Bədənin mökəmləndirilməsi – xəstəlikləri müalicə etmir, onların qarşısını alır. Bu, onun çox vacib olan profilaktik roludur.
Bədəni mökəmləndirilmiş olan insan nəinki, istini, soyuğu, həmçinin, orqanizmin müdafiə qüvvələrinin zəifləməsinə səbəb ola bilən havanın kəskin temperatur dəyişmələrini də yüngül şəkildə keçirə bilər. Məsələ bundan ibarətdir ki, biz bədənimizi möhkəmləndirərkən öz immun sistemimizi də məşq etdiririk. Müntəzəm olaraq məşq edilmədiyi halda, hər bir digər orqan və sistem kimi, immun sistemi də zəifləmiş olur. Bədənin möhkəmləndirilməsi zamanı istifadə olunan üsullar vasitəsi ilə orqanizm üçün ekstremal hesab edilən müxtəlif vəziyyətlər yaradılır. Bu zaman immun sistemi də təcili olaraq öz mübarizə üsullarını aktivləşdirir.
Fiziki inkişafı səviyyəsindən asılı olmayaraq istənilən yaş qrupuna aid olan insanlar öz bədənlərinin möhkəmləndirilməsi ilə məşğul ola bilərlər. Yüksək qızdırma ilə müşayiət olunan xəstəliklərdən savayı bədənin möhkəmləndirilməsi üçün əks göstəriş yoxdur. Yadda saxlamaq lazımdır ki, bədənin möhkəmləndirilməsi fasiləsiz və sistemli şəkildə aparılmalıdır. Bədənin möhkəmləndirilməsi üzrə 2-3 ay ərzində aparılan prosedurlar daha sonra saxlanılarsa, orqanizm yaxın 3-4 həftə (uşaqlarda isə 5-7 gün) ərzində öz möhkəmliyini itirmiş olur. Buna görə də əgər hər hansı bir səbəbdən siz, uzun müddət ərzində, bədənin möhkəmləndirməsi prosedurlarını saxlamış olsanız, bunu davam etdirmək üçün yenə də lap əvvəldən başlamaq lazım gələcək.
Ekoloji problemlər bizi çiy su içmək problemi ilə üz-üzə qoyub. İnsanlar düşünür ki, su qaynadılıb içilməlidi ki, mikroblar məhv olsun. Əslində insan orqanizminə, ürəyin və başqa orqanların sağlamlığı üçün su çiy şəkildə qəbul edilməlidir. Lakin çiy suda mikrob təhlükəsi olduğundan alternative variant seçilməlidir. Məlumunuz olsun ki, su qaynadıldıqda deyil, yalnız dondurulduqda tərkibindəki mikroblar məhv ola bilər. Buz soyuducudan götürülür, əridilir, 6 saat ərzində içilməlidir.
Satışdakı hər bir təbii şirə adı ilə satılanlardan tutmuş qazlı, qazsız suya qədər orqanizmə ziyanlıdır. Xüsusən də hamilə qadınlara qəti qadağandır. Məlumdur ki, təbii şirələr 30 dəqiqədən artıq saxlanıldıqda öz tərkibini itirir. Bu zaman şirənin tərkibindəki mikroelementlər parçalanır və keyfiyyətini itirir. Satışdakı təbii şirələr adı altında satılan içkilərin tərkibi uzun muddət təzə qalması üçün kimyəvi maddə, aroma, rəng insan orqanizminə çox zərərdir.
Bu dadlı çərəzlərin faydası haqqında insanlar hətta bizim eramızdan əvvəl bilirdilər. Qədim Vavilonun kahinləri aşağı təbəqə insanlara bunları yeməyə qadağan edirdilər.
Kahinlər qorxurdular ki, onlar ağıllanacaq. Maraqlıdır ki, bunda müəyyən həqiqət var. Tərkibində çox faydalı E vitaminin olmasına görə qoz-fındıq yaddaşı yaxşılaşdırır, əqli fəaliyyəti stimullaşdırır, yaşlı insanlarda ağıl zəifliyinin inkişaf etməsinin ehtimalını azaldır.
E vitaminindən əlavə qoz-fındıqda müxtəlif faydalı vitamin və mikroelementlər vardır: kalsium, kalium, dəmir, maqnezium, yod, fosfor, selen, A, B1, B2, C, P və s. Bundan əlavə onların tərkibində çoxlu miqdarda əvəzsiz yağ turşuları, dəyərli zülallar var.
Qoz, fındıq, badam, araxis, keşyu və s. qan-damar sistemi üçün çox faydalıdır. Ateroskleroz, anemiya (qanazlığı), ürəyin işemik xəstəliyi, damar xəstəlikləri və s. yayılmış xəstəliklər zamanı onlar yaxşı müalicəvi və profilaktik effekt verir.
Əqli fəaliyyəti ilə məşğul olan insanlar bu məhsullardan daim istifadə etməlidir.
Kifayət qədər yuxu insanın sağlamlığı üçün çox vacibdir. Uzanmış vəziyyətdə istirahət etmək, ürək-damar sisteminin üzərinə düşən gərginliyi çıxararaq, onun işini normallaşdırır. Uzanaraq istirahət etməyi heç nə ilə əvəz etmək olmaz. “Uzanmış vəziyyətdə”, və ya ayaqları yuxarı qaldırmaqla oturaq vəziyyətdə, vaxtaşırı olaraq istirahət edilməsi (xüsusən də ayaq üstə işləyənlər üçün), arterial hipertoniyanın inkişaf etməsinin, aşağı ətraflarda qan dövranının pozulmasının profilaktikası üçün vacib hesab edilir.
İnsan orqanizminin 2/3 hissəsini su təşkil edir. Bunu biz məktəb vaxtından bilirik. Reallıqda isə insan orqanizmində olan suyun həcmi daim dəyişilir və 45%-dan 60%-a qədər çata bilər.
Bu suyun böyük hissəsi hüceyrələrin içərisində, daha az hissəsi — hüceyrələr arasında olan boşluqlarda və damarlarda olur. Məhz suyun köməyilə orqanizmimizdə gedən, demək olar, bütün proseslər (hüceyrələr arası mübadilələrdən başlayaraq, sinir impulsların ötürülməsinə kimi) mümkün olur. Bu səbəbdən su insan üçün həyat deməkdir. Susuzlaşma zamanı insanın orqanizmində çox ciddi pozulmalar baş verir. Kəskin susuzlaşma hətta insanın az bir müddət ərzində həlak olmasına səbəb ola bilər.
Orqanizmimizin bütün ehtiyaclarını ödəmək üçün bizə nə qədər su lazımdır? Belə bir formul mövcuddur — insan çəkisinin hər 1 kiloqramı üçün 30-40 ml su.
Digər formula görə — 1500 ml + insan çəkisinin hər 1 kq-na 20 ml su (bədən çəkisi 20 kq-dan artıq olduqda). Orta hesabla 70 kq bədən çəkisi olan insan gün ərzində 2,5 l və daha artıq su qəbul etməlidir.Təbii ki, bu heç də o demək deyil ki, insan hər gün mütləq düz 3 l su içməlidir. Axı biz suyu digər mənbələrdən də alırıq — suplar, şirələr, meyvə və tərəvəzlərdə olan su və s.
Siqaret tütün bitkisinin qurudulmuş yarpaqlarından hazırlanır. Tütün müxtəlif cür yəni burunotu kimi çubuqla çəkilir. Tütün istər turubka, istər müştüklə çəkilsin, istərsə də tütünün yarpaqlarından hazırlanmış uzun və qalın siqaretlərdən istifadə olunsun bütün bunlar nikotinin insan orqanizminə göstərdiyi zərərli təsirin qarşısını ala bilməz. Tütünün və hər cür siqaretin zərərsiz olanı çəkilməyənidir. Bir sözlə insan orqanizmi üçün ən zərərli vərdiş heç şübhəsiz siqaret çəkməkdir.