dəri-zöhrəvi xəstəliklər kateqoriyası üzrə məqalələr

İnsanın demək olar bütün bədəni piy vəziləri ilə örtülür. Bu vəzilərin ifraz etdiyi dəri piyi dərinin sağlamlığı üçün olduqca vacibdir.

Lakin bəzən müxtəlif səbəblərə görə dəri piyi daha çox miqdarda ifraz olunmağa başlayır ki, piy məsamələri tıxanır, burada mikroblar sürətlə artmağa başlayır. Nəticədə iltihab və sızanaqlar əmələ gəlir.

Ziyil – dərinin qatlarının artması nəticəsində düyünəbənzər törəmələrin əmələ gəlməsidir. Ziyillərin inkişafı çox vaxt virusla əlaqədar olur, kontakt və ümumi məişət əşyalarından istifadə vasitəsilə yayılır.

Ziyillərin bir neçə növü var:
Sadə ziyillər – kiçik ölçülü, səthi buynuzlaşmış düyüncüklər olub, əsasən əllərdə və ayaqaltında yerləşir. Bəzən bir-biri ilə birləşərək böyük səthi əhatə edir və ağrıya səbəb olur.
Yastı ziyillər – xırda, yastı, dəri rəngindən seçilməyən papulalardır. Əsasən üz və əl dərisində olur.
Ayaqaltı ziyillər – məməcik şəkilli və kələ-kötür səthə malikdir, çox vaxt ayaq barmaqlarında və dabanda yerləşir
Qocalıq ziyilləri – yaşlı adamlarda sinənin, qarnın, belin dərisində iri ölçülü, qəhvəyiyə çalan rəngli törəmələr olur Ziyillərin aparılmasında dərman bitkiləri ilə müalicə yaxşı səmərə verir.

Gülümbahar çiçəyinin tozu
Qurudulmuş gülümbahar çiçəyi əzilib toz halına salınır və ziyilin üzərinə tökülür. Tənzif və ya parça ilə bintlə bağlanaraq bir gecə saxlanılır.

Piqmentləşmə dəri toxumasında piqment ləkələrinin əmələ gəlməsidir. Piqmentləşmənin dərəcəsi dəridə melaninin az və ya çox olmasında asılı olur. Dəridə piqmentləşmə dərinin fizioloji müdafiəsi kimi qiymətləndirilir. Piqmentləşmə, düz düşən günəş şüaları dəriyə təsir edən zaman, kimyəvi maddələrin təsirindən (yod) və dərinin gün şüalarına qarşı həssaslığından əmələ gəlir.

Bəzi hallarda isə endokrin sistemi xəstəlikləri, xroniki infeksia xəstəlikləri (vərəm, malyariya), vitamin çatışmazlığı (Pellaqra), qaraciyər funksiyasının pozğunluqları, müxtəlif kimyəvi-toksiki faktorların (mişyak, xinin) orqanizmə daxil olması, dərinin piqmentləşməsinə səbəb ola bilir. Piqmentləşmə insanlarda xoşagəlməz duyğu yaradan xəstəlikdir. İnsanlar buna məruz qaldıqda çox narahatçılıq hissi keçirirlər.

Döyənək: Əgər ayaqlarınızda döyənək (mazol) varsa sintetik sirkə (uksus) ilə unu qarışdırıb xəmir formasına salıb döyənəyin üstünə qoyun, 2-3 dəfədən sonra döyənək düşəcəkdir.

Daban mahmızı: Bu zaman ağrıdan ayaqları aşağı basmaq olmur. Təzə gicitkəni əzib mahmızın üzərinə qoyun, bir müddət bunu mahmız sağalana qədər edin.

Göbələk: Ayaq barmaqlarınızda göbələk varsa, təbii alma sirkəsi ilə gündə iki dəfə ayaqlarınızı silin, sonra ayaqlarınızı yumayın. Ayaqlarınız tam sağalsa da buna davam edin, çünki göbələk sporları gec məhv olur.

Dərinin qaşınması bir çox xəstəliklərin və pozulmaların əlaməti ola bilər. Bəzən bu simptom çox ciddi xəstəliyin ilk simptomu kimi meydana çıxır.

Bu səbəbdən əgər sizi «səbəbsiz» qaşınma narahat edirsə, mütləq həkimə müraciət edin. İlk növbədə terapevtin müayinəsindən keçin. Müayinədən sonra həkim əlavə müayinələri və analizləri təyin edə bilər və ya xəstəni digər mütəxəssislərə (dermatoloq, endokrinoloq, allerqoloq və s.) göndərə bilər.

Beləliklə, qaşınmaya səbəb olan xəstəliklər və pozulmalar:

— Allergiya dəri qaşınmasının əsas səbəblərdən biridir. Həkimlərin müşahidələrinə görə, Yer kürəsində yaşayan insanların əksəriyyətində bu və ya digər formasında allergiya var. Bu zaman allergik reaksiyasına səbəb olan amil (bu heyvanların tükü, yün, yuyucu vasitələr, hər hansı qida və s. ola bilər) təyin olunmalı və allergiyadan əziyyət çəkən insan bu maddə ilə təmasda olmamalıdır (əgər bu mümkündürsə).

Ayaqda göbələk infeksiyaları çoxlarını narahat edən problemdir. Bu xəstəlik çox geniş yayılıb və yaranma mənbəyi də natəmizlikdir. Qulluq olmayan, natəmiz saxlanılan ayaqlar birbaşa xəstəlik mənbəyidir.

Yoluxucu xəstəlik olan ayaq göbələyi əsasən barmaqların arasında əmələ gəlir. Tez-tez tərləyən, immuniteti zəif olan adamlar, diabetli xəstələr və idmançılarda göbələk infeksiyası riski daha çoxdur. Tibbi dildə “pəncə mikozları” adlanan bu problem əsasən natəmizlikdən yaranırsa, bəzən də burada ətraf mühitin, ayaqqabıların böyük təsiri olur.

Dermatoloq Azər Qocayevin sözlərinə görə, əgər insan uzun müddət çimmirsə, ayağı tərləyirsə, geyindiyi ayaqqabı keyfiyyətsiz istehsalçı tərəfindən istehsal olunubsa, yaxud köhnə ayaqqabını üç-dörd il geyinirsə, həmin adamlarda pəncə mikozu yaranma riski olur. İctimai yerlərdə, ümumi hamamlarda, saunalarda, idman zallarında, spa mərkəzlərində olan adamlar daha çox ehtiyatlı olmalıdırlar.

Göbələk bakteriyaları ətraf mühitdə hər yerdə mövcuddur. Bu canlıların yaşayıb çoxalması üçün rütubət və isti yerler əlverişlidir. Tərləyən ayaqlar isə bu baxımdan ideal məkandır.

Kuperoz üz dərisində qırmızı kapilyarlar torunun olmasıdır. Kuperoz əksər hallarda dərisi nazık, ağ və həssas olan insanlarda müşahidə olunur.
Adətən kuperoz burun və yanaqlar, bəzən alın və çənə nahiyəsində olur. Kuperoz bədən dərisində də ola bilər.
Kuperoz bir çox hallarda heç bir ciddi xəstəliyin əlaməti olmur və yalnız kosmetik defekt yaradır. Bir çox hallarda kuperozun səbəbi irsiyyat olur. Belə insanların damarları zəif, kövrək olur və bu varikozun inkişafına səbəb ola bilər. Bu halda kuperoz uşaq vaxtında əmələ gəlməyə başlayır və ailənin bir çox üzvlərində müşahidə olunur.

Allergiyanın diaqnostikasının müxtəlif üsulları vardır. Yalnız xəstəni kompleks şəkildə müayinə etdikdən sonra ona düzgün diaqnoz qoymaq olar.Xəstənin kompleks müayinəsi həkim-allerqoloqun müayinəsilə başlayır. Həkim xəstənin şikayətlərini dinləyir, xəstəliyin ilk dəfə necə başlamasını, onun inkişaf etməsinin xüsusiyyətlərini, allergiyanın hansı şəraitdə maksimal şəkildə təzahür etdiyini, yaxın qohumlarında allergik xəstəliklərin olub-olmamasını, məişət və iş şəraiti və s. barədə olan məlumatları soruşur. Bundan sonra isə həkim aşağıdakı müayinələri təyin edə bilər:

Dəri sınaqları 
Bu sınaqlar — insanda allergiyanı məhz hansı allergenlərin törətdiyini müəyyən etmək üçün icra olunur. Sınağı yerinə yetirmək üçün bazuönü sahənin içəri səthindəki dəri iynə ilə kiçik bir ölçüdə cızılır və ya deşilir. Sonra həmin sahəyə mikroskopik miqdarda allergen (məsələn, bitkilərin çiçəklərinin tozcuqları, məişət tozu, heyvan tükləri, qida maddələri və s) sürtülür. Bir müddət keçdikdən sonra həmin yerdə bir qədər şişkinlik və dərinin qızarması baş verə bilər ki, bu da həmin allergenə qarşı allergiyanın olmasını göstərir.Dəridaxili sınaqlar – allergiyanın diaqnostikası üçün kifayət qədər dəqiq olan və uzun zaman ərzində yoxlanılmış bir üsuldur.

Üzdəki sızanaqların yaranmasının bir çox səbəbləri olsa da, gündəlik qidalarımızın da bunda müəyyən rolu var.

Pəhriz saxlayanlar üçün nəzərdə tutulmuş içkilər:

Belə içkilərin tərkibində olan maddələr üzdə sızanaq yaranmasının başlıca səbəblərindən biridir. Dərinin pH səviyyəsini aşağı salan belə süni içkilərdən uzaq durub evdə hazırladığınız təbii meyvə sularını və kompotları içmək daha məsləhətdir.

İşlənmiş qidalar:

Marketlərdə satılan qablaşdırılmış qidalar, hazır meyvə suları, pizza, hamburger və s. belə qidalar sırasındadır. Bu qidaların tərkibində xüsusi kimyəvi maddələr olduğu üçün allergiya da yarada bilər. Sizə bu qidalardan hansının təsir edib, hansının təsir etmədiyini test edərək yoxlaya bilərsiniz.

Uşaqların dərisinə qulluq etmək çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Uşaqların dərisi böyüklərə nisbətən nazik, zərif, piy və tər vəziləri isə nisbətən azdır.

Dərinin və ümumilikdə orqanizmin müdafiə reaksiyası böyüklərə nisbətən uşaqlarda xeyli zəif oldugundan, onlarda dərinin infeksiyalaşması və dəri xəstəliklərinin əmələ gəlməsi daha tez baş verir. Ən erkən dövrlərdən uşağı şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etməyə alışdırmaq lazımdır.

Əsas gigiyena qaydaları isə aşağıdakılardır:
— Səhər və axşam əl-üzünü yumaq.

— Yalnız yeməkdən qabad və tualetə getdikdən sonra deyil, məktəbdən, gəzintidən qayıtdıqda, heyvanlarla oynayandan və s. bu kimi hallardan sonra da əlləri yumağa adət etmək.

— Gündəlik olaraq xarici cinsiyyət üzvlərini yumaq və alt paltarlarını dəyışmək.

— Mütəmadi olaraq duş və ya vanna qəbul etmək.

— Yalnız şəxsi daraq, fırça, dəsmal və s. istifadə etmək.