3.4. Almaniyanın vergi sistemi

Almaniyanın vergi sistemi bir neçə mərhələdə forma­laş­mışdı. 1871-ci ildə Almaniya imperiyasının yara­dıl­ma­sın­dan sonra bütün əsas birbaşa vergilərin müəy­yənləş­di­rilməsi impe­ri­ya­ya daxil olan dövlətlərin (indiki torpaqların) səlahiyyəti çərçivəsində idi. Imperiya isə yalnız istehlak mal­larına qoyulan gömrük vergilərini və rüsumlarını müəyyən­ləşdirmək hüququna malik idi: tütün, pivə, araq, şəkər, duz. Vergi ödəmələri struk­turun­da son istiqaməti 1879-cu ildə Almaniyanın birinci reyxskansleri Otto Bis­mark müəyyən­ləş­dirdi və vergi yükünün gəlir­lərdən isteh­laka (xərclərə) keç­məsini tələb etdi. Gömrük rüsumlarının və aksizlərin yığım hüququnun imperiyaya veril­mə­si ölkənin ümumi iqtisadi fəzasının yaradılmasnın əsasını qoydu.
Ayrı-ayrı torpaqların ödəmələri imperiyanı onlardan asılı vəziyyətə salırdı. Almaniyanın vergi sisteminin inkişaf yollarını məhz bu cəhət müəyyənləşdirdi. XIX əsrin 90-cı illərində qiymətli kağızlara, veksellərə, oyun kartlarına gerb rüsumları, 1906-cı ildə mirasa görə vergi, 1913-cü ildə əmlak vergisi və əmlakın artımına görə vergi tətbiq edildi. Artıq 1916-cı ildən başlayaraq Almaniya birbaşa vergi qoymanın imkanlarından aktiv şəkildə istifadə edirdi. Dolayı vergi qoyma da inkişaf edirdi, çünki rüçumlar və aksizlər hərbi məğlubiyyətlə bağlı xərclərin ödənilməsinə kifayət etmirdi. 1918-ci ilin iyul ayında Almaniya döv­riyyədən vergini tətbiq etdi və artıq 1960-cı illərdə bu vergi əlavə edilmiş dəyərin vergi formasını aldı.
1919-cü ilin dekabrında maliyyə naziri M.Ersber­qe­rin hazırladığı imperiya vergi qoyma qaydalarının təs­diqindən sonra iri vergi islahatı başladı. Islahatın ge­dişində torpaqların maliyyə suverenliyi ləğv olundu. Vergiləri yığmaq və onları idarə etmək hüququ müstəsna olaraq dövlətə məxsus oldu. Vergi sistemi mərkəzləşmiş oldu. Dövriyyədən vergi yüksəldi, dəbdəbəli əşya­lara vergi qoyma tətbiq olundu, böyük var-dövlət sahibləri əlavə vergi ödəyirdilər. Islahata qədər fəaliyyət göstərən 26 torpağın gəlir vergisi haqqında qanun ümumimperiya gəlir vergisi ilə əvəz olundu. Ümum­imperiya gəlir vergisi differensiallaşmış şkalaya və 60%-lik maksimal dərəcəyə malik idi. Veymar respublikasında vahid maliyyə idarəsi ya­radıldı. Bu idarə sonrakı bölüş­dürül­mə­dən asılı ol­mayaraq, bütün növ vergilərin daxilolmalarına nəza­rət edirdi. Maliyyə idarəsi 1945-ci ilin mayına kimi fəaliyyət gös­tər­di.
Ikinci dünya müharibəsindən sonra AFR-də fede­rasiya ilə torpaqlar arasındlakı dövlət funksiyaları qanun­vericiliklə bölüşdürüldü. Federasiya və torpaqlar ida­rəetmə xərclərini özləri ödəyir, torpaqlar öz büdcə quruluşu məsələ­lərində müstəqil olurdular.
Vergi siyasəti sahəsində federasiyanın, torpaqların və icmaların səlahiyyətlərini ayıran əsas dövlət aktı konstitusi­yadır – 1949-cu ildə mayın 23-də qəbul olunmuş AFR-in Əsas qanunudur. Bu sənədin 105-ci maddəsinə əsasən, fede­ra­siya gömrük işlərində və maliyyə inhi­sa­rında müstəsna qanunverici səlahiyyətə malikdir. Tor­paqlar istehlaka yerli vergilər müəy­yənləşdirmək hüqu­quna qanunvericiliklə malik­dirlər. Icmalar və icma birlikləri tor­paqların xeyrinə daxil olan vergilərdən torpaq qanun­vericilikləri ilə müəyyənləş­dirilmiş faizi birlikdə əldə edirlər. Qalan hallarda torpaq vergilərindən gələn gəlirlərin icma­ların xeyrinə hansı ölçüdə istiqamətləndiriləcəyini torpaq­lar müəyyənləşdirir.
Vergi siyasətinin ümumi məsələlərini tənzimləyən dövlət aktı 1976-cı il 16 mart tarixli vergilər və ödənişlər barədə qanundur (dəyişikliklər və əlavələrlə). Bu qanun vergi siyasətinin subyektlərini və obyektlərini, vergilərin ümumi yığım qaydasını və və onların hesablama bazasını, fiziki və ya hüquqi şəxslər tərəfindən öz vergi öhdəlik­lərinin yerinə yetirilməməsi zamanı tətbiq olunan sanksiyaları, vergi ödəyicilərinin gəlirləri barədə məlumat­la­rın yoxlanma prosedurunu müəyyənləşdirir.
AFR-in müasir vergi sistemi hələ L.Erxard tərə­findən əsası qoyulmuş prinsiplərə əsaslanır:

• vergilər mümkün qədər minimal olmalıdır;
• bu və ya digər obyektə vergi qoyma zamanı vergi qoymanın məqsədəuyğunluğu, yəni vergi qoyma xərcələrinin özlərini ödəyə bilmələri nəzərə alınmalıdır;
• vergilər rəqabətə mane olmamalıdır;
• vergilər struktur siyasətinə uyğun olmalıdır;
• vergilər cəmiyyətdə gəlirlərin ədalətlə bölüş­dü­rülməsini təmin etməlidirlər;
• vergi sistemi ikiqat vergi qoymanı istisna etməlidir;
• vergi sistemi insanın şəxsi həyatına hörmət əsa­sında qurulmalıdır. Vergi qoyma ilə əlaqədar olaraq, insan öz şəxsi həyatını dövlətə minimal şəkildə açmalıdır. Vergi işçisinin vergi ödəyicisi barədə hansısa məlumatı vermək hüququ yoxdur. Kommersiya sirrinə riayət olunacağına zəmanət verilməlidir;
• vergilərin ölçüsü dövlət tərəfindən göstərilən xidmətlərin həcminə uyğun olmalıdır.

Bu gün AFR-in vergi sistemi cəmiyyətin həyat fəaliy­yətinin demək olar ki, bütün tərəflərini əhatə edən şaxələnmiş mürəkkəb sistemi təmsil edir. Onların əsası vergilərin çoxluq prinsipidir (onların sayı 50-dən çoxdur). Vergi yığımları büdcə gəlirlərinin 80%-ə qədərini təşkil edir. Vergilər aşağıdakılara bölünür:

• federal;
• torpaq;
• icma bələdiyyə;
• birgə;
• kilsə.

Vergi daxilolmalarının ümumi məbləğinin 48%-i federal, 34%-i torpaq, 13%-i icma vergilərinin payına düşür (qalan 5% Müharibə yükünün bərabərləşdirilmə fon­dunun ödəmələrini və AB-nin payını təşkil edir). Ver­gilərin əsas ödəyiciləri fəhlə və qulluqçulardır (ölkənin bütün vergi daxilolmalarının 70%-i).
Büdcənin federal daxilolmaları istehlak tələbatı məh­sul­larına qoyulan vergilərdən təşkil olunur. Bunlar benzin və digər neft yanacağı (5,6%), tütün (3,1%), şə­rab-araq məh­sulları (0,8%) və başqalarıdır. Bütünlükdə federal büdcəyə aşağıdakı vergi yığımları daxil edilir:

• gömrük rüsumları;
• kapitalın hərəkətinə qoyulan vergi;
• sığorta vergisi;
• veksel vergisi;
• AB çərçivəsində yığımlar;
• pivəyə qoyulan vergi istisna olmaqla (aksizlər), spirt –araq məhsullarına və digər istehlak məhsullarına qoyulan ver­gilər.

Federal büdcəyə gələn vergi daxilolmalarının üçdə ikisi birbaşa vergilərdir: gəlir vergisi, korporasiya vergisi, dövriyyə vergisi və sənət vergisi. Bu vergilər birgə daxil­ol­ma­lara aid edilir, çünki onlar müxtəlif səviyyəli büdcələrə yönəldilir. Birgə vergilər şaquli maliyyə tarazlaşdırması mexa­nizminin reallaşma nümunəsidir. Belə ki, federal büdcəyə aşağıdakılar yönəldilir:

• gəlir vergisi yığımlarının 42,5%-i;
• korporasiya vergisi - 50%;
• idxal dövriyyəsindən vergi daxil olmaqla, döv­riyyədən vergi – 65%;
• peşə vergi yığımının 9%-i.

AFR -in vergi sistemi birinci növbədə gəlir ver­gisinə əsaslanır (vergi daxilolmalarının ümumi məbləğinin üçdə birin­dən çox). Bu vergi əmək haqqı fondundan və kapital gəlirlə­rin­dən, o cümlədən üzərlərinə korporasiya vergiləri qoyulmayan dividendlərdən, 1987-ci il 27 fevral tarixli gəlir vergisi haqqında qanuna (dəyişikliklər və əlavələrlə) uyğun olaraq tutulur. Gəlir vergisi fiziki şəxs­lərin gəlirlərindən tutulur. Bunlar muzdla işləyənlərin əmək haqqı, sərbəst peşə sahiblərinin gəlirləri, qono­rarlar, fərdi əmək fəaliyyətindən gələn gəlirlər və baş­qa­larıdır. Üzərinə vergi qoyulmayan minimum məbləğ tən­ha­lar üçün ildə 5616 marka, ailə cütlükləri üçün 11232 mar­kadır. Gəlir vergi­si­nin minimal dərəcəsi – 22,9%, maksimal dərəcəsi 51%-dir (1990-c ilə qədər 56%, 2000-ci ilə qədər 53%).
Kapitalın gəlirinə qoyulan vergi gəlir vergisinin forma­la­rın­dan biridir. Bu vergi kapitaldan gələn gəlirlərin –dividend­lərin, səhm üzrə faizlərin və s. bilavasitə ödə­nil­məsi zamanı fiziki şəxslərdən tutulur. Korporasiya ver­gisinin ödənilməsindən sonra dividendlərin cəminə vergi qoyulur. Kapitaldan gələn gəlirlərin vergi dərəcəsi 25%-dir. Bütün vergi daxilolmalarının ümumi həcmində kapital vergisinin payı 1,6 -1,7%-i aşmır.
1999-cu ilin sonunda Almaniya hökuməti AFR-in bütün tarixi boyu vergilərin ən böyük azalmasını elan etdi . Bu vergi azalması «əsrin islahatı» adını aldı (cədvəl 3.3).

Cədvəl 3.3.
Gəlir vergisinin dəyişdirilməsi

Korporasiya vergisi də gəlirlərə qoyulan vergidir, lakin onu fiziki şəxslər yox, hüquqi şəxslər ödəyir. Bu vergi Korporasiya vergisi haqqında 1984-cü il 10 fevral tarixli qanuna (dəyişikliklərlə və əlavələrlə) müvafiq olaraq tutulur. AFR-də korporasiya dedikdə, səhmdar cə­miyyətlər, məhdud məsuliyyətli cəmiyyətlər, koope­rativlər kimi təşkilatlar başa düşülür. Korporasiya vergisi hüquqi şəxsin illik gəlirindən tutulur. Bölüş­dü­rül­müş mənfəətə ikiqat vergi qoymağa icazə verilmir. Əgər korporasiyanın mənfəəti bölüşdürülmürsə, vergi dərəcəsi 40%-dir (1988-ci ilə qədər – 56%, 1988-ci ilə qədər -50%, 1999-cu ilə qədər 45%), divi­dendlər şəklində bölüşdürülən gəlir üçünsə -36%. Şrederin «əsrin islahatı»na əsasən, 2001-ci ildən 2005-ci ilə qədərki dövrdə korporasiya vergisinin dərəcəsi (bölüşdürül­məmiş mənfəətə) 25% azalacaq.
Bölüşdürülmüş mənfəət səhmdarların şəxsi gəlir­lərinə aid edilir. Səhmdarlar isə gəlir vergisi ödəyirlər. Ona görə də mövcud hesab sisteminə görə, bölüş­dürülmüş gəlir vergisi (korporasiya tərəfindən ödənilmiş) səhm­darların şəxsi gəlir­lə­rinə vergiqoyma zamanı nəzərə alınır. Vergi daxilo­lmalarının ümumi məbləğində korpo­rasiya vergisi təqribən 4,5% təşkil edir.
Almaniyada əsas dolayı vergi dövriyyə vergisidir. Bəzən dövriyyə vergisi dedikdə əlavə dəyər vergisi başa düşü­lür. Bu vergi məhsulun istehsalının, emalının və reallaş­dırıl­masnın hər bir mərhələsində məhsulun qiymət artımından tutulur. Əlavə dəyəri hesablamaq üçün yüklənmiş məhsulun dəyərindən (bazar qiymətləri ilə) isti­fadə olunmuş yarımfab­ri­katların, enerji vəsait­lərinin də­yərini, o cümlədən işlərin dəyərini çıxmaq lazımdır.
Verginin hesablanması elə qurulmuşdur ki, son isteh­lakçıya çatan bütün mallar və xidmətlər onu eyni səviyyədə, yəni istehlakçıya çatacaq yolda mal və xidmətlərin dövretmə sayından asılı olmayaraq eyni səviyyədə daxil edir. Bu, maliyyə idarə­etməsi tərəfindən vergi məbləğlərinin ilkin çıxılma sistemi ilə əldə olunur. Vergilərin ilkin çıxılması yalnız o halda yerinə yetirilir ki, mallar və xidmətlər hüquqi şəxslər tərəfindən istehsal məqsədləri üçün istifadə olunsun.
Bir sıra mallar və xidmətlər dövriyyə vergisindən azad­dır­lar. Bunlara ixracat tədarükləri, dəniz gəmiçiliyinin və avianəq­liy­yatın ayrı –ayrı dövriyyələri, o cümlədən idxalatla, ixracatla və tranzit ixrac- idxal əməliyyatları ilə bağlı olan digər xidmətlər aiddir. Bu mallar və xidmətlər üçün ilkin vergi çıxımı nəzərdə tutulmuşdur. Ilkin vergi çıxımını nəzərdə tutmayan, dövriyyə vergisindən azad olan mal və xidmətlər qrupuna müalicə sənəti nüma­yəndələrinin xidmətləri, federal sığorta xidmətləri, əksər xəstəxanaların, yay məktəblərinin, teatrların, muzeylərin xidmət­ləri, o cümlədən kreditlərin təqdim edilməsi, torpaq sahələrinin icarə­yə verilməsi və başqaları aiddir.
1993-cü ildən başlayaraq, AB ölkələrində «ver­gilərin harmonizasiyası» ilə əlaqədar olaraq, bu verginin dərəcəsi 14%-dən 15%-ə yüksəlmiş, ərzaq məhsulları üzrə isə 6,5%-dən 7%-ə qalxmışdır.
Idxalatda dövriyyə vergisi analoji şəkildə tutulur. Vergi daxilolmalarının bütün həcmində dövriyyə vergisi 28%, idxalatda dövriyyə vergisi 12%-dən çox təşkil edir.
Ümumi həcmdə torpaq büdcələrinə aşağıdakı vergi rüsumları daxil edilir:

• əmlak vergisi;
• miras vergisi;
• torpaq sahəsinin əldə edilməsindən tutulan vergi;
• nəqliyyat vasitələrindən tutulan vergi;
• pivəyə qoyulan vergi;
• lotereyalara və cıdırlara qoyulan vergilər;
• yanğın vergisi;
• qumar oyunları evlərindən tutulan vergilər.

Şaquli tarazlaşdırma mexanizmi vasitəsilə fede­ra­siya və torpaqlar arasında bölüşdürülən birgə vergilərdən aşağıdakılar torpaq büdcələrinə daxil edilir:

• gəlir vergisi yığımının 42,5%-i;
• 50% -korporasiya vergisi;
• 35% dövriyyə vergisi (idxal dövriyyəsindən tutulan vergi də daxil olmaqla);
• peşə vergiləri yığımının 9%-ə qədəri.

Torpaqların əsas vergisi əmlaka qoyulan vergi, yaxud əmlak vergisidir. Bu vergi Əmlak vergisi haqqında 1985-ci il 14 mart tarixli qanuna (dəyişikliklərlə və əla­vələrlə) müvafiq olaraq tutulur. Əmlak vergisi çox qədim ənənələrə malikdir. Onu 1278-ci kral Rudolf fon Habsburq tətbiq etmişdir.
Bu, hüquqi və fiziki şəxslərin netto- əmlakına qoyu­lan vergidir (mənfi borcla). Gəlirliliyin nəticəsi etibarilə əmlakın bütün elementlərinin dəyərinə vergi qoyulur. Şir­kə­tin daşın­maz əmlakı qiymətləndirmə anı üçün reallaşdırma qiymətinə görə yekun göstəriciyə daxil edilir. Daşınan əmlak qalıq dəyərinə görə, qiymətli kağızlar isə kurs dəyərinə görə yekun göstəriciyə daxil edilir.
1995-ci ildən başlayaraq, fiziki şəxsin birgə əmla­kının vergi dərəcəsi 1%-ə qədər qaldırılmışdır (bu vaxta qədər 0,5%). Istehsal müəssisələri və şirkətlər 0,6% ödəyirlər. Vergi dərəcəsinin artırılması zamanı üzərinə vergi qoyulmayan minimum da artırılmışdır. Əgər əvvəllər qiyməti 70 min marka olan əmlaka vergi qoyulmurdusa, indi qiyməti 120 min markaya qədər olan əmlaka vergi qoyulmur. Hüquqi şəxslər üçün üzərinə vergi qoyulmayan minimum 20 min markadır. Əmlakın yenidən qiymət­ləndirilməsi hər üç ildə həyata keçirilir.
Mirasa və hədiyyəyə qoyulan vergi dərəcəsi qohum­luğun səviyyəsindən və əmlakın dəyərindən ası­lıdır. Varis­lərin dörd kateqoroiyasını fərqləndirirlər. Ver­ginin minimal və maksimal dərəcələri bu kateqoriyalara görə müəy­yənləşdirilir.
Nəqliyyat vasitələrinə qoyulan vergi 1927-ci il 21 dekabr qanununa (dəyişikliklərlə və əlavələrlə), 1983-cü il 22 dekabr tarixli yeri redaktəyə müvafiq olaraq tutulur. Motosikllərdən və minik avtomobillərindən tutulan vergilər mü­hərrikin işçi həc­minə görə hesablanır. Yük maşın­la­rından tutulan vergi maşının bütün çəkisinə görə hesab­lanır. Nəqliyyat vasitələrinin vergisi ildə bir dəfə tutulur.
Qeyd edildiyi kimi, Almaniyada şaquli vergi taraz­laş­dırması ilə yanaşı, üfüqi vergi tarazlaşdırması da mövcuddur. Bu, birinci növbədə, dövriyyə vergisinə aiddir: Torpaq payının 75%-i ( bu verginin ölkə üzrə ümumi yığımının 42,5%-i) sakin­lərin sayına mütənasib olaraq torpaqlar ara­sında bölüşdürülür, 25% isə (1999-cu ildə 34 milyard marka idi) maliyyə etibarilə zəif torpaqlara köçü­rülür («maliyyə qüvvə»ləri orta alman səviyyəsini n 92%-ə çatmayan).
Icmaların əsas vergisi peşə vergisidir. Bu vergi federasiya və torpaqların müştərək vergisidir. Peşə ver­gisinin ümumi yığımının 82%-ə qədəri bələdiyyə büd­cə­lərinə daxil olur. Gəlir vergisinin 15%-i də icmalara kö­çürülür. Aşağıdakı yığımlar bütövlükdə icmalara məx­susdur:

• torpaq vergisindən;
• yerli istehlak və digər vergilərdən (itlərin sax­lanmasına, içkilərə qoyulan vergi).

Peşə vergisi 1984-cü il 14 may tarixli peşə vergisi barədə qanuna (dəyişikliklərlə və əlavələrlə) müvafiq şəkildə tutulur. Birləşmiş büdcədə bu verginin payı cəmi 5%-dir. Lakin o, yerli hakimiyyət orqanlarının gəlirlərinin mü­hüm mənbəyidir. Yerli hakimiyyət orqanları onun dərə­cəsini müstə­qil şəkildə müəy­yən­ləşdirirlər. Peşə vergisi müəssisə­lərdən, cəmiyyətlərdən tutulur, o cümlədən, peşə, ticarət və digər fəaliyyət növləri ilə məşğul olan fiziki şəxslərdən tutulur.
Peşə vergisinin əlavələr bazasını peşə məş­ğul­luğundan gələn mənfəət və peşə kapitalının ölçüsü (üzə­rinə vergi qoyulan istehsal fondlarının dəyərinin 0,2%-i) təşkil edir.
Peşə vergisinin gəlirli tərkib hissəsi üzrə vergiyə təkcə mən­fəət yox, həm də uzun müddətə götürülmüş kapital xa­rak­terli borc vəsaitlərindən istifadə haqqının 0,5%-i düşür. Digər müəs­sisələrin fəaliyyətindən yaran­mış itkilər də nəzərə alınır (onlarda vergi ödəyicisinin pay iştirakında). Vergi baza­sın­dan bəzi tutulmalar da nəzərə alınmışdır: torpaq sahələri dəyə­rinin 1,2%-nə bərabər olan məbləğ, digər müəssisələrin fəaliy­yətindən, o cüm­lədən xarici filmlərin fəaliyyətindən gələn gəlirin 1,2%-i.
Peşə vergisinin ikinci tərkib hissəsinin -kapitalın vergi bazası vergi ödəyicisinin balans üzrə öz kapital dəyərindən və borc kapitalının yarı dəyərindən ibarətdir. Bu o zaman müm­kündür ki, borc kapitalının ölçüsü 50 min markanı üstəgəl elan edilməmiş şəxslərin kapitalını üstələsin. Aşağıdakılardan vergi tutulur: torpaq sahəsinin dəyəri, digər müəssisələrin fəaliyyətinə yatırılmış kapitalın dəyəri, xarici filiallardakı kapitalın dəyəri.
Fiziki şəxslər üçün gəlirlərin üzərinə vergi qoyma zamanı üzərinə vergi qoyulmayan məbləğ 36 min mar­kadır. Kapitala vergiqoymada isə üzərinə vergi qoyul­mayan məbləğ 120 mir markadır.
Torpaq vergisi 1973-cü il 7 avqust tarixli qanuna müvafiq olaraq, kənd və meşə təsərrüfatı müəs­sisə­lərindən, torpaq sahə­lə­rin­dən tutulur. Dövlət müəssisələri və dini müəssisələr tərəfindən, elmi məqsədlərlə, ictimai təyinatla istifadə olunan torpaq sahələri vergidən azad olur.
Vergi dərəcəsi iki hissədən təşkil olunmuşdur. Əsas hissə mərkəzləşmiş şəkildə daşınmaz əmlak üçün müəy­yən­ləşdirilir. Icmanın əlavəsi isə yerli maliyyələrin vəziyyətindən asılıdır. Əsas vergi dərəcəsinin ölçüsü torpaq istifadəçiləri üzrə differensial­laşmışdır, yəni torpaq vergisinin iki növü mövcuddur: kənd və meşə təsərrüfatı müəssisələri üçün; aidiyyatından asılı olmayaraq torpaq sahələri üçün.

Vergi məbləğinin son hesabında icmanın təshih­edici dərəcələri böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu təshihlər torpağın təyinatından (meşə və kənd təsərrüfatı üçün – 0,6%), həmçi­nin torpaq sahəsindən yaşayış evi üçün istifadənin intensiv­liyindən və torpaqda tikilən bina­ların dəyərindən asılı olaraq diferen­sial­laşır. Məsələn, əgər ev bir ailəyə məx­susdursa və evin dəyəri 75 min markadırsa, vergi dərəcəsi 0,26% olacaq. Evin dəyəri 75 min markadan çoxdursa, vergi dərəcəsi 0,35%-dir. Torpaq sahəsində ikiailəli ev olarsa, vergi dərəcəsi 0,31 % təşkil edər. Qalan hallarda üzərində ev tikilmiş və tikil­məmiş torpaq sahələri üçün vergi dərəcəsi 0,35%-dir.
Gəlirin vergi tutumunda hüquqi şəxslər üçün torpaq vergisini çıxmaq icazəsi xərclər qismində olur. Torpaq vergisi üzrə yekun dərəcə orta hesabla 1,2% təşkil edir.
Kilsə vergisini ayrıca fərqləndirirlər. Bu vergini özlərini kilsənin üzvü adlandıranlar ödəyirlər. Kilsə vergisi illik gəlir vergisinin bazasında hesablanır və onun cəminin 8 -9%-ni təşkil edir.
AFR-də vergi siyasəti məsələlərinin idarə edilməsi üçün xüsusi olaraq torpaqların maliyyə idarələri möv­cud­dur. Ölkənin ayrı-ayrı maliyyə müəssisələrinin fəaliy­yə­tinə nəzarət və yoxlama işinə AFR-in Maliyyə Nazirliyi baxır.
Almaniyada vergi münasibətlərinin strukturu şəkil 3.3-də göstərilmişdir.
Almaniyanın maliyyə-kredit sisteminin əsas təka­mül mərhələləri cədvəl 3.4-də göstərilmişdir.

Cədvəl 3.4
Almaniyanın maliyyə-kredit sisteminin təkamül mərhələləri