Bədbəxt olmaq | Frans Kafka

Artıq dözülməz olduqda – bu bir noyabr axşamında baş vermişdir- məm otağımdakı ensiz palazın üstündə qaçış zolağında olduğu kimi o tərəf- bu-tərəfə qaçırdım və pəncərədən işıqlanmış küçəni gördükdə qorxdum, geriyə döndüm və otaqdakı güzgünün dərinliyində növbəti hədəfi aldım və qışqırdım, səsimi eşitmək üçün, bilirdim ki, ona heç kim hay verməyəcək və heçnə onu zəiflətmək iqtidarında deyil, o heç bir maneəsiz ucalır və hətta boğulsada kəsilmir, – bu zaman divarda bir qapı açıldı, tələm-tələsik açıldı, çünki, tələsmək lazım idi və hətta daşlı küçədəki araba atları da döyüşdə vəhşiləşmiş atlar kimi kişnəyərək dal ayaqları üstünə qalxdılar.

Tam qaranlıq, lampaları sönmüş dəhlizdən ruh şəklində kiçik bir uşaq peyda oldu və qəribə yırğalanan döşəmə taxtasının üstündə ayaqlarının ucunda durdu. Otaqdakı zülmət onun gözlərini kor etdi və əlləri ilə sifətini örtmək istədi, amma pəncərədən küçəyə boylanıb sakitləşdi, orada küçə fənərləindən qalxan işıqlı buxar qaranlığa qərq olunmuşdu. Uşaq sağ dirsəyini divara söykəyərək açıq qapıda dayanmışdı və xaricdən gələn hava axını onun ayaqalarını, boynunu və gicgahlarını sığallayaraq keçirdi.

Mən bir müddət ona baxdım, sonra dedim “Salam” və sobanın ekranı qarşısından pencəyimi götürdüm, çünki mən onun qarşısında belə yarıçılpaq durası deyildim. Mən bir anlığa ağzımı açdım ki, dərindən nəfəs alıb həyacanımı söndürə bilim. Ağzımın dadı qaçmışdır, kipriklərim titrəyirdi, qısası, mənə bircə bu gözlənilən qonaq çatışmırdı. Uşaq hələ də divarın yanında əvvəlki yerində durmuşdur, sağ əlini divara basmışdır, və yanaqları qızarsa da, barmaqlarının ucunu basan, ağardılmış divardakı codurlardan doymaq bilmirdi. Mən soruşdum:

-Siz əminsiniz ki, mənim yanıma düz gəlibsiniz? Bu yanlışlıq deyil ki? Bu böyük evdə yanlışlıq həmişə mümkündür. Mənim adım Eləbelədir, üçüncü mərtəbədə yaşayıram. Deməli sizin görmək istədyiniz mənəm?
– Sakit, sakit, – uşaq dedi, – hər şey qaydasındadır.
– Onda otağa daxil olun, mən qapını örtmək istəyirəm.
– Qapını mən indicə örtdüm. Özünüzə zəhmət verməyin. Ümumiyyətlə sakitləşin.

– Zəhmət deyil. Amma bu dəhlizdə bir dəstə adam yaşayır, əlbəttə onlar mənim tanışlarımdır; onların çoxu bu dəqiqələrdə işdən qayıdırlar; onlar hər hansı otaqda söhbət eşidən kimi, söhbətə qarışmaq iqtidarında olduqlarını düşünürlər ki, nəyin baş verdiyinin içinə yetsinlər. Bu belədir. Burada bir şey etmək mümkün deyil. İş günü qurtardı; onlar bir müddət azaddırlar; onlar boş vaxtlarını kimə həsr etməlidirlər? Onu deyim ki, sizin özünüz də bunu bilirsiniz. İcazə verin qapını örtüm.
– Hə, nə olsunki? Nə danışırsınız? Məndən olsa qoy bütün binadakılar içəriyə daxil olsunlar. Yenə də təkrar edirəm, qapını bağlamışam, fikirləşirsiniz ki, təkcə siz qapı bağlaya bilirsiniz? Mən hətta açarla qapını kilitlədim.

– Onda hər şey qaydasındadır. Mən başqa heçnə istəmirəm. Açarla kilitləməyə ehtiyac yox idi. Siz ki, artıq buradasınız, özünüzü rahat hiss edin. Siz mənim qonağımsınız. Mənə tam etibar edə bilərsiniz. Özünüzü evinizdəki kimi hiss edin. Mən sizi nə burada qalmağa, nə də getməyə məcbur etmirəm. Mən bunu deməliydim? Siz məni yaxşı tanımırsınız?
– Yox. Sizin bunların deməyinizə ehtiyac yox idi. Daha doğrusu siz bunu deməyə məcbur deyildiniz. Mən hələ uşağam, bu qədər mərəkə nəyə lazımdır?
– Heçnə olmaz. Əlbəttə siz hələ uşaqsınız. Amma elə də balaca deyilsiniz. Siz artıq böya-başa çatmısınız. Əgər siz qız olsaydınız, mənimlə bir otaqda tənha qalmağa icazə verilməzdir.

– Bu haqqda narahat olmağa dəyməz. Mən demək istəyirdim ki, mən sizi yaxşı tanıyıram, bu mənə heçnə vəd eləmir, sadəcə olaraq sizin yalan danışmaq cəhdinizi azaldır. Buna baxmayaraq siz mənə kompliment deyirsiniz. Qurtarın bu oyunu, qurtarın, xahiş edirəm. Əlavə olaraq onu deyim ki, mən sizi hər yerdə və hər şəraitdə tanımıya bilmirəm, ələlxüsus da belə qaranlıqda. Yaxşı olardı ki, Siz işığı yandırmağa icazə verəsiniz. Yox, olmasa yaxşıdır. Hər halda Sizin məni təhdid etməyinizi unutmayacağam.

– Necə? Mən sizi təhdid etdim? Boş verin. Mən sizin nəhayət burada olmağınıza çox şadam. Mən dedim “nəhayət”, çünki artıq çox gecdir. Mən sizin belə gec gəlməyinizi anlaya bilmirəm. Ola bilər ki, mən sevindiyimdən həyacanlı olaraq boş-boş şeylər danışmışam və siz bunu düz başa düşməmisiniz. Mən belə danışdığımı boynuma alıram, mən sizi təhdid etmişəm. Amma Siz allah mübahisə etməyin. Amma Siz buna necə inana biıərdiniz? Siz məni necə incidə bilərsiniz? Siz nəyə görə burada olduğunuz qısa müddəti hər vəclə korlamağa çalışırsınız. Hətta sizə baxanda kənar şəxs belə daha diqqətli olardı.
– Buna inanıram, guya böyük bir şey olub! Mən təbiətən sizə hər hansı bir yad adamdan daha yaxınam. Bunu siz də bilirsiniz axı, bu narayılıqlar nəyə alzımdır? Siz mənə deyin ki, oyun oynayırsınız, onda mən o saat gedərəm.

-Belə? Siz bunu mənə deməyə cürət edirsiniz? Çox qabasınız. Unutmayın ki, siz mənim otağımdasınız. Siz barmaqlarınızı dəli kimi mənim divarıma sürtürsünüz. Mənim otağım, mənim divarım! Bundan əlavə sizin dedikləriniz təkcə özbaşnalıq deyil, həm də gülməlidir. Siz deyirsiniz ki, sizin təbiətiniz sizi mənimlə belə danışmağa məcbur edir. Doğrudan? Sizin təbiətiniz sizi məcbur edir? Bunu eşitmək çox xoşdur. Sizin təbiətiniz mənimkidir və əgər mən sizə təbii olaraq nəzakət göstərirəmsə, onda siz də mənə qarşı başqa cür ola bilməzsiniz.
– Bu nəzakətdir?
– Mən keçmişdən danışıram.
– Bilirsiniz mən sonra necə olacağam?
-Heçnə bilmirəm.

Və mən gecə masasına yaxınlaşdım və onun üstündəki şamı yandırdım. Həmin anda mənim otağlmda nə qaz, nə də elektrik işığı vardı. Mən bir müddət masanın qırağında oturdum, bundan bezənə qədər, sonra paltomu geyindim, divandan papağı götürdüm və şamları üfürdüm. Otaqdan çıxanda kreslonun ayağına ilişdim.

Pilləkəndən aşağı enəndə bizim mərtəbədə yaşayan kirayəçi ilə rastlaşdım.
– Yenə evdən çıxıb gedirsən, avara!- dedi o, və iki pillə arasında tarımlanmış ayaqları üsütndə durdu.
– Bəs neynəməliyəm? — soruşdum mən.
— İndicə mənim otağımda ruh var idi.
– Siz bunu elə deyirsiniz ki, elə bil şorbanın içindən saç teli tapmısınız.
– Deyəsən zarafat edirsiniz. Amma unutmayın, ruh, ruh olaraq qalır.

– Həqiqi sözümdür. Bəs onda necə, əgər adam ruha inanmırsa?
– Yəni demək istəyirsiniz ki, mən ruhlara inanıram? Mənə bu inamsızlığını faydası nədir?
– Çox sadə. Sizin otağınıza ruh gəldikdə qorxunu üstələməyə çalışın.
– Amma məsələ qorxmaqda deyil. Əsas qorxu hadisənin səbəbindən qorxmaqdır. Və bu qorxu qalır. O mənə əzab verir. – Mən əsəbiləşməyə başladım və həyacandan çiblərimidə eşələndim.
— Əgər siz ruhdan qorxmursunuz, onda nəyə görə gəlişinin səbəbini ondan soruşmadınız?
– Siz yəqin ki, heç ruhla söhbət etməmisiniz. Onlardan heç vaxt dəqiq bir şey eşitmək olmur. Ordan, burdan. Bu ruhlar deyəsən öz mövcudluqları haqqında daha çox tərəddüd edirlər, nənki biz, amma əlbəttə bu onların zəifliyinin qarşısında elə də təəccüblü bir şey deyiil.

– Bilirsiniz, mən eşitmişəm ki, onları yedizdirmək olar.
– Siz yaxşı məlumatlısınız. Bu mümkündür. Amma kimin buna həvəsi var?
– Niyə ki? Məsələn əgər bu qadın ruh olarsa,- dedi o və yuxarı pilləyə qalxdı.
– Hə, hətta belə olan halda da dəyməz,- mən dedim.

Mən özümə gəldim. Qonşu daha da yuxarıya qalxdı, məni yaxşı görmək üçün o aşağıya əyilərək boynunu uzatdı.

– Yenə də, — mən qışqırdım, — əgər sən yuxarıya gəlib mənim otağımdakı ruhu götürsən, səninlə mənimki qurtardı.
– Mən sadəcə zarafat etdim, — dedi o və başını geriyə çəkdi.
– Onda lap yaxşı, — mən dedim.
Əslində rahatca gəzməyə getmək olardı. Amma mən özümü çox tənha hiss etdim, ona görə də, otağa qalxıb yatmağa üstünlük verdim.