Hikmət dənizi və aforizmlər kateqoriyası üzrə məqalələr

— Sözlərin ən doğrusu Allahın kitabı, yapışılacaq ən etibarlı tutacaq təqvadır (ən kiçik məsələdə belə Allahdan qorxaraq, dinin buyruqlarına əməl etmək).

— Dinlərin ən xeyirlisi islamdır.

Sözün qüdrəti danılmazdır. Əsas məsələ odur ki, yerində deyilsin. 

Fərqi yoxdur, istər şirin olsun, istər kobud, yerində işlədilən sözün təsiri çağlayıb, məcrasını dağıdan sellərdən daha güclüdür. Leksik olaraq, bir şey və ya hadisə haqqındakı anlayışın səslə ifadəsindən ibarət olan nitq vahidi; kəlmə; dil və nitq mənalarına gələn sözdən keçmişdən-günümüzə istifadə edildiyi kimi, gələcəkdə də hər kəs ehtiyacı olduğu qədər istifadə edəcəkdir. Söz insanın tutan əli, görən gözüdür. Natiq və xətiblərin; şair və söz sənətkarlarının çəliyi, əsası həmişə söz olmuş, “söz”lə oturub, “söz”lə durmuşlar, nitqlərini mənalı və kəsərli sözlərlə bəzəmişlər.

Öz hisslərini biruzə verən insanlara baxa bilmirəm...
Yaradıcılıqda ikiüzlülük heç də effektiv vasitə deyil.

İncəsənətin əsas məqsədi insanları mənən ölümə hazırlamaqdan ibarətdir...

Uşaqlıqda ayaqyalın gəzirdik. Yayda isə, ümumiyyətlə, ayaqqabı geyinmirdik, çünki yoxumuz idi. 
Qışda mən anamın çəkmələrini geyinirdim. Nə isə, yoxsulluq – bu söz həqiqəti tam mahiyyəti ilə ifadə etmir. Kasıbçılıq!

Məncə, uşaqlığımızın sonrakı taleyimizə, həyatımıza qətiyyən təsiri yoxdur. Biz bu məsələyə lazım olandan artıq önəm veririk. Psixoanalitiklərin insan həyatını onun uşaqlığı vasitəsilə öyrənmək cəhdləri şəxsiyyətin infantilizasiya edilməsinin yollarından biridir.
Həmişə ataya ehtiyacım olub. Həyatda əldə etdiyim bütün uğurlara görə, anama borcluyam.

Əlbəttə ki, atam böyük rus şairidir. Ancaq o, heç vaxt məşhurlaşması üçün bir şey yazmadı.

Hər bir insan uşaqlıqdan tək qalmağa öyrəşməlidir. Bu tənha olmaq demək deyil. 
Bu özünlə darıxmamaq deməkdir.

Amerikalı aktrisa, rejissor və ssenarist Ancelina Coli:
Azad olmaq – intuisiyalara tabe olmaq, heç kimə zərər verməmək və insanları səhvlərinə görə qınamamaq deməkdir.

İnsanlardan ən çox nə etmək istədiklərini soruşun. Məlum olacaq ki, onlar hələ etmək istədiklərini etməyiblər. Bax, bu məni, həqiqətən, məyus edir...

İnsan düşünəndə ki, sabah həyatda olmaya bilər, o artıq necə olmasından asılı olmayaraq, həyata dəyər verməyə başlayır.
Dünyanın necə böyük olduğunu anlamaq çox vacibdir.

...Sonra başa düşdüm ki, müşahidə etməkdən və qəzəblənməkdənsə, kasıbçılıq içində yaşayan insanlara yardım etməyin yollarını tapmaq lazımdır...

Tatuirovka, qan və çapıqlar – bax, mən bunlardan təşkil olunmuşam.
Psixoanalitikə ehtiyacım yoxdur. Seçdiyim rollar — bunlar mənim psixoanalitikimdir.
Ətrafımdakı bütün qızlar balerina olmaq arzusu ilə alışıb-yandığı bir vaxtda, mən vampir olmağı arzulayırdım.

Bir çox insanlar düşünür ki, həyatım qaranlıq sirlərlə zəngindir və əsas ideyam ölümdür. Ancaq mən həyatı başqalarından daha çox dəyərləndirdiyimə görə, ölüm barədə tez-tez fikirləşirəm.

Neçə yaşında olursan ol, içindəki uşağı hər zaman yaşatmalısan. Həyatdan bunu öyrəndim. Mənim uşaqlığım, yaxşı keçmədi. Əskişəhərin balaca bir kəndində böyüdüm. O zamanlar, ailə büdcəsinə kömək etmək məqsədiylə, hər il üç-dörd ay bostanda növbətçilik edirdim. Süfrədən tox qalxdığım günlər az olurdu. Ancaq yenə də o yaşda qayğı çəkmirsiniz, çünki indiki kimi gözləntilər yox idi. Bu da sizi ayaqda saxlayır.

Heyvanların, insanlardan vəfalı olduğunu öyrəndim. Uşaq vaxtı iki itim vardı. Onların mənə olan vəfasını və bağlılığını həyatım boyu heç kimdən görmədim.

Yeri gələndə çörəyi daşdan çıxarmaq lazım olduğunu öyrəndim. Kasıb vaxtımızda, atam, evimizin qarşısındakı 500 kvadrat metrlik qayalıq ərazini dağıdaraq parçaladı. Belində torpaq daşıdı və ərazini əkin üçün yararlı hala saldı. O zamandan bəri həyatın sərt üzünə təslim olmamaq qərarını verdim.

Gec də olsa insanın həyatın gözəlliklərinin fərqinə varmasının lazım olduğunu öyrəndim. Çox çalışdım. O qədər çalışdım ki, gecəm gündüzüm bir-birinə qarışdı. Gündüz film çəkilişlərində, gecələr isə macəra filmlərində çəkildiyim üçün “Medrano” və “Kazak” sirklərinə gedib məşq edirdim. Bir gün çəkiliş vaxtı yorulduğumu hiss etdim, qapının qarşısına çıxdım. Üzümü gözəl bir külək yalayıb keçdi, sizi başa sala bilməkdə çətinlik çəkirəm. Eyni anda, qoxu da hiss etdim. Başımı qaldırıb irəliyə baxdığım zaman bir nəfərin salat satdığını gördüm. İllərdir çalışmaqdan, baharın gəlişindən xəbərsiz qaldığımı hiss etdim. İndi, “Dəyərdimi?” deyə öz-özümə soruşuram. Cavabım həmişə belə olur: “Xeyr, dəyməzmiş”.

Mən balaca olanda, 40 yaşlı adamlar mənə qoca görünürdülər. Mən indi illərin yükünü hiss etmirəm, amma üzümdə qırışlar hiss edirəm. Çox gülmüşəm. Özümü ruhən 25 yaşında hiss edirəm. Amma içkini atmışam. Məncə, uşaqları olan adam içməməlidir. Mən öz uşaqlarımın xatirinə daha çox yaşamaq istəyirəm. Onlarla qaçmaq istəyirəm.

Uşaqlarımı böyüdərkən, əsas bir şeyi öyrəndim: İnsanın qaydaları olmalıdır. İnsan, günahkar olduğu halda məsuliyyətli olmalı və günahkar olduğunu etiraf etməlidir. Beləcə uşaqlar, sənin etiraf etdiyini biləcək və etiraf etməyi öyrənəcəklər. Məsələn, onlara deyirəm ki, insanları narahat etməyin. Açığı bu, qızlarım uşaq olarkən onlara ən çox verdiyim nəsihətdir.

Övladlarımı güldürürəm. Qəribə hərəkətlər edirəm və onlara saflığın gözəl olduğunu göstərirəm. Məncə uşaqları güldürmək lazımdır. Düşünəcək çox şey yoxdu. Əcaib-qəraib hərəkətlərlə başlaya bilərsiniz. Onları həqiqətən güldürəcək hər şey işinizə yarayacaq.

İlk dəfə ölümü düşündüyüm an ilk qızımın dünyaya gəldiyi andır.

1. Uşaq vaxtı özümü çox tənha hiss edirdim; hələ də elə hiss edirəm, çünki bəzi şeyləri bilirəm və bunları heç bilməyən, ya da bilmək istəməyən insanlara bəzi ipucları verməyə çalışıram. (Karl Qustav Jung)

Murad Menteş müasir türk yazıçısıdır. 1974-cü ildə İstanbulda anadan olub. “Dublyorun dilemması”, “Qorxma, mən varam” kimi romanları var. Yazıçının sonuncu “Ruhi Müscərrəd” romanı Türkiyədə olduqca ciddi marağa səbəb olub. Əsərdə, 100 yaşlı İstiqlal savaşı qazisindən, dünyanı ağuşuna alan reklam imperiyasından danışılır. Murad Menteşin “Ruhi Mücərrəd” romanından seçmə fikirlər:

— Həyat necə gedir?
— Onu yaşayan birindən soruş.

— Dünən görüşə bilmədik, hardaydınız?
— 30 il bundan qabaq “3 ay ömrünüz qaldı” deyən həkimin dəfn mərasimində idim.
— Qəbri nurla dolsun.

“Kim yüz yaşında olmaq istəyər ki?” – deyə mızıldandı.
“99 yaşındakılar”- dedim.

1. Yadda saxlayın ki, böyük sevgi və uğurlar böyük risklərlərdən asılıdır.

2. Siz məğlub olduğunuz zaman topladığınız təcrübəni itirmirsiniz.

3. Daim üç qaydaya riayət edin:
Özünüzə hörmət edin
Başqalarına hörmət edin
Öz hərəkətlərinizə görə məsuliyyətdən boyun qaçırmayın.

4. Yadda saxlayın ki, sizin istədiyiniz hər bir şey sizin üçün həqiqətən də zəruri deyil.

5. Qaydaları öyrənin. Beləliklə siz onları necə pozmağı öyrənəcəksiniz.

6. Kiçik bir mübahisəyə böyük dostluğu korlamağa imkan verməyin.

7. Əgər siz səhv etmisinizsə, dərhal səhvinizi düzəldəcək nəsə edin.

8. Bəzən tək qalın və özünüzü dinləyin.

Boşanma hansısa orqanın amputasiyasına bənzəyir. Yaşamağa davam etsəniz də nəsə əksik olacaq.

Sevgi günahdır, amma yoxluğu daha böyük günahdır.

İnsanlar xoşbəxt sonluqlara nəyə görə ağlayırsa, toylarda da o səbəblə ağlayırlar. Əslində bu, reallaşmayacağını bildikləri şeyə ümidsizcə inanmaq istədikləri üçündür.

Həyatımız zibillik kimidir. Ölünün arxasınca zibili yığışdırırsan və özün də öləndə nə torba doldurulacağını başa düşürsən.

Başqaları haqqında həddən çox şey bilmək insanı o insanların “hakimiyyəti” altına salır, sizin üstünüzdə haqqı olduğunu düşünürlər. Nəyi niyə etdiklərini başa düşməyə çətinlik çəkir və nəhayət, qarşılarında aciz görünürük.

Həqiqəti yazmağın yeganə yolu yazdıqlarınızın heç vaxt oxunmayacağını düşünməkdir.

Bizə elə gəlirdi ki, böyüklərdən qaçırıq, bir də gördük özümüz də böyümüşük.