Yeni marketinq - O, nə istəyir?

Ünsiyyət prosesində, daha müasir dillə desək, kommunikasiya aktında, tərəflərin istəkləri ilk növbədə söyləmək və dinləməklə məhdudlaşır. Tərəflərin qarşılıqlı marağı sayəsində bu çərçivə genişlənir və sosial dayanıqlılıq qazana bilir.
Əgər söyləyən üçün dinləyənin reaksiyası və dinləyən üçün söyləyənin nə dediyi bir fayda kəsb etmirsə, hər iki tərəf üçün konkret məqamda yekun güclü küləyin əksinə tüpürmək kimi nəticə verəcəkdir. (Müqayisənin etik tərəfi üçün üzr istəyirəm).
Bu gün kommunikasiya prosesində mesajların ötürülməsi ciddi əhəmiyyət daşımağa başlamışdır və narahatlıq doğurmağa başlayıb. Darıxdırıcı postlar və gözü yoran, diqqəti cəlb etməyən postlar erası hər kəsi düşündürməlidir. Nələrisə dəyişmək, yeni münasibət formalaşdırmaq, bu sahədə bir dönüşə start vermək zamanı çoxdan yetişmişdir.

Kreativin sənaye təməlində platformalaşdığı bir zaman kəsimində kreativ kontent mərhələsinin yeni vüsət alacağına olan inamım məni sabaha nikbin baxmağa sövq edir. Düşünürəm ki, bu sahədə yeni nəslin bacarıqlı mütəxəssislərinin dağlasının ortaya çaxacağı gün uzaq deyil, reklamverələr isə «bəlkə bir şey alındı» deyə bəsit yanaşmadan imtina etməli, kiçik büdcələrini yeni il üçün ciddi götür-qoy etməklə əhəmiyyətli dərəcədə artırmağa can atmalıdırlar. Cənablar, inanın ki, sosial media və digər internet resursları düşündüyünüzdən də qat-qat effektiv media alətləridir, onların satışa verəcəyi dəstəyin isə üfüqləri çox genişdir. Sabahın bü gündən başladığına inanın. Bu yerdə mənimlə sadəcə olaraq razılaşmaq azdır, bu sahəyə ciddi stimul və maliyyə resursları ilə dəstək vermək zamanıdır. Bir təlbənin kiçik büdcə ilə fədakarlıq göstərəcəyinə bel bağlamaq boş xülyadır. Hədəf effektivlik olmalıdır.
Radio və telekanalların üzərində uzun illər boyu güclü beynəlmiləl şirkətlərin maliyyə resursları sayəsində dünya çapında inhisarçı işğalına son qoyulur və bu proses durmadan dərinləşəcəkdir. Amma unutmayın ki, yeni media resursları yalnız kommunikasiyaya xidmət edir, ondan maksimum effekt əldə etmək isə biznesin özündən və onun media strategiyasının səmərəliliyindən asılıdır, sadəcə «quş qoymaq» xatirinə media məcralarının seçilməsinə son qoyun. Gələcəyə açıq gözlə baxaq, onun işıqları gözümüzü qamaşdırsa da...
Digər bir tərəfdənsə internet və sosial media resurslarından düzügün istifadə bu kommunikasiya məcralarının özünün də ciddi tələbi olaraq, marketinqə münasibətin yenilənməsini tələb edir. Söhbət ciddi yenilənmədən gedir. Marketinq köhnə qaydalarla yaşamaq istəmir. Biz yeni zamanın tələbləri ilə yeni marketinqi idarə edə bilirikmi?
Əvvəlan, klassik marketinqdən yaxa qurtarmaq zamanı çoxdan yetişmişdir. Qərbdə hər kəs öz maşınına benzini özü doldurur. Əslində bu proses özünəxidmət baxımından deyil, istehlak zəncirində insanın özünün daha erkən pillədə və daha fəal iştirakını nəzərdə tutur. Əgər benzin vurulması prosesində bir əliəyrilik olursa, bunu istehlakçı tərəfindən üzə çıxarmaq daha asan və mümkün olur. Bu sahəyə nəzarət sayəsində xidmət daha şəffaf olur, istehsalçının başı ağrımır, müştəri etirazları ilə iş daha sistemli, effektiv olur.
Bizdə belə həvəslə əlində benzin şlanqı ilə insanların cibinə girməyin, benzinin litrajında və keyfiyyətində əyintilərin olması məgər insanlara nümunəvi xidmət göstərmək arzusundanmı irəli gəlir? Təbii ki, yox...
Əslində yeni marketinqin klassik marketinqdən başlıca mühüm fərqi ondadır ki, öncəki dövrlərdə mal və xidmət barəsində informasiya yalnız istehsalçıya və gözləntilərlə vədlərin fərqliliyini yayan «sarafan radiosu»na (Ağızdan ağıza) məxsus idi. O isə öz məhsul və xidməti barəsində bilgiləri yalnız onun öz istəyi və ya özünə sərf edən sorğu və reytinq məlumatları vasitəsi ilə «çay qaçığı» ilə insanlara təlqin edə bilirdi.
İndi isə məlumat kanallarının ən etibarlısı (mən buna tam əminəm) sosial şəbəkədə və internet resurlarında cəmlənmişdir. İndi insanlar özləri özlərinə mal və xidmətlərin real səviyyəsi barədə, qüsur və üstünlükləri haqqında ən dəqiq və qərəzsiz informasiyanı kütləvi şəkildə bölüşə bilirlər. Düşünürəm ki, bizim qalstuklu marketolqlardan daha çox uniformalı marka bələdçiliyinə təkamülümüz daha doğru səmt ola bilərdi.
Təsəvvür edin ki, sizi marketinq toyuna çağırmışdılar. Qabaqlar marketinq toyuna adamları (istehlakçını) çağıranda toy sahibi hər şeyi özü həll edirdi: kim oxuyacaq, nə oxuyacaq, necə oxuyacaq… İndi vəziyyət bambaşqadır. İndi marketinq əməkdaşlıq etmək zorundadır. İstehsalçı toya gəlir, salatların hazırlanmasında, test olunmasında, daddırılmasında, əyləncəli proqramın tərtibində, musiqi və rəqslərin seçilməsində iştirak edir, özü də oxuyur, oynayır, hamılıqda əylənir, xoş təəssüratlarla, yaxşı əhvali-ruhiyyədə məclisi yola verir.
Marketinq və istehlakçının belə əməkdaşlığı sonda istehsalçının büdcəsinə və istehlakçı loyallığına, istehlakçının brend sevgisinə və marka qüruruna müqayisəyəgəlməz dərəcədə müsbət təsir göstərir.
Məgər marketinqin istəyi bu deyildimi?
Məgər markalar və marka sahibləri istehlakçını sevdiklərini və ona həmişə yaxın olmaq istədiklərini söyləmirdilərmi?
Məgər istehsalçı istədiyini satmaq istəyini bir yana qoyub, müştərinin istəyini önə çəkib, həqiqətən onun ehtiyac duyduğu və bəlkə də bu istəyini tam anlada bilmədiyi halda variantlar təklif edib onun istəyinə və ehtiyaclarına qarşılıq verməklə daha yüksək nəticələr əldə edə bilməzdimi?
Bu gün hər birimizin möhtəşəm nailiyyətləri ilə heyrətə gəldiyimiz ABŞ-da 20-ci əsrin əvvəllərində tam dərəbəylik idi. İnsanları bütün vasitə və yollarla aldadırdılar, dələduzluq baş alıb gedirdi, saxta və keyfiyyətsiz malları Afrika ölkələrində olduğu kimi, insanlara hər vasitə ilə sırıyırdılar. Belə bir zamanda Coca-Cola tamam yeni platforma ilə insanlara üz tutdu, müştəri inamını önə çəkdi, məhsulunu insanlara sevdirdi, insanları da məhsula sevdirdi.
Bu gün istehlakçı tam yenilənmiş alıcı tipi kimi formalaşıb. Onun məhsul və xidmət barəsində bilik və məlumatları yetərincədir. İndi onunla dost münasibətləri qarşılıqlı etimada dayanıqlı əməkdaşlığa yönləndirmək zamanıdır.
Mən bu məsələyə vaxtaşırı müxtəlif səpgilərdən yanaşmağa çalışacam. Bir məsələni unutmayın, bu günün marketinqi 21-cə əsrə ünvanlıdır, qalan 80 ilin strategiyası elə qurulmalıdır ki, hər bir insan marka ilə bağlantıda məhsulun yarımfarbrikat mərhələsindən başlayaraq iştirak etsin və məhsulun taleyində öz iştirakı ilə qürur duya bilsin.
Mən hər zaman deyirəm və burada da təkrar edirəm, müştəri haqlı olmayanda belə yenə haqlıdır.
Çünki hazır məhsul üçün pulu o ödəyir… Və bu münasibət həmişə qeyd olunan iki tərəf arasında qalacaq və daim yenilənəcəkdir. Amma indi tendensiya müştərinin maraq və mənafeyi istiqamətində dərinləşəcəkdir.
Bəlkə nə vaxtsa kommunizm olacaq, məhsullar üçün pul ödənilməyəcək… Bəşər evi bir əzəmətli internat və ya kommuna olacaqdır… Kimə nə veriləcəksə, onunla da qane olacaqdır.
Heç inanılası deyil...