Oyun oynayım, böyüyüm
Oyun oynayım, böyüyüm
Oyun oynamaq uşaqların ən əyləncəli məşğuliyyəti olmaqla bərabər, həm də onların fıziki, zehni, pisixoloji inkişafına kömək edir. Ona görə də onların yaşına uyğun oyuncaqlar almağa çalışın. Uşaqlar lap körpə vaxtından oynamağa maraq göstərirlər. Onlar əylənmək üçün oyun oynayırlar. Südəmər uşağın oynaması üçün ən yaxşı yer manejdir. Uşaq oyuncağı əlindən salıbsa əli ilə manejin şəbəkəsindən tutub özü onu yerdən götürə bilir. Həmçinin şəbəkə uşağı yıxılmağa və ya manejdən çıxmağa qoymur. Uşaq iməkləməyə və yeriməyə başlayanda isə manej ona darısqallıq edir. Bu zaman ona otağın bir guşəsində yer ayırmaq lazımdır. Guşədə təmizliyə ciddi verilməli, əgər yerdə xalça varsa hər gün silinib, təmizlənməlidir. Uşaq artlq 9-12 aylığında olarkən bağda və qum meydançasında oynamağa daha çox can atır. Hava isti olanda, xüsusilə yay aylarında uşağı tez-tez bayıra çıxartmaq, qum topasının, ya da yaşıl otun üzərində oturdub oynatmaq lazımdır.
Günəş şüalarının uşağa təsir etməməsi üçün günorta onu bağın kölgəli guşəsinə çəkib altına adyal sərmək lazımdır ki, uşaq ağzına bir şey apara bilməsin. Ilin çox fəslini uşaq evdə keçirdiyindən, çalışmaq lazımdır ki, evdə onun oynaması üçün sağlam şərait yaradasınız. Oyun və oyuncaq uşağın həm xarici mühiti tanımasına, həm də zehni, fiziki, pisixoloji və sosial inkişafını təmin edir. Ayrıca uşaqlar və böyüklər arasında ən yaxın anlaşma da oyun zamanı yaranır. Uşaq oyuncaqlarla oynaya-oynaya böyüyür. Ancaq bir şeyə diqqət edin ki, hər oyuncaq uşağınız üçün yararlı olmaya bilər. Oyuncaq uşağın başını qatmaq üçün deyil , bir şeyi öyrənmək baxımından çox əlverişlidir. Uşaq oynadığı sevimli oyuncağından ləzzət almağı bacarmalıdır. Ona görə də uşağınıza alacağınız oyuncaqlara diqqət edin, hansı ayda hansı oyuncağın uşaq üçün əlverişli olduğunu düşünün. Yeni doğulan uşaq dünyaya gəldiyi ilk gündən etibarən sosial həyata qarışır, bəzi xüsusiyyətləri ortaya çıxır. Əwəl-əwəl səsinizi, sonra üzünüzü tanımağa başlayır.
Qısa bir vaxt ərzində sizinlə təmasa keçər. Altıncı həftəsindən sonra üzünüzə gülümsəməyə başlayar. Uşağın ilk oyuncağı onun öz əlidir. O, əlinə baxır və əlilə oynamağına sevinir. Birinci həftələr ona başqa oyuncaqlar lazım deyil. İstədiyi qədər əlləri ilə oynaya bələr. Ona görə də çalışın əllərinin hərəkəti həmişə sərbəstolsun. İkinci ayından sonra uşağın əlinə oynamaq üçün bir şey vermək olar. Onun yanına baş yaylığı boyda əlvan parça qoymaq olar. Uşaq əlvan rəngi görəndə sevinir, uzun müddət yaylığa baxıb həvəslə oynayır. Üzünü ona sürtür, yaylığın ucunu ağzına alır və buraxır. Ona hələ başqa oyuncaq lazım deyil. Uşaq əlində bir şey tuta bildikdə ona rezin və plastik kütlələrdən düzəldilmiş oyuncaq verin. Bir şərtlə ki, hər gün oyuncaqlartəmizlənsin. Üçüncü aydan etibarən dəyişik səslər çıxarır. Bu vaxt onunla danışmaq, səsini təkrar etmək onun üçün ənl əyləndirici dəqiqə, ən yaxşı oyundur. Üçüncü aydan sonra uşağın üzünə yaxın məsafədə, çarpayısının baş tərəfındə musiqili, hərəkətli, dönən oyuncaqların asılması körpəyə xoş ovqat bəxş edir. Dörd ayından körpə ətrafdakıların diqqətini öz üzərinə necə çəkəcəyini yaxşı bilir.
Uşaqlar 5-6 aylıq olarkən başqa uşaqlara maraq göstərməyə başlayar və bu duruma sevinərlər. Xüsusite güzgüdə özlərinə baxmaqdan həzz alarlar. Ancaq güzgüdəkinin özləri olduğunu fərq etməzlər. Mütəxəssisləril dediiyinə görə bu dönəm uşaqların görmə, hiss etmə qabiliyyətlərinin inkişaf etməsi vaxtıdır. Altı ayından sonra uşaq ətrafındakı hər şeyə dərin maraq göstərir, "sağ ol"- dedikdə əllərini yellədir. Yanındak uşaqlarla oynayır. Öz varlığını artıq hiss edən uşaq yad adamları görəndə ağlayır, üzünü çevirir. Yeddinci ayında otaqda tək qalarsa qışqırar, ağlayar, ancaq zaman keçdikdə tək qalmağına alışar, öz-özüns oynayar. Bu ayda olan uşaqlar üst-üstə qoyulan oyuncaqlara, kublara, səsli və işıq saçan oyuncaqlara sonsu! maraq göstərirlər. Ayrıca bu ayda uşaqların dişi çıxdığından onlar ağızlarını kəşf edərlər. Yəni damaqları acışdığından əllərinə keçəni çıxacaq diş yerlərinə sürtürlər. Əlinizi özünə tərəf çəkib dişləyər, bununla özlərin sakitləşdirərlər. İməkləyən uşağın ən çox xoşladığı topdur. Bu vaxt ona rəngli taxta kubiklər və plastik kütlədən düzəldilmiş içiboş cürbəcür qutular, qısa dəstəkli taxta qaşıq, qab-qacaq da (balaca qazanlar,kasalar) vermək olar. Uşağa elə oyuncaq vermək lazımdır ki, bunlar onun əlini kəsməsin və o bunları uda bilməsin.
Uşağın biryaşı tamam olandan sonra ona əlvan rəngli, şəkilli balaca kitablar (mətinsiz) verməkolar. Uşağın həmişə oyuncağı olmalıdır. Oyuncaqlar uşağa şeylərlə rəftar etməyi öyrədir. Oyuncaqlar uşağa ətrafdakı mühitlətanışolmaq üçün lazımdır. Oyun vaxtı uşaqda əməyə məhəbbətyaranır. Yeriməyə təzə başlayan zaman uşağınızın əlindən tutub az müddətli gəzintiyə çıxmanız, nərdivanla enib- qalxmanız onun fiziki inkişafının artmasına ğətirib çıxardacaqdır, həm də o, bunun bir oyun olduğuna alışacaqdır. Bir yaşından etibarən elə oyuncaq almalısınız ki, uşağın nitqinə kömək etsin, eyni zamanda uşağın ayağa durub yeriməsində oyuncaqlar onu ürəkləndirsin. 2-3 yaşından sonra uşaq başqa uşaqlarla rahatca oynaya bilir. Oyuncaqlardan xəyal etdiyi oyunları icad edir və uzun zaman bu oyuna davam edir. Bu yaş dönəmi uşaqlığın ən yaramaz anlarıdır. Bu yaşda onlar hər şeyin onların istədiyi kimi olmasını tələb edərlər.
Günəş şüalarının uşağa təsir etməməsi üçün günorta onu bağın kölgəli guşəsinə çəkib altına adyal sərmək lazımdır ki, uşaq ağzına bir şey apara bilməsin. Ilin çox fəslini uşaq evdə keçirdiyindən, çalışmaq lazımdır ki, evdə onun oynaması üçün sağlam şərait yaradasınız. Oyun və oyuncaq uşağın həm xarici mühiti tanımasına, həm də zehni, fiziki, pisixoloji və sosial inkişafını təmin edir. Ayrıca uşaqlar və böyüklər arasında ən yaxın anlaşma da oyun zamanı yaranır. Uşaq oyuncaqlarla oynaya-oynaya böyüyür. Ancaq bir şeyə diqqət edin ki, hər oyuncaq uşağınız üçün yararlı olmaya bilər. Oyuncaq uşağın başını qatmaq üçün deyil , bir şeyi öyrənmək baxımından çox əlverişlidir. Uşaq oynadığı sevimli oyuncağından ləzzət almağı bacarmalıdır. Ona görə də uşağınıza alacağınız oyuncaqlara diqqət edin, hansı ayda hansı oyuncağın uşaq üçün əlverişli olduğunu düşünün. Yeni doğulan uşaq dünyaya gəldiyi ilk gündən etibarən sosial həyata qarışır, bəzi xüsusiyyətləri ortaya çıxır. Əwəl-əwəl səsinizi, sonra üzünüzü tanımağa başlayır.Qısa bir vaxt ərzində sizinlə təmasa keçər. Altıncı həftəsindən sonra üzünüzə gülümsəməyə başlayar. Uşağın ilk oyuncağı onun öz əlidir. O, əlinə baxır və əlilə oynamağına sevinir. Birinci həftələr ona başqa oyuncaqlar lazım deyil. İstədiyi qədər əlləri ilə oynaya bələr. Ona görə də çalışın əllərinin hərəkəti həmişə sərbəstolsun. İkinci ayından sonra uşağın əlinə oynamaq üçün bir şey vermək olar. Onun yanına baş yaylığı boyda əlvan parça qoymaq olar. Uşaq əlvan rəngi görəndə sevinir, uzun müddət yaylığa baxıb həvəslə oynayır. Üzünü ona sürtür, yaylığın ucunu ağzına alır və buraxır. Ona hələ başqa oyuncaq lazım deyil. Uşaq əlində bir şey tuta bildikdə ona rezin və plastik kütlələrdən düzəldilmiş oyuncaq verin. Bir şərtlə ki, hər gün oyuncaqlartəmizlənsin. Üçüncü aydan etibarən dəyişik səslər çıxarır. Bu vaxt onunla danışmaq, səsini təkrar etmək onun üçün ənl əyləndirici dəqiqə, ən yaxşı oyundur. Üçüncü aydan sonra uşağın üzünə yaxın məsafədə, çarpayısının baş tərəfındə musiqili, hərəkətli, dönən oyuncaqların asılması körpəyə xoş ovqat bəxş edir. Dörd ayından körpə ətrafdakıların diqqətini öz üzərinə necə çəkəcəyini yaxşı bilir.
Uşaqlar 5-6 aylıq olarkən başqa uşaqlara maraq göstərməyə başlayar və bu duruma sevinərlər. Xüsusite güzgüdə özlərinə baxmaqdan həzz alarlar. Ancaq güzgüdəkinin özləri olduğunu fərq etməzlər. Mütəxəssisləril dediiyinə görə bu dönəm uşaqların görmə, hiss etmə qabiliyyətlərinin inkişaf etməsi vaxtıdır. Altı ayından sonra uşaq ətrafındakı hər şeyə dərin maraq göstərir, "sağ ol"- dedikdə əllərini yellədir. Yanındak uşaqlarla oynayır. Öz varlığını artıq hiss edən uşaq yad adamları görəndə ağlayır, üzünü çevirir. Yeddinci ayında otaqda tək qalarsa qışqırar, ağlayar, ancaq zaman keçdikdə tək qalmağına alışar, öz-özüns oynayar. Bu ayda olan uşaqlar üst-üstə qoyulan oyuncaqlara, kublara, səsli və işıq saçan oyuncaqlara sonsu! maraq göstərirlər. Ayrıca bu ayda uşaqların dişi çıxdığından onlar ağızlarını kəşf edərlər. Yəni damaqları acışdığından əllərinə keçəni çıxacaq diş yerlərinə sürtürlər. Əlinizi özünə tərəf çəkib dişləyər, bununla özlərin sakitləşdirərlər. İməkləyən uşağın ən çox xoşladığı topdur. Bu vaxt ona rəngli taxta kubiklər və plastik kütlədən düzəldilmiş içiboş cürbəcür qutular, qısa dəstəkli taxta qaşıq, qab-qacaq da (balaca qazanlar,kasalar) vermək olar. Uşağa elə oyuncaq vermək lazımdır ki, bunlar onun əlini kəsməsin və o bunları uda bilməsin.Uşağın biryaşı tamam olandan sonra ona əlvan rəngli, şəkilli balaca kitablar (mətinsiz) verməkolar. Uşağın həmişə oyuncağı olmalıdır. Oyuncaqlar uşağa şeylərlə rəftar etməyi öyrədir. Oyuncaqlar uşağa ətrafdakı mühitlətanışolmaq üçün lazımdır. Oyun vaxtı uşaqda əməyə məhəbbətyaranır. Yeriməyə təzə başlayan zaman uşağınızın əlindən tutub az müddətli gəzintiyə çıxmanız, nərdivanla enib- qalxmanız onun fiziki inkişafının artmasına ğətirib çıxardacaqdır, həm də o, bunun bir oyun olduğuna alışacaqdır. Bir yaşından etibarən elə oyuncaq almalısınız ki, uşağın nitqinə kömək etsin, eyni zamanda uşağın ayağa durub yeriməsində oyuncaqlar onu ürəkləndirsin. 2-3 yaşından sonra uşaq başqa uşaqlarla rahatca oynaya bilir. Oyuncaqlardan xəyal etdiyi oyunları icad edir və uzun zaman bu oyuna davam edir. Bu yaş dönəmi uşaqlığın ən yaramaz anlarıdır. Bu yaşda onlar hər şeyin onların istədiyi kimi olmasını tələb edərlər.
* Alacağınız oyuncaq uşağınızın yaşına uyğun olmalıdır. Çünki çox sadə
