliklərlə üzləşirlər. Yumurtalıqların polikistozu zamanı qadınların orqanizmlərində hormonal pozuntular (testosteron səviyyəsinin yüksəlməsi) baş verir ki, bu yumurtalıqların normal fəaliyyətini pozur. Əgər yumurtalıqlar normal fəaliyyət göstərmirsə, onlar yumurtalıq hüceyrələri emal etmir. Bu ovulyasiyanın olmaması və ya anovulyar tsikl adlanır. Sizdə ovulyasiyanın olmamasının əsas əlaməti qeyri-mütəmadi menstruasiyaların (aybaşıların) olmasıdır. Bu halda xüsusi müalicə olmadan hamilə qalmaq ehtimalı olduqca azdır.
Polikistoz təhlükəli ola bilər?
Əksər hallarda yumurtalıqların polikistozu hər hansı bir kəskinləşmələrin yaranmasına səbəb olmur. Lakin bu xəstəliklə əlaqədar olan bəzi təhlükələr də vardır. Hər şeydən əvvəl bu şəkərli diabet təhlükəsidir. Şəkərli diabet zamanı qanda qlükoza səviyyəsi yüksəlir ki, bu da maddələr mübadiləsinin ciddi problemlərinə gətirib çıxarır. Buna görə də yumurtalıqların polikistozu aşkar edilmiş bütün qadınlara heç olmasa ildə bir dəfə qanda qlükoza səviyyəsini yoxlatmaq məsləhət görülür. Yaşı 30-35-i keçmiş qadınlarda yumurtalıqların polikistozu yüksək arterial təzyiqin əmələ gəlməsinə gətirib çıxara bilər (hipertoniya xəstəliyi). Arterial təzyiqin yüksəlməsi isə, öz növbəsində ürək xəstəliklərinin əmələ gəlməsinə yol açır. Əgər yumurtalıqların polikistozunu müalicə etməsəniz, onda uzunmüddətli hormonal pozuntular orqanizmdə uşaqlığın xərçəngi xəstəliyinin yaranmasna gətirib çıxara bilər.
Polikistozun diaqnostikası üçün hansı analizləri vermək lazımdır?
Yumurtalıqların polikistozu şübhəsinin yaranması zamanı qadına qanın hormonal analizini vermək tövsiyyə edilir. Yumurtalığın polikistozu əlamətləri USM-də: bu yumurtalıqların ölçüsünün böyüməsi, onların kapsulunun qalınlaşması və yumurtalıqlarda çox saylı kistalardır.
Yumurtalıqların polikistozunu necə müalicə etdirmək olar?
Polikistozun müalicəsinin bir neçə metodu vardır ki, onlar xəstənin yaşından, xəstəliyin əlamət və kəskinləşmələrindən asılı olaraq ginekoloq tərəfindən təyin edilir:
— Hormonal həblərin köməkliyi ilə müalicə
— Əməliyyat keçirilməsi ilə müalicə (laparoskopiya)
— Pəhriz köməkliyi ilə müalicə
Polikistozun hamiləlik əleyhinə həblərin köməkliyi ilə müalicə edilməsi
Hormonal hamiləlik əleyhinə olan həblər menstruasiya tsiklini tənzimləməyə, eləcə də üzdə və bədəndə tüklərin çıxamasının intensivliyinin qarşısını almağa, üz dərisini normallaşdımağa və üzdəki səpgilərdən xilas olmağa imkan verir. Hamiləlik əleyhinə həblərin seçimi ancaq müalicə edən ginekoloqun məsləhəti ilə həyata keçirilir.
Polikistozun əməliyyat (laparoskopiya) vasitəsi ilə müalicəsi
Əgər hormonal həblərlə müalicə heç bir fayda verməmişdirsə, onda sizə laparoskopiya təyin edilə bilər. Laparoskopiya qeyri-adi əməliyyatdır, belə ki, onun keçirilməsi zamanı cərrah dərini kəsmir, sadəcə dəridə dəliklər açaraq bütün manupilyasiyaları aparır. Əməliyyatdan sonra dəliklər tezliklə sağalır və laparoskopiya zamanı kəskinləşmə ehtimalı olduqca azdır. Laparoskopiyanı ümumi narkoz altında edirlər. Qadınlara əməliyyatın keçirilməsindən 8-12 saat sonra artıq ayağa qalxmağa icazə verirlər, xəstəxananı isə 1-2 gün sonra tərk edə bilərsiniz.
Yumurtalıqların polikistozu zamanı pəhriz
Təəcüblü görünə bilər, lakin hətta sadə pəhriz belə polikistoz zamanı sağalmaya gətirib çıxara bilər. Bu zaman dietaya nəsə xüsusi bir inqredientlər daxil edilmir və buna görə də o istənilən qadın üçün əlçatandır. Dietanın polikistoz zamanı əsas prinsipi – sağlam qidalanma və yeməklərin az kalorili olmasıdır. Məhz piy toxumalarında çoxlu sayda kişi hormonları olduğu üçün artıq çəki və piylənmədən əziyyət çəkən qadınlarda yumurtalıqların polikistozuna daha çox rast gəlinir. Buna görədə qadınlarda piy toxumasını əritməklə hormonlar normaya düşür. Beləliklə, əgər siz artıq çəkidən əziyyət çəkirsinizsə, bu zaman qidalanma rasiyonu barədə düşünün, sağlam dieta tərtib edin ki, ancaq sizin üçün yararlı olsun və arıqlayın.
ginekoloq.az
