sağlam həyat tərzi kateqoriyası üzrə məqalələr

Təbiət insana çoxlu sayda təbii dərmanlar bəxş edib. Bu xüsusilə tərəvəzlərə aiddir. Bütün tərəvəzlər əsl təbii dərmanlardır. Müxtəlif tərəvəzlərin gündəlik qəbulu bizi bir çox xəstəliklərdən qoruya bilər, həyatımızı daha uzun və sağlam edə bilər.

Soğan ən faydalı tərəvəzlərdən biridir. Mütəxəssislər soğanı hər gün çiy halda yeməyi, soğan qabıqlarından hazırlanmış dəmləmələri içməyi tövsiyə edirlər. Nəzərə almaq lazımdır ki, soğandan maksimum fayda almaq üçün onu çiy halda (salatlar, buterbrodlar və s. tərkibində) yemək lazımdır. Bişirilmə zamanı soğanda olan bir çox faydalı maddələr məhv olur. Soğanın sağlamlıq üçün faydaları bunlardır:

İş yerində çox zaman çayla şirniyyat və ya konfetlə aclıq hissini basdırmağa çalışırıq. İş yerində sizin üçün həm dadlı həm faydalı olan atışdırmalıqlar olaraq aşağıdakıları məsləhət görürəm:

Kənd qatığı doyurucu qida məhsuludur. Şirin olmayan və konservantsız yoqurt da uyğun atışdırmalıqdır.

Qara düyü, bulqur, kinoa, çia, arpa yarması qlikemik indeksi aşağı olan məhsullardır və uzun müddətlik toxluqhissi verir.

Şaftalı suyu C, E və K vitaminləri, fosfor, maqnezium, mis, sink, kalium, manqan, dəmir və kalsium kimi minerallarla zəngin yay içkisidir.

Əsl vitamin anbarı olan şaftalı suyu orqanizmin ehtiyac duyduğu faydalı qida dəyərləri ilə təmin edir.

Hipokalemiyanın qarşısını alır
Qandakı kalium çatışmazlığı hipokalemiya adlanır. Bu, ürək döyüntülərinin tezliyinin və əzələlərin zəifləməsinə səbəb olur. Kalium dəyərləri baxımından zəngin olan şaftalı suyu hipokalemiyanın qarşısını alır, əzələ toxumasının regenerasiyasını yaxşılaşdırır.

Hipertoniyanı “lal qatil” adlandırırlar. Simptomsuz inkişaf edən bu xəstəlik insult və infarktın əsas səbəbidir.

Məhz bu səbəbdən həkimlər hər gün təzyiqi ölçməyi tövsiyə edir ki, bu hipertoniyanı vaxtında aşkar etməyə və müalicəyə başlamağa yardım edir. 

Arterial təzyiqi ölçən cihaz (tonometr) hər bir evdə olmalıdır. Tonometri düz seçmək lazımdır. 

Bilək nahiyəsinə taxılan tonometrlər daha kiçikdir və istifadədə asandır. Lakin manjeti olan və qolun yuxarı hissəsinə taxılan tonometrlər daha dəqiq və etibarlı sayılır.

Bizi yaşadan təbiətdə hər şey vahid ritmə tabedir. Təbiətin ayrılmaz tərkib hissəsi və bioenergetik sistem olan İnsan da həmin bioritmə və fizioloji sikllərə (dövrlərə) tabedir. Sosioloji sistemin bu qüvvələrə heç bir təsiri ola bilməz. İnsan bunu birdəfəlik dərk etməli və Təbiətlə öz münasibətini bu baxımdan qurmalıdır. Bütün canlıların varlığını tə’min edən təbii bioritmin ziddinə edilən hər bir hərəkət – disbalansa (balansın pozulmasına) və canlı orqanizmin sistemlərində harmoniyanın pozulmasına gətirib çıxarır. Bu da, son nəticədə, daha ciddi pozğuntulara, ağır xəstəliklərə və ömrün gödəlməsinə səbəb olur.

Yadda saxlayın: hər 4 saatdan bir dəyişən ritmdə mövcud olan bir neçə təbii qüvvə sutka boyunca insana ciddi təsir göstərir. Həmin təsirləri aşağıdakı qaydada təsnifləşdirmək olar.

Əgər təzə çəkilmiş çuğundur şirəsini tez-tez içməyi vərdiş etsəz, sağlamlığınızı xeyli möhkəmləndirə bilərsiniz. Çuğundur şirəsini qəbul etməyin bir sıra faydaları mövcuddur ki, bunlardan aşağıdakıları qeyd etmək olar:

— Qanın keyfiyyətini yaxşılaşdırır
— Qaraciyəri və böyrəkləri təmizləyir
— II tip diabetin riskini azaldır
— Aterosklerozun inkişafını ləngidir, ürəyə faydalıdır
— Xərçəng hüceyrələrinin aktivliyini azaldır
— Təzyiqi salır
— Cinsiyyət üzvlərinin funksiyasını aktivləşdirir
— Orqanizmin ətrafa dözümlülüyünü artırır
— Cavanlaşdırır
— Sümük, toxuma və damarları möhkəmlədir.

Bişmiş qarğıdalı yayın ən ləzzətli təamıdır. Lakin qarğadalının çoxsaylı faydalarına baxmayaraq bəzi xəstəliklər və pozulmalar zamanı bu tərəvəzin istehlakı arzuolunmaz sayılır.

— Qarğıdalının çoxlu miqdarda istehlakı qanın qatılaşmasına gətirib çıxardır. Bu səbəbdən qan laxtalanması sistemində problemləri olan, tromblaşmaya meylli, tromboflebitdən (damarların iltihabı) əziyət çəkən insanlar qarğıdalının istehlakını minimuma çatdırmalıdır.

Bu gün işə gələndə önümdə gedən avtobusda belə bir reklam gördüm; – Aspartamsız sieka saqqızları (bəlkə də saqqızın adını düz yazmadım).

Deməli, nədir bu aspartam? Aspartam bizim bildiyimiz dünyada məşhur içkilərin tərkibində olan, həmişə reklamda diş pastalarının tərkibində olan, bəzi xarici şirniyyatların, marmeladların, lokumların və sair tərkibinə vurulan şirinləşdirici bir maddədir. Bu maddə, yəni aspartam 1980-ci ilə qədər əkin sahələrində həşəratları öldürmək üçün istifadə olunub.

Son zamanlar gənclər arasında bədənə döymə, yəni tatuaj etdirmək “populyarlıq” qazanıb. Qeyd etmək lazımdır ki, tatuaj nəinki gənclər, hətta ortayaşlı nəslin nümayəndələri arasında da dəb halına çevrilib. Təəssüf ki, keçmişdə nənələrimizin xınalı əlləri bu gün öz yerini tatuajlı əllərə verir. Hərdən düşünürəm ki, bizə kəlağayı kimi incə miras qoyub getmiş nənələrimiz məsləhətli olsa idi, tatuajı da miras qoyar, ona sahib çıxmağımızı vəsiyyət edərdi. Başına hələ də kəlağayı örtən nənələri, gəlinləri olan bir ölkədə tatuaj daşıyıcılarının olması heç də arzuolunan deyil.

Bəs gəlin görək nədir bu bizim milliliyimizlə heç də yovuşmayan tatuaj? Tatuaj müxtəlif simvollar və ya şəkillərin bədəndə əks etdirilməsidir. Bəzilərinə tatuajın psixoloji və dini baxımdan izahı məlum olmasa da, insanların çoxu tibbi baxımdan onun fəsadlarından xəbərdardır. Bəli, tibbi biliyinin olub-olmamasından asılı olmayaraq, çoxları bilir ki, tatuaj zamanı bəzi təhlükəli xəstəliklərlə üzləşmək mümkündür. Belə hallarda yarana biləcək xəstəliklər barədə daha dolğun cavab almaq üçün Naxçıvan Muxtar Respublikası Yoluxucu Xəstəliklər Mərkəzinin Dəri-zöhrəvi şöbəsinin həkimi Fatma Məmmədliyə müraciət etdik:

Qlikemik indeks – hər hansı bir məhsulun qəbulu zamanı qanda qlükozanın səviyyəsinin yüksəltmə dərəcəsidi. Etalon olaraq şəkərin indeksi götürülür və 100% – ə bərabərdir. Qlikemik indeksi 60% dən çox olan məhsullar – yüksək qlikemik indeksli məhsullar hesab olunur.

Bundan başqa – İnsulin indeksi anlayışı da var.

İnsulin indeksi – hər bir məhsulun qəbulu zamanı insulinin səviyyəsinin yüksəlmə dərəcəsidir. Bir çox məhsullarda Qİ (qlikemik indeks) = İİ (İnsulin indeksi)