Chevrolet

Chevrolet

Avtomobil istehsalı sənayesinin ilk çağlarında yeni avtomobil markaları onları yaradanın adını daşıyırdı. Lakin Chevrolet markasının yaranması tamamilə başqa cür oldu. Heç vaxt onun adını daşıyan firmanın sahibi olmayan İsveçrəli Lui Cozef Şevrole (1878-1941) tanınmış avtomobil yarışçısı və mexanik idi. İsveçrənin Şo-de-Fond şəhərciyində yaşayan yoxsul saatsazın yeddi övladından biri olan Lui Şevrole 10 yaşı tamam olanda ailəsi ilə birlikdə yaxşı güzəran dalınca Fransaya köçdü.
Orada o, orta məktəbi bitirdi, sonra isə «Mors» avtomobil firmasına işə düzəldi. Lui ömrünün sonunadək avtomobillərə həvəs göstərdi və həmin firmanın rəsmi avtomobil yarışçısı oldu. O, avtomobil quruculuğunda və idmanda yaxşı təcrübə qazanaraq Kanadaya, 1900-cü ildə isə Amerika Birləşmiş Ştatlarına köçdü və bir müddətdən sonra «De Dion Buton» fransız avtomobil zavodunun Amerikadakı təmsilçisi qismində fəaliyyətə başladı. Lakin onun diqqətini avtomobil biznesindən daha çox avtomobil yarışları çəkirdi. Lui dalbadal beş il bütün yerli yarışlarda iştirak etdikdən sonra 1905-ci ildə Amerika milyonçusu Vanderbildin kuboku uğrunda yarışlarda iştirak etmək hüququ qazandı.
Cəsur və qətiyyətli avtomobil yarışçısı Amerikanın sənaye «tuz»larının diqqətini cəlb etdi. Bir neçə avtomobil şirkətini General Motors adı altında birləşdirmiş Uilyam Dürant da onların arasında idi. 1909-cu ildə Dürant Lui Şevroleni avtomobil yarışlarında «Buick»in təmsilçisi qismində iştirak etməyə dəvət etdi. Bundan sonra Lui Şevrolenin ulduzu misli görünməmiş sürətlə parlamağa başladı. 1909-cu ildə o, dalbadal üç mühüm qələbə qazandı və Vanderbild kuboku uğrunda yarışlarda fəxri 11-ci yeri tutdu. Birinci Dünya müharibəsinədək o, Amerikanın ən yaxşı avtomobil yarışçıları sırasına daxil oldu.

1911-ci ildə Detroytda Chevrolet Motor Cars kompaniyasının yaranması General Motors şirkətinin heç də ən yaxşı vaxtlarına təsadüf etmədi. Onun rəhbəri Uilyam Dürant lazımınca düşünmədən ziyanla işləyən avtomobil firmalarını almaqla kompaniyanı iflas həddinə gətirib çıxartdı. Bundan başqa, o, qiymətli kağızlar birjasında apardığı əməliyyatlar nəticəsində pullarını itirməyə başladı və nəticədə pul üçün bankirlərə ağız açmalı oldu. Bankirlər də, U. Dürantın kompaniyanın rəhbəri vəzifəsindən getməsi şərti ilə General Motors şirkətinə 15 milyon dollar pul yatırmağı vəd etdilər. Lakin o, bu şərtlərə baxmayaraq kompaniyanın idarəçiliyini öz əlinə almaq ümidini itirmədi. Təşəbbüskar Dürant məşhur idmançının adından istifadə etməklə biznes qurmağı qərara aldı. 1911-ci ildə o, Luiyə təklif etdi ki, yarışlarda iştirakını müəyyən müddətə dayandırsın və öz avtomobilinin istehsalı ilə məşğul olsun. Lui bununla razılaşdı. Yeni avtomobilin layihəsini General Motors şirkətinin mütəxəssisləri hazırladılar, U. Dürant layihəyə xeyli pul qoydu. Şevrole isə avtomobilə öz adını verdi, onun adı artıq amerikalıların çoxuna tanış idi. Məhz bu ad gələcək uğur üçün zəmin oldu. Bu yolla 3 noyabr 1911-ci ildə ən məşhur avtomobil markalarından biri – Chevrolet yarandı.

Kompaniyanın firma nişanı bir qədər gec – 1914-cü ildə meydana çıxdı. Deyilənlərə görə, məşhur «xaç» və ya «qalstuk-kəpənək» (onu belə də adlandırırlar) 1908-ci ildə gənc Dürantın qaldığı Paris mehmanxanasının divar kağızlarının bir hissəsi idi. O, həmin kağız parçasını suvenir kimi pul kisəsində (portmanetdə) qoruyaraq Amerikaya gətirdi və dostlarına göstərərək izah etdi ki: «Avtomobilin emblemi bu cür olmalıdır. O, avtomobilin sonsuzluğa doğru irəliləməsinə imkan verəcək». Həqiqətən də Chevrolet emblemi reklam biznesində ən çox yayılan və qüdrətli markalardan birinə çevrildi.

Mövcud olduğu illər ərzində marka alıcıların məhəbbətini və mütəxəssislərin hörmətini qazandı. Bu markanın avtomobili isə təkcə tarixə daxil olmadı, həm də özü tarixə çevrildi və hələ də Amerikanın xüsusilə Amerika avtomobilqayırma sənayesinin canlı rəmzi olaraq qalır.

1911 - 1934-cü illər

İlk Chevrolet Classic-Six 3 oktyabr 1911-ci ildə işıq üzü gördü (bəziləri deyirdilər ki, Chevrolet markalı ilk avtomobili U. Dürant demək olar ki, təkbaşına yaradıb; digərləri iddia edirdilər ki, o, yeni avtomobilin yalnız ümumi konsepsiyasını hazırlayıb). Bu, 30 at gücünə malik 6 silindrli mühərriki olan ənənəvi 4-yerli Amerika avtomobili idi. Lakin ilk nüsxənin qiyməti (2.500 ABŞ dolları) alıcı üçün çox baha idi və buna görə də avtomobil uğur qazanmadı. O vaxtlar populyar olan Ford-T Chevrolet Classic-Six modelindən beş dəfə ucuz idi.

Dürant başa düşdü ki, uğurun kökü avtomobilin dəbdəbəli olmasında deyil, sadə və ucuz olmasındadır. O, dəbdəbəli modellərin istehsalından vaz keçdi və 4-silindrli ucuz avtomobilləri – üstüaçıq «Bebi» minik avtomobilini və «Royal Meyl» idman avtomobilinin istehsalına başladı. 1916-cı ildə bu modellərin əsasında Chevrolet-490 yaradıldı ki, bu da firmaya böyük şöhrət gətirdi. Bu ucuz, lakin etibarlı avtomobillər «Ford» avtomobilləri kimi populyar oldu. Onlara 2,8 litr tutumu olan 4-silindrli mühərriklər quraşdırılmışdı. Avtomobil o qədər uğurlu alındı ki, 1922-ci ilədək buraxıldı və 1927-ci ilədək buraxılan hətta ondan heç də az məşhur olmayan «Superior» modelinə həyat verdi. Chevrolet-490 modelində çox sadə 3-pilləli ötürücü qutu vardı və möhkəm yayların hər ikisi ressorlardan asılmışdı. «Ford» avtomobillərində olduğu kimi burada da hər şey son dərəcə sadələşdirilmişdi, lakin bu avtomobillərdə elektrik faraları və starter vardı, bu isə o vaxtlar hətta bahalı avtomobillər üçün də nadir hal idi.

Chevrolet firmasında ona ümumdünya şöhrəti qazandırmış ən ucuz və sadə avtomobillərin istehsalı üzrə ixtisaslaşma məhz 490-cı modellə başladı.
Yeni firma yaratmaqla və bazara Chevrolet markalı çoxlu ucuz və populyar avtomobillər gətirməklə U. Dürant çoxlu pul qazandı və nə az, nə çox, avtomobil nəhəngi General Motors şirkətini kiçik Chevrolet firmasına birləşdirməyi qərara aldı və buna nail oldu. U. Dürant General Motors şirkətinin səhmlərinin nəzarət paketini almağı bacardı və yenidən idarə heyəti sədrinin kürsüsündə oturdu. Chevrolet firması bu konsernin tərkibinə daxil oldu, onun avtomobilləri isə bu avtomobil sənayesi nəhənginin əsas məhsullarına çevrildi.

1917-ci ildə General Motors imperiyasına daxil olana qədər Chevrolet firması həmçinin bir neçə modeli, o cümlədən Little Six modelini və H seriyasını təqdim etdi. Sonrakı onillikdə isə radiator barmaqlığında xaç nişanı olan avtomobilləri buraxan bölmə General Motors şirkətinin flaqmanına çevrilərək ildə milyonadək avtomobil satdı.

Chevrolet şirkətinin mühəndisləri və dizaynerləri dünya avtomobilqayırma sənayesinin inkişafında çox iş gördülər. 1923-cü ildə köhnəlmiş 490 modelini həmin dövr üçün müasir və 26 at gücünə malik mühərriki olan Superior avtomobili ilə əvəz etdilər. Cəmi 12 ay ərzində yeni modelin 480 min nüsxəsi satıldı. 1923-cü ildə hava soyuducusuna malik mühərriklə təchiz olunmuş ilk avtomobil buraxıldı. 1924-cü ildə General Motors şirkətinin sınaq poliqonunun istismara buraxılması ilə eyni vaxtda yüngül Chevrolet furqonlarının buraxılışı təşkil edildi. 1927-ci ildə kompaniyanın yaxın rəqibi Ford T bestsellerinin istehsalını dayandırdı, General Motors isə yubanmadan bundan istifadə etdi. Chevrolet bölməsi il ərzində milyondan artıq avtomobil sataraq birinci yerə çıxdı.

1928-ci ildə AV indeksi ilə tanınan International Six modeli meydana çıxdı. 1929-cu ildə Chevrolet özünün ilk 6 silindrli mühərrikini (4 silindrli mühərrikin qiyməti ilə) buraxdı. 1930-cu ildə Chevrolet yeddi milyonuncu avtomobilini satdı.

1933-cü ildə kompaniya rəhbərinin kürsüsündə Marvin Kosl oturdu. Avtomobillərin reklamına «Böyük dəyər» devizi gətirildi. Bu deviz avtomobilin idarə olunmasını asanlaşdırmağa yönələn mühəndis işlərində öz təsdiqini tapdı. 1934-cü ildə Chevrolet kompaniyası birinci olaraq qabaq təkərlərin müstəqil asqısının istehsalına başladı. Bu, avtomobilin idarə olunmasını əhəmiyyətli dərəcədə asanlaşdırdı və şinlərin xarab olması hallarını azaltdı. O vaxtlar Amerika yolları kifayət qədər çala-çuxurlu idi və yenilik lap yerinə düşdü. «Böyük depressiya» illərində kompaniya satışlara görə Ford-u qəti şəkildə arxada qoydu.

1935 - 1950-ci illər

1935-ci ildə 8 yerlik Suburban Carryall modelinin buraxılışı ilə kompaniya kuzovu yüngül metallardan hazırlanan çoxyerli universal minik avtomobilləri sinfinə həyat verdi. Nəhayət, bütün minik avtomobillərində layiqli baqaj yeri peyda oldu. Mövcud olduqları bütün dövrlər ərzində Chevrolet modelləri öz xarici görünüşünü bir neçə dəfə dəyişmişdir.

Avtomobilin kuzovunun dizaynında ən səmərəli dəyişikliklər 1937-ci ildə edildi. Həmin il iki müxtəlif seriya buraxıldı: nisbətən baha olan Master və nisbətən ucuz olan Standart. 40-cı illərin gəlişi ilk Royal-Clipper modellərinin meydana çıxması ilə əlamətdar oldu. Həmin modellərdə yeni keyfiyyətli işıqlandırmanı təmin edən lampalar, habelə mühərrikin sürücü üçün asanlıqla əlçatan olmasına imkan verən kapot quraşdırılmışdı. Sonradan kuzovun konstruksiyasının bütün taxta elementləri metal elementlərlə əvəz olundu.

1941-ci ildə Chevrolet rekord miqdarda – 1,6 milyon ədəd 41 modelli minik və yük avtomobilləri istehsal etdi. Həmin ilin reklam devizi belə idi: «Daha çox olmaq daha yaxşı olmaq deməkdir». Kompaniya Birləşmiş Ştatlar hökumətindən 75 millimetrlik güllələr üçün gilzələrin, habelə beş mil məsafəyə atəş açan 90 millimetrlik zenit qurğuları üçün hissələrin istehsalına sifariş aldı. Elə həmin vaxt Chevrolet Almaniya ərazisində yerdəki hədəfləri məhv etmək üçün istifadə olunan, uzaq məsafələri bombalayan bombardmançı təyyarələrə quraşdırılan Pratt & Whitney mühərriklərinin buraxılışına başladı. Chevrolet kompaniyasının müdiri S. Nadsen Milli Müdafiə Nazirliyinin sədri təyin edildi. Nazirlik avtomobil sənayesini səfərbər etdi və demək olar ki, bir gecədə onun profilini hərbi sursat istehsalına yönəltdi. 30 yanvar 1942-ci ildə mülki əhali üçün avtomobil buraxılışı dayandırıldı. Yeni modellər yalnız 4 ildən sonra meydana çıxacaqdı. Chevrolet hərbi dövrə müvafiq olan reklam kampaniyası aparırdı: «İstehsal həcmini artırmaq vasitəsilə qələbəyə doğru!». Müharibə illərində Chevrolet-nin uğuru və böyük təsiri dinc dövrdəki ağıllı sənaye fəlsəfəsinin nəticəsi idi. Mərkəzsizləşdirilmiş idarəetmə, çevik istehsal sistemi, yerlərdə təşəbbüslərə imkan verilməsi zavodların hərbi avtomobillərin və hərbi texnikanın hazırlanmasına sürətlə keçməsini mümkün etdi. Chevrolet kompaniyası Avropadakı qələbədə özünün əhəmiyyətli rolu ilə haqlı olaraq fəxr edir.

Müharibədən sonra firma müharibəyə qədərki avtomobillərin modernləşdirilmiş versiyalarının istehsalını davam etdirdi. Chevrolet-nin mühəndisləri kiçiklitrajlı avtomobilin layihəsini hazırlamağa başladılar. Lakin iqtisadi mülahizələrə görə bu layihə donduruldu. 1948-ci ildə Spilemaster Sinks 48 modeli İndianapolis-500 yarışlarında Chevrolet-i təmsil edən ilk idman avtomobili oldu. Chevrolet həmin dövrün ən uzun məsafəli avtomobil yarışında – La Caracas- (Buenos-Ayresdən Karakasadək 6000 mil) qalib gəldi. Böyük avtomobil idmanında atılan bu addımlar diqqətdən yayınmadı.

1949-cu ildə iki yeni model – Special və De Luxe meydana çıxdı. Yeri gəlmişkən, bu modellərə köhnə 6 silindrli mühərriklər qoyulmuşdu. Bir il sonra Chevrolet kompaniyası konsernin digər bölmələri tərəfindən istehsal olunan avtomatik ötürücü sürət qutularından istifadə etməyə başladı. Müharibədən sonrakı ilk Chevrolet avtomobillərinin bir-birinə bənzəməməsi hamını heyran etdi, eleqant görkəmli işgüzar “fastback” modeli möhkəm və sanballı “bustleback” modelindən kəskin fərqlənirdi. Chevrolet ötən səkkiz ildə ilk dəfə tamamilə yeni dizayn təqdim edirdi.

1950-ci ildən Chevrolet birinci olaraq Powerglide modelində avtomatik ötürücü sürət qutulardan istifadə etməyə başladı. Həmin ilin növbəti nəhəng yeniliyi orijinal Bel Air modelinin – sərt dam örtüklü və ponton tipli kuzova malik ilk kabrioletin meydana çıxması oldu. Amerikalılarda Avropa idman avtomobillərinə güclü marağın olması ilə əlaqədar olaraq baş dizayner Harli Erl bu mövzuya dair öz konsepsiyasını təqdim etdi.

1951 - 1979-cu illər


1953-cü ildə Amerikada ilk idman avtomobilləri seriyası – Chevrolet Corvette buraxıldı. Chrysler və Ford konsernləri üçün analoji avtomobilin istehsalı əlçatmaz oldu. Konstruktorlar yeni modeli kupe və ya kabriolet variantlarında şüşə-plastik kuzovlu ikiyerlik yüngül avtomobil kimi düşünmüşdülər. Eyni zamanda, bu modellərə seriyalı istehsalın aqreqatları quraşdırılmalı idi. İlk baza modeli 152 at gücünə və 3,8 litr həcmə malik 6 silindrli güc aqreqatı ilə – Buick-ilə - təchiz olunmuşdu. Corvette modelinə ikipilləli avtomatik ötürücü sürət qutusu quraşdırıldı. İki ildən sonra Corvette modeli seriya ilə istehsal olunan, 195 at gücünə bərabər qüvvəsi olan 4,3 litr tutumlu V8 mühərriki ilə təchiz edildi. Avtomobilin maksimal sürəti 193 km/saatadək artdı. 1957-ci ildə qüvvəsi 283 at gücünə bərabər olan daha güclü V8 mühərriki meydana çıxdı. O, qabaqcıl sistem olan “Rochester” yanacaqçiləmə sistemi ilə təchiz olunmuşdu. 1961-ci ildə mühərriklərin qüvvəsi 300 at gücünü, 1965-ci ildə isə 400 at gücünü keçdi.

1954-cü ildə avtomobilin komplektasiyasında ilk dəfə gücləndiricisi olan əyləclər, habelə şüşələri və oturacaqları hərəkət etdirən elektrik tənzimləyiciləri təklif olundu. «Ölkəyə öz Chevrolet avtomobilinin pəncərəsindən bax» adlı reklam kampaniyası həmin il debüt etdi.

50-ci illərin ortalarınadək Suburban yarı ofrouder - yarı yük maşını üslubunda idi. Yalnız 1955-ci ildə zahiri görünüşü Chevrolet minik avtomobillərinə bənzəyən yeni Suburban meydana çıxdı. Bu avtomobilin yaradılmasında bir çox əla avtomobillərin, o cümlədən birinci nəsil Chevrolet Corvette rodsterinin müəllifi, konsernin dizayneri Harli Erlinin əməyi oldu.

1955-ci ildə əfsanəvi kompakt mühərrik – Chevy V8 buraxıldı. Bu yeni mühərrik Chevrolet avtomobillərinə quraşdırılan ən məşhur mühərrik oldu. Onun effektiv qüvvəsi cütləşmiş buraxılış kollektoru olan modifikasiya edilmiş versiyada 162-180 at gücü civarında idi. Chevrolet  ‘55 modeli avtomobillərin konstruksiyasında və stilistikasında çevriliş yaratdı. O, nəinki satışlar üzrə rekord müəyyən etdi, həm də Amerikanın avtomobil barədə təsəvvürünü həmişəlik dəyişdi. İnteqrasiya olunmuş ilk oturacaqlar Corvette avtomobilinin komplektasiyasında təklif edildi. Universal kuzovlu çoxyerli Bel Air Nomad buraxıldı. Bu avtomobil amerikalıların «yorucu həyatdan uzaqlaşmaq» arzusunu həyata keçirdi.

1957-ci ildə “Ramcet” yanacaqçiləmə sistemi buraxıldı. Chevrolet sonradan bir çox avtomobil kolleksiyaçılarının ən böyük arzusuna çevrilmiş 1957-ci il buraxılışlı  Bel-Air modelini təqdim etdi. Aerodinamik qapayıcılar, Ramcet injektoru, 1 kub düym üçün 1 at gücünü təmin edən və yanacaqçiləmə sisteminə malik olan 238 CID V8 mühərriki onun fərqləndirici xüsusiyyətləri idi. 1958-ci il Impala markasının yaranması ilə əlamətdar oldu. O, «Cadillac»ın ölçüləri ilə «Chevrolet»nin qiymətini özündə birləşdirdi. Impala dərhal amerikalıların sevimlisinə çevrildi.

1959-cu ildə ilk El Camino pikapı meydana çıxdı. Chevrolet-nin dizaynında iki il dalbadal köklü dəyişikliklər oldu. Onilliyin sonunda Impala modelinin meydana çıxması ilə avtomobillərin üslubu dəyişdi. İri Cadillac-ı Chevrolet qiyməti ilə təklif etmək üçün düşünülmüş bu model yeni dövrün başlanğıcını qoydu. 1948-ci ilin Chevrolet avtomobilləri insanları valeh edirdisə, 1959-cu ilin Chevrolet avtomobilləri başdan-başa təmtəraqlılığı ilə insanları heyrətə salırdı. İri «quyruqlu» uzunsov gövdəli kuzovun mürəkkəb forması uçuş təəssüratı yaradırdı. Standart avadanlıqların siyahısına elektrotənzimləyicilərlə təchiz olunmuş oturacaqlar və qapı şüşələri əlavə olundu. 1959-cu ildə Chevrolet Suburban tam yeni sima əldə etdi. Düzbucaqlı formasında haşiyələnmiş faralar və kapot ilə radiatorun barmaqlığı arasındakı geniş havaötürücü dəliklər onun səciyyəvi xüsusiyyətləri idi.

50-ci illərin ortalarında minik avtomobillərinin satış bazarında korporasiyanın payı onun tarixi ərzində ilk və son dəfə 50 faizi keçdi. General Motors Amerika avtomobilqayırma sənayesinin texniki tərəqqisinin önündə gedərək həmin illər başlanan «güc yarışını» və avtomobillərin iri ölçülərini dəstəkləyirdi. 1958-ci illərin sonunda Chevrolet kuzovların orijinal dizaynı ilə fərqlənən yeni modellərini nümayiş etdirdi. Bunlar Bescane, Bel Air və əlbəttə ki, Impala modelləri idi. 135 at gücünə malik 6 silindrli mühərriki olan ən ucuz Bescane modeli istisna olmaqla qalan bütün modellər 185-315 at gücünə malik V8 mühərriki ilə təchiz edilmişdi.

1960-cı ildə buraxılan, praktik və eyni zamanda cəlbedici olan yeni Corvair sedanı həqiqətən Chevrolet-in şah əsəri oldu. Eləcə də o, bütün təkərlərinin müstəqil asqıya malik olan ilk kütləvi buraxılışlı avtomobil oldu. 1961-ci ildə «tam ölçülü» Chevrolet-nin dizaynı yenidən dəyişdirildi. İndi onun dizaynında dəqiq cizgili düz xətlər üstünlük təşkil edirdi. Həmin il yeni Impala SS modeli (super idman üçün) buraxıldı.

1962-ci ildə kiçiklitrajlı Chevy ll Nova buraxıldı. 1963-cü ildə Chevrolet əvvəlki modellərdən kəskin fərqlənən Corvette Sting Ray avtomobillərini buraxdı. Yeni ‘Vette modeli müasir hərəkət hissəyə, bütün təkərlərində müstəqil asqıya və uzun kapotdan yuxarıya doğru qalxan faralara malik idi. 1964-cü ildə yumşaq və sərt dam örtüyünə malik sedan, universal və kabriolet kuzovlu, orta ölçülü Malibu avtomobilləri seriyası buraxıldı. 1965-ci ildə isə effektiv «axıcı» xətlərə malik tam ölçülü Chevrolet Caprice işıq üzü gördü.

Növbəti model ilində Chevrolet yeni modeli Camaro-nu təqdim etdi. Bu avtomobil dərhal mövsümün «sevimlisinə» çevrildi. Camaro modeli o qədər sevildi ki, onun satışı 1967-ci ildə satılmış 2,2 milyon Chevrolet avtomobillərinin 10%-ni təşkil etdi.

1967-ci ildə Indy-500 yarışları yeni Camaro SS modeli ilə açıldı. Kiçikqabaritli ikiqapılı avtomobil fenomenal sürətlə amerikalıların ağlına hakim kəsildi. Camaro modelinin buraxılışı lap yerinə düşdü. O vaxtlar populyar olan jurnal yazırdı: «Detroyt gəncləri yeni avtomobillər nəslinə həyat vəsiqəsi verdi». 1967-ci ildə buraxılmış bütün Chevrolet avtomobillərinin təhlükəsizlik elementlərinin standart dəstinə enerjiuducu sükan mexanizmi, təhlükəsizlik kəmərləri, yumşaq cihazlar paneli və cütləşmiş mərkəzi əyləc silindri daxil idi. 1968-ci ildə xeyli dəyişikliklərə uğramış Corvette Coupe avtomobilinə “T-Top” konstruksiyalı dam örtüyü quraşdırıldı. 1968-ci il modelinin dizaynında yaxşı düşünülməmiş dəyişikliklər, yəni həddən artıq miqdarda lüzumsuz yeniliklər avtomobilə tələbatın azalmasına səbəb oldu. Sonradan vəziyyəti düzəltmək mümkün olsa da, təəssüf ki, əvvəlki modellərə qarşı dini pərəstiş dərəcəsinə çatan rəğbəti bərpa etmək mümkün olmadı.

1969-cu ildə tamötürücü sistemli Chevrolet Blazer K modeli buraxıldı. Bu ofrouder rəqiblərin analoji avtomobillərinə nisbətən böyük, geniş və güclü olan ilk ofrouder oldu. Tam ölçülü pikapın şassisi üzərində quraşdırılmış K seriyalı Chevrolet Blazer modeli Suburban-a nisbətən kiçik və manevrli, eyni zamanda, içərisi kifayət qədər geniş idi. 1973-cü ildə hər iki avtomobil ciddi modernləşməyə məruz qaldı: onlar daha geniş və uzun oldu, standart təchizat hissələrinə qabaq təkərlərin diskli əyləcləri daxil edildi.

Monte Carlo dəbdəbəli ikiyerlik üstübağlı avtomobil ideyasını təqdim etdi və populyarlaşdırdı. 1970-ci ildə buraxılmış Chevelle SS454 bütün tarix ərzində ən güclü avtomobillərdən birinə çevrildi.

70-ci illər daha kiçik ölçülü avtomobillərin meydana çıxması ilə əlamətdar oldu. Vega modeli 1971-ci ildə Chevrolet tərəfindən buraxılmış ilk mikrolitrajı model oldu. Chevrolet 3 milyondan artıq avtomobil sataraq illik rekord müəyyən etdi. 1972-ci ildə Chevrolet «yüngül kommersiya avtomobili» adını almış ilk kiçik ölçülü pikap modelini buraxdı. Elə həmin il Impala avtomobilinin on milyonuncu nüsxəsi satıldı. O, ən populyar və ən çox alınan «tam ölçülü» Amerika avtomobili oldu.

1973-cü ildə yeni Monte Carlo modelinin buraxılışı böyük uğurla əlamətdar oldu. O, Motor Trend jurnalının təsis etdiyi «İlin avtomobili» mükafatını qazandı.

İxrac avtomobillərinin tədarükünə cavab olaraq Chevrolet 1976-cı ildə Chevette modelini buraxdı. 1977-ci ildə «tam ölçülü» Caprice bir qədər kiçildildi. O, «İlin avtomobili» mükafatını aldı və tezliklə Amerikanın sevimli avtomobilinə çevrildi.

1978-ci ildə Indy 500 yarışları Corvette modeli ilə açıldı. Corvette-in iyirmi beş illiyi münasibətilə yubiley modeli buraxıldı. Malibu-nun ölçüləri kiçildildi və bu model sedan, kupe və universal kuzovları ilə təklif olundu. 1979-cu ildə yüz milyonuncu Chevrolet avtomobili yığıldı. Monza modeli 1979-cu ilin modeli oldu.

1950-1970-ci illərin Chevrolet avtomobilləri inanılmaz populyarlığa malik idi. «Beysbol, hot-doqlar, alma piroqu və Chevrolet». 1975-ci ilin bu reklam kampaniyası Amerikanın sevimli avtomobil kompaniyasının unikal vəziyyətini tam dəqiqliklə çatdırırdı.

1980-cı ildən bizim günlərədək

1980-ci ildə önötürücülü ilk Chevrolet modeli – kiçiklitrajlı Citation buraxıldı. 1981-ci ildə ilk Cavalier avtomobili meydana çıxdı. Cavalier xarici avtomobil alıcılarının bütün ümidlərini artıqlaması ilə doğrultmaq üçün düşünülmüşdü. Məhz belə də oldu. Tezliklə Cavalier Amerikada 1984 - 1985-ci illərdə ən çox satılan avtomobilə çevrildi. 1982-ci ildə görkəmi dəyişdirilmiş Camaro modeli Motor Trend curnalı tərəfindən «İlin avtomobili» elan edildi. Elə həmin il S-10 pikapı buraxıldı.

1983-cü ildə Blazer S-10 meydana çıxdı və tezliklə tamötürücülü avtomobillər bazarının lideri oldu. 1980-ci illərin ortalarında Chevrolet-in istehsal proqramında Blazer adlı üçqapılı iki ofrouder yer almışdı: S/T seriyalı kiçik Blazer (uzunluğu 4,3 metr) və C/K seriyalı böyük Blazer (uzunluğu 4,7 metr). Bu avtomobillər təkcə qabaritləri ilə deyil, həm də konstruksiyaları ilə seçilirdilər. S/T Blazer modeli ilə 5,57 metrlik Chevrolet Suburban modeli unifikasiya edilmişdi. S/T seriyalı Blazer modelinin bəzi versiyaları Tahoe və Sport adlarını daşıyırdı. Yalnız 1995-ci ildə bu avtomobilləri fərqli şəkildə adlandırmaq qərara alındı: kiçik Blazer S/T-ni sadəcə Blazer adlandırmağa başladılar, böyük Blazer C/K isə yeni Chevrolet Tahoe adını aldı. 1984-cü ildə Corvette modelinin yeni nəsli, 1985-ci ildə isə Camaro IROC-Z avtomobili meydana çıxdı.

1986-cı ildə Corvette bloklanma əleyhinə Bosch ABS ll əyləc sistemi ilə təchiz edildi. Bu il Indy 500 yarışını Corvette kabrioleti açdı. 1988-ci ildə Corsica və Beretta modelləri buraxıldı. Həmçinin yeni S/K pikapları meydana çıxdı. 1990-cı ildə ikiyerlik Lumina Coupe, habelə Lumina APV təqdim edildi.

1991-ci ildə yeni Caprice Classic LTZ avtomobili buraxıldı. O, Motor Trend jurnalının müsabiqəsində «İlin avtomobili» adını aldı. 1992-ci ildə yeni tamötürücülü Blazer və Suburban avtomobilləri təqdim edildi. Onlarla birlikdə tam yeniləşdirilmiş S/K pikapı buraxıldı. Yaşı çox olan V8 mühərriki yeniləşdirildi. Bu mühərrik 1990-cı ildə modifikasiya olunmuş LT1 versiyası ilə – çoxlu priz və mükafatlar almış ikinci nəsil kompakt aqreqatla qədəm qoydu.

1995-ci ildə Blazer-in yeni konstruksiyası Motor Trend curnalı tərəfindən «İlin ofrouderi» adlandırıldı. New Lumina və Monte Carlo modelləri buraxıldı. Geo yeni Metro modelini təqdim etdi, bu model dördqapılı sedan və üçqapılı kupe modifikasiyalarında təklif olundu. 1995-ci ildə Indy 500 yarışını Corvette açdı. Motor Trend jurnalı Tahoe-nu «İlin ofrouderi» adlandırdı. Beləliklə, Chevrolet tarixdə iki il dalbadal bu mükafatı alan ilk kompaniya oldu. Kompaniyanın ofrouderinin çoxunda quraşdırılan təkmilləşdirilmiş Vortec mühərrikləri kifayət qədər böyük gücü ilə və yanacağa qənaəti təmin etdi. 1995-ci ildən Chevrolet Tahoe üç və beşqapılı kuzovla buraxıldı. Suburban və Tahoe modellərinin əsas hissə və aqreqatları unifikasiya edildi.

1996-cı ildə Chevrolet klassik Malibu markasının buraxılışına qayıtdı. Bu avtomobil sedan kuzovu ilə buraxıldı. 1997-ci ildə o, «İlin avtomobili» elan edildi. Yeni model – Venture təqdim edildi. Bu, müasir ailənin bütün nəqliyyat tələbatlarını təmin etməyə qadir olan müasir üslublu minifurqon idi. 1997-ci ildə Corvette modelinin beşinci nəslinə həyat verildi.
1980 - 1990-cı illərdə Chevrolet kompaniyası yeni modellərlə yanaşı klassik Corvette və Camaro versiyalarını da istehsal proqramında saxladı. Bundan başqa, tam ölçülü klassik Chevrolet avtomobillərinin sonuncu nəsli – Caprice Classic/Impala modeli istehsala hazırlandı, onlar yalnız 1996-cı ildə konveyerdən çıxarıldı.
Hazırda General Motors-un məşhur filialı dünyanın müxtəlif nöqtələrində: ABŞ, Kanada, Braziliya, Meksika, Argentinada, Rusiya və s. ölkələrdə istənilən sinfə və növə aid olan onlarla avtomobil ailəsi nüsxələrini istehsal edir.

Mənbə: Avtomobil.az jurnalı
Top