Nəqliyyat və rabitə sahəsində təşkilatlar
Nəqliyyat və rabitə sahəsində təşkilatlar
Beynəlxalq Telekommunikasiyalar üzrə Ittifaq – BTI –(International Telecommunication Union - ITU) – 1994-cü ildə teleqraf, telefon, radio, radioverilişlərinin beynəlxalq əməkdaşlığı sahəsində elektrorabitənin səmərəli istifadə edilməsi məqsədilə 1965-ci ildə əsası qoyulan Beynəlxalq elektrorabitə ittifaqının yenidən qurulması ilə əlaqədar olaraq yaradılmışdır.
BMAT - ın fəaliyyətinin əsas istiqamətləri: BMAT altı regional bürolara (Banqkokda, Dakarda, Limada, Meksikada, Nayrobi və Parisdə) malikdir ki, bunlar da mülki aviasiyanın inkişafına, regionda BMAT-ın qərarlarının yerinə yetirilməsinə, həmçinin üzv olan dövlətlərə məsləhətlər verir və təkliflər işləyib hazırlayır. International Air Transport Associatin (lata) International air transport is one of the most dynamic andfastchanging industries in the world. It needs a responsive, forward-looking and universal trade association, operating to the highest professional standards. IATA is that association. Qur Mission and Goals summarise what it does. Mission To represent and to serve the airline industry. Goals To promote safe, reliable and secure air services. Industry Recognition To achieve reconition of the importance of a healthy air transport industry to world- wide social and economic development. To assist the industry to achive adequate levels of profitalility. To provide high quality, value for money, industry-required products and sevices that meet the needs of the customer. Standards and Procedures To develop cost-effective, environtentally-friendly standards and procedures to facilitate the operation of international air transport. Industry Support To identify and articulate common industry positions and support the resolution of key industry issues. Good Employer To provide a working environment which attracts, retains and develops committed employees. IATA is the trade assocation of the worlds international airline industry. Originally founded in 1919, it now groups together nearly 270 airlines, including the worlds laqgest. These airlines fly over 95 persent of all international schedulet air traffic. In a fastchanging airline world, where privatisation, alliances and increased competition are global realities, airlines still need to cooperate, in order to offer a seamless produckt of the highest possible standard, to the worlds air passengers and cargo shippers. Much of that cooperation is exressed through IATA, whose mission is to «represent and serve ihe airline industry». Beynəlxalq Dəniz Təşkilatı – BDT (International Maritime Organization - IMO) – 1959-cu ildən başlayaraq fəaliyyət göstərir. BDT- Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ixtisaslaşmış agentliyi olmaqla 1948-ci ildə təsis edilmişdir. BDT–nin yaradılması haqqında bəyannamə 1958-ci ildə qüvvəyə minmişdir. BDT- qoyulan məqsədə çatmaq dənizdə təhlükəsizliyin təmin edilməsinə, dəniz mühitinin çirklənməsi haqqında xəbərdarlıq tədbirlərinə aid olan 800-dən çox qayda və təlimat, 40-a yaxın bəyannamə və razılaşmalar qəbul etmişdir. Beynəlxalq dəniz təşkilatı – MMO dənizin zəhərli maddələrlə, xüsusilə neftlə çirkləndirilməsi probleminə xüsusi əhəmiyyət verir. Ona görə də bu problemin həlli ilə əlaqədar olaraq bir çox bəyannamələr və digər sənədlər qəbul edilmişdir. International Maritime The International Maritime Organization works throungh a number of specialist committees and sub- committees. All these bidies are comrosed of representatives of Member States who discharge their fungtions withn the assistance and advice of appropriate bodies of the United Nations or the specialized agencies, as well as internationad governmental and non-governmental organizations with which formal relationships have been established.
BTI- nin əsas məqsədi:
-telekommunikasiyanın bütün növlərindən istifadə olunma sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığı dəstəkləmək və genişləndirmək;
-telekommunikasiya və rabitə sahəsində inkişaf etməkdə olan ölkələrə köməklik göstərmək;
-texniki vasitələrin və onların optimal istifadə olunmasının inkişaf etdirilməsinə köməklik göstərmək.
189 ölkə BTI-nin üzvüdür. Həmçinin telekommunikasiya avadanlıqları, texniki vasitələri işləyib hazırlayanlar, 
hesablama texnikasının proqram təminatı işçiləri, bölmə operatorları, standart və maliyyə üzrə regional orqanlar da BTI- nin üzvü sayılırlar.
BTI-nin elektrorabitə üzrə Ümumdünya sərgiləri və Beynəlxalq konfranslar təşkil edir və həyata keçirir. 1994-cü ildə BTI-nin telekommunikasiyanın inkişafı üzrə Buenos-Ayresdə (Argentina) təşkil etdiyi Konfrans bütün ölkələrin işgüzar əməkdaşlarının telekommunikasiya sahəsində tələblərinə cavab verən qlobal strategiyanın işlənib hazırlanmasına istiqamətlənmişdir.
XX əsrin son onilliyində BTI-nin geniş iştirak etdiyi, həmçinin gələcək nəsillər üçün şəbəkəli hesablama vasitələrinin, radiotelefonların, radio və televiziya verilişləri üçün sürətli xəyalagəlməz kommunikasiya sistemi müəyyən dərəcədə artmışdır. Bununla belə həmin vaxtda gəmilərin hərəkətində, qlobal yaxınlaşma sistemlərində, ətraf mühitdə monitorinq keçirilməsi, kosmos tədqiqinin dərinləşməsi və s. radio dövlət xidmətinin sayının artması üçün ən vacib texnologiya hesab edildi.
Ümumdünya Poçt Ittifaqı – ÜPI (Universal Postal Union - UPU) – 1874-cü ildə təşkil edilmişdir. 1947-ci ildən ÜPI- BMT-nin ixtisaslaşmış müəssisəsi adlanır. ÜPI-yə 189 dövlət daxildir.
Əsas orqanları:
1.Konqres;
2.Inzibati konfrans;
3.Icraedici Şura;
4.Poçtların öyrənilməsi üzrə məsləhət komissiyası;
5.Beynəlxalq büro.
Ittifaqın yerləşdiyi yer – Bern (Isveçrə).
Təşkilatın məqsədi poçt xidməti işinin səmərəliliyini yüksəltmək üçün ölkələrin əməkdaşlığının təmin edilməsi və bu sahədə inkişaf etməkdə olan dövlətlərə texniki xidmət göstərməkdir. Hazırda vizasız səyahət edən beynəlxalq məktublar heç bir maneə olmadan dövlət sərhədini keçir. Bu 1874-cü ildə təşkil edilən Ümumdünya Poçt Ittifaqının hesabına olmuşdur. ÜPI yaranana qədər xaricə göndərilən müxbir məktubları ancaq öz dövlətinin sərhədinə qədər çatdırılırdı. Sonrakı xidmətlər üçün məktubu alan ödəyirdi. Məktubun tranziti bir neçə ölkənin ərazisindən keçdiyi halda çətinliklər baş verirdi. Burada müxtəlif poçt tarifləri, müxtəlif qaydalar və müxtəlif pul sistemi var idi.
Hazırda ÜPI–yə demək olar ki, dünyanın bütün ölkələri üzvdür və hər bir üzvün marka ilə məktubu hər hansı bir başqa ölkəyə əlavə ödənişsiz yəni pulsuz daşınır. Pulu ancaq məktubu göndərən ölkə alacaq.
ÜPI beynəlxalq texniki əməkdaşlıq çərçivəsində poçt işi sahəsində bütün texniki xidmətlər (kadr hazırlığı daxil olmaqla)
göstərilir, keyfiyyətə nəzarət edilir, texniki, iqtisadi, istehsal problemlərini öyrənir (poçt və bazar, sürətli poçtun inkişafı, xidmətin istehsalı və keyfiyyəti, menecment və idarəetmə, poçt işi sahəsində texniki əməkdaşlıq məsələləri və s.). Poçt işi sahəsində texniki əməkdaşlığın göstərilməsi poçt xidmətinin inkişaf etməsinə səbəb olur və onu rəqabətedici edir.
Kadrların hazırlanması, təqaüdlərin ödənilməsi, həmçinin müxtəlif avadanlıqların verilməsi ilə əlaqədar ekspertlərin və müştərilərin bilavasitə təqdimatı ilə həyata keçirilir.
Fasiləsiz beynəlxalq poçt əlaqəsi müxbir məktublarının qlobal poçt şöbələri vasitəsilə göndərilməsi qaydalarının bilavasitə ixtisar olunmasını təmin edir (göndərmələrinin emal edilməsi ilə ildə 670 min poçt şöbəsi məşğul olur). Poçt xidmətlərinə maliyyə vəsaitləri əlavə olunur (poçt göndərmələri, pul çeklərinin ödənilməsi, əmanət kassalarının xidməti). 1989-cu ildə Vaşinqton Konqresində qəbul edilən ümumi hərəkət proqramı poçt xidmətlərinin rəqabət etmək qabiliyyətini saxlamaq üzrə onun üzv olan bütün dövlətləri öz güclərini artırmağa çağırdı. Bu istehsal və ticarət siyasəti sahəsində bazarın öyrənilməsi, xidmətin keyfiyyəti, inzibati muxtariyyət və kadr siyasəti kimi tədbirləri özündə əks etdirir. Konqres həmçinin «Beynəlxalq poçt xidmətinin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, yenidən qurulması və təmin edilməsi üzrə daimi layihə» Bəyannaməsi haqqında qərar qəbul etdi.
Poçt markalarının buraxılması və satışı ÜPI–nin üzvü olan hər bir dövlətin daxili işidir. Lakin filateliyanın mədəni, tarixi və bədii əhəmiyyətini başa düşmək lazımdır. 1989-cu ildə Vaşinqton Konqresi buna bənzər «Filateliya kodeksi ölkənin və ÜPI –nin üzvlərinin vicdanıdır» adlı bir qərar qəbul etmişdir. Burada poçt markalarında yerləşdirilən şəkillərin seçilməsi prinsipinə uyğun olması nəzərdə tutulurdu. ÜPI Birləşmiş Millətlər sistemində olan orqan və təşkilatları ilə sıx əməkdaşlıq şəraitində işləyir. ÜPI onun üzvü olan bütün dövlətlərə qarşılıqlı əlaqələrin yaradılması və spesifik problemləri həll etmək üçün qitə, region və regionlardan üstün səviyyədə dar çərçivədə poçt ittifaqlarının yaradılmasına icazə verir. ÜPI- bu ittifaqları bir-birinə nəzarət kimi təqdim edir.
Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatı –ICAO (International Civil Aviation Organization - ICAO) 1944-cü ildə Çikaqo şəhərində keçirilən beynəlxalq konfransda yaradılmış və 52 ölkənin imzası ilə – ICAO üzrə Bəyannamə qəbul edilmişdir. BMAT- ın Rusiya da daxil olmaqla 190-dan çox üzvü vardır. 1952-ci ildən BMT-nin ixtisaslaşmış müəssisəsi olması haqqında statusa malikdir.
Mənzil-qərargahı Monrealda (Kanada) yerləşir.
BMAT -ın əsas məqsədləri:
BMAT-ın rəhbər orqanı bütün ölkələrin nümayəndələrindən təşkil olnumuş Assambleyadır. Assambleya BMAT -ın fəaliyyət prinsiplərini müəyyən edir, büdcəni qəbul edir və onun texniki-iqtisadi və hüquqi fəaliyyətinə nəzarət edir. Icraedici orqanı Şura adlanır və 33 ölkənin nümayəndəsindən təşkil edilir. Şura Assambleyanın qərarlarını həyata keçirir və bütün cari məsələlərin həlli ilə məşğul olur.
BMAT –ın daimi fəaliyyət göstərən əsas orqanları:
Safety and Security
Financial Viability
Products and Services
Continual efforts through IATA ensure that peorle, freight and mail can move around the vast global airline network as easily as if they were on a single airline country – and that Members aircraft can operate safely, securely, efficiantly and economically – under clearly defined and inderstood rules.
IATA is the collective voice of the worlds fastest growing transport sector – which, in turn, is part of the worlds laqgest industry – travel and tourism. For the general public, IATA simplifies the travel and shipping process. By helping to control airline costs, IATA contributes to cheaper tickets and shipping costs. Thanks to airline cooperation through IATA, individual passengers can make one telephone call to reserve a ticket, pay in one currencu and then use the ticket on several airlines in several countres – or even return it, for a cash refund. IATA allows airlines to operate more efficiently. It offers joint ways – beyond the resources of any single company – to exploit opportunities, reduce costs and solve problems. Airlines knit their individual networks into a world-wide system throungh IATA, despite differences in languange.
IATA is a useful means for governments to work with airlines and draw on their experience and expertise. Industry working standards are developed within IATA. In fostering safe and efficient air transport, IATA serves the stated policu of most of the worlds governments. For third parties, IATA is a collective link between themselves and the airlines. Passenger and cargo agents are able to make persentarions to the industry throungh IATA and derive the benefit of neutrally applied agency service standards and levels of professional skill. Equipment manufacturers and third-party sevice providers are able to join in the airline meetings which define the way air transfort goes about its business.
IATAs Head Office is in Montreal; its main executive office is in Geneva. Regional offices are in Amman, Beijing, Brussels, Dakar, London, Miami, Nairobi, Santigo de Chile, Singapore and Washington D.C. In addition, there are currently mote than 90 offices around the world responsible for training and IATA Distribution Servies (Agencu Services and ISS - which consists of Billing & Settlement Plans and Cargo Account Settlement Systems).
Global Source, an off-the-shelf SD-ROM containing a database of vjht nofy 150,000 travel industry sales outlets world- wide, was launched in 1998 by IATA and IATAN. This product has achieved wide market acceptance inthe travel and tourism industry as an electronic reference tool with powerful query and report generating sapabilities.
TRAINING: through its Education Services, IATA is the biggest supplier of airline and airline product training, in the world; in 1998 course participants numbered 26,500. Courses include the IATA/UFTAA (for passenger agents) and IATA/FIATA (for cargo agents). Specialised programmes are available from entry level throung to management, executive education and the Aviation MBA proqramme for airlines, airports, civil aviation, cargo and travel and tourism professionals.
IATA MANAGEMENT INFORMATION SERVICE: this provides PC – based tools to build and interrogate sompany accounts, produce management reports and analyse financial data. A fully integrated set of ledgers are sold as a complete suite of solfware, or as individual packages. The service handles both operational information for day-today accounting and executive summary information for planning and profil analysis. Installation, training and product support is provided.
The IATA Partnership Programmes – are forum for co-operation and exchange of information between IATA, its Members, and suppliers to the airline industry. Cooperation takes many forms – from standards development to implementation and promotion of industry solutions to various problems. Membership covers ten areas of IATA activity, spanning operations & Infrastructure, passenger, airport and cargo sevices, revenue accounting and information technology; «scheduling services» was introduced in 1998, covering coordination of industry standards for exchange of airline schedules data. Three levels of Partnership Programme are open; Industry Associates are involved in a broad spectrum of IATA activities, and participate at IATAs senior decision-making committees and meetings. Registered Supplies tupically focus on one or two specific areas of activity, and Travel Partners address inter-modal transport issues.
AII IATA Partners contribute to the work of IATA, in their own areas of specialisation. Proqramme membership continues to grow – and now numbers over 190 companies, satellites already in orbit and airborne avioncs paskages which already exist. It offers a safe method of increasing the number of aircraft in a given volume of airspace, independent of groynd sontrol. For the longer term, an adequate worldwide supply of ATC capacity can be guaranteed only throung CNS/ATM. The main problem in recent years has been inabequate ATC, particularly in Europe. Since safety can never be compromised, aircraft mustf be held on the ground until they can be handled safely in the air. As a result, more than 100 international airports around the world can be severely congested during certain hours of the day.
BDT-nin mənzil-qərargahı Londonda (Böyük Britaniya) yerləşir.
BDT-nin rəhbəredici orqanı Assambleya hesab edilir və iki ildə bir dəfə sessiyası toplanır. Assambleya 155 ölkədən iki cəmiyyətdən üzv olmaqla təşkil edilmişdir. Sessiyalararası rəhbərlik funksiyasını Şura həyata keçirir və Şura Assambleyanın seçdiyi 32 üzvdən ibarətdir.
BDT-nin məqsədləri:
BDT-nin nisbətən mühüm bəyannamələri:
BDT-nin dəniz daşımalarının hüquqi və iqtisadi aspektlərinə də müəyyən diqqət yetirir. Dənizlər üzrə malların daşınmasında hərəkətin yubanmasını aradan qaldırmaq, gəminin qəbul edilməsi, dayanması, gəminin bərədən aralanması, dəniz gəmilərində sərnişinlər tərəfindən dəyən ziyan üçün məsuliyyət rejiminin müəyyən edilməsi ilə əlaqədar sənədlərin və qaydaların azaldılması və s. aiddir.
BDT-nin funksiyalarının yerinə yetirilməsi ilə bağlı işlərlə bilavasitə onun çoxsaylı komitələr və yarımkomitələr məşğul olur. Bunlardan ən əsasları: dəniz təhlükəsizliyi komitəsidir. Bu komitə hərəkətin təhlükəsizliyi üzrə, radiokommunikasiya, axtarış və xilasetmə, öyrətmə və nəzarətetmə, təhlükəli yüklərin və avadanlıqların, möhkəm yüklərin, konteynerlərin yerinin dəyişdirilməsi, yanğın təhlükəsizliyi, dənizdə ətraf mühitin qorunması, gəmi və avadanlıqların layihəsinin işlənib hazırlanması, hüquq komitəsi, texniki əməkdaşlıq komitəsi, dəniz gəmiçiliyinin təmin olunması üzrə komitə, sənədlərin yığcamlığı və formal sənədlərin ixtisar edilməsi məsələləri üzrə komitə və s.
BDT-nin komitələri bütün üzv olan dövlətlərin bərabər qaydada iştirak etməsi üçün açıqdır.
BDT-nin təsiri altında bir sıra tədris mərkəzləri, o cümlədən Ümumdünya Dəniz Universiteti (Isveçrə), Dəniz Nəqliyyatı Akademiyası (Italiya), Dəniz Nəqliyyatı Akademiyası (Malta), Beynəlxalq Dənizçilik Hüquqları Institutu (Malta) fəaliyyət göstərir.
Organization - IMO: Now it works?
Formal arrangements for co-operation have been established with more than 30 intergovernmental organizations, while pearly 50 non-governmental international organizations have been granted consultative status to participate in the work of various bodies in an observer capacity. These orqanizations represent a wide spectrum of maritime, legal and environmental interests and they contribute to the work of the various organs and committees throung the provision of informatin, documentation and expert advice. However, none of these organizations has a vote.
The future. Over the IMO has continually to meet changing conditions and requirements. In its early days it concentrated on formulational conventions and codes. Today, however, IMO is just as concerned to ensure that the conventions, codes and other instruments already adopted are effectively enforced and implementedö
There is singnificant evidence that IMO measures have already proved beneficial in many areas. Oil pollution of the sea, for example, is less of a threat now than it was 20 years ago and the pumber of collisions between ships has been greatly reduced in areas where IMO – approved traffic separation schemes have been introduced. But becaese of economic factors, the average age of the worlds ships has risen steadily over the same period and statistics show that old ships have more accidents than young opes. The fleets of the traditional maritime countries – which tend to have good safety records – have declined, while many of the flags that are growing most radily have relatively poor records.
As a result, nobody can afford to be complacent and IMO is concentrating not only on better implementation but alco on improvinq such factors as management and training. All the evidence shows that mostaccidents happen because people do not obey the regulations, not because the regulations are themselves defective.
