Hikmət dənizi və aforizmlər kateqoriyası üzrə məqalələr

Qadının qəlbi məzar kimidir; girən bir də çıxmaz. Kişi qəlbi dükan kimidir; girən-çıxanın hesabı olmaz.

Həyatın üzünə bax. Həmişə həyatın üzünə bax. Nə olduğunu bilmək, onu olduğu kimi sevmək üçün həyatın üzünə bax.

Özü haqda həqiqətləri deməyən çətin ki başqalarının həqiqətlərini deyə bilə.

Hamının keçmişi qəlbində gizlətdiyi bir kitabın səhifələri kimi gizlindir; dostlar bu kitabın ancaq ön sözünü oxuya bilirlər.

Başqalarının gözləri bizim məhbusumuzdur; onların fikirləri də bizim həbsxanamız.

Necə qəribədir! İnsan poçtdan vacib bir şey çıxmayacağını bilir, amma yenə də səbirsizliklə məktub gözləyir.

Nə xoş bir gözəlliyi vardır, asta addımlarla dünyadan köçənlərin.

Tərcümədə ən birinci yumor itir.

• Bəzən susarsan. Yenilmiş və zəif sanarlar səni. Unutma, yalnız susan bilər ki, danışsa heç kim tab gətirə bilməz.
   
• Başqaları üçün özünüzü unudun. O zaman sizi xatırlayacaqlar.
   
• Sadəcə həyat verən yox, həyat verib ona layiq olan ata adını daşıyar.
   
• İnsanoğlu çox dərin varlıqdı. Mən tanrı olsaydım bu qədər dərin yaratmazdım.
   
• Qorxu yalan doğurar.
   
• Bu dünyada ən çətin şey özünə sadiq qalmaqdır.
   
• Sevgi hər zaman qarşılığını görər, kin də.
   
• Bir insanın həyatının ikinci yarısı birinci yarısında qazandığı vərdişləri yerinə yetirməsindən ibarətdir.

Mənim həyatımdakı ən böyük düşmənim zamandır. 

Bir insanı öldürsən qatil, milyonlarla insanı öldürsən qəhrəman olursan. 

Zaman ən yaxşı yazardır, hər zaman mükəmməl sonu yazar. 

Güzgü mənim ən yaxın dostumdur. Çünki mən ağlayanda o heç vaxt gülmür. 

Həyatımda çoxlu problemlər var, ancaq dodaqlarım bunu bilmir. Onlar hər zaman gülümsəyir. 

Biz çox düşünürük ancaq çox az hiss edirik.

Yalnız zərərli bir şey etmək istədikdə gücə ehtiyacınız var, əks təqdirdə sevgi hər şeyi etmək üçün kifayətdir.

Həyat uzaq çəkilişdə komediya, yaxın planda isə tragediyadır. Doğrudan gülümsəmək üçün ağrını alıb onunla oynamağı bacarmalısan.

Çandra Mohan Racniş (Oşo) 1931-ci ilin 11 dekabrında Hindistanın Madhya Pradeş əyalətinindəki Kuçvada kəndində dünyaya gəlib. Uşaqlıq illərindən etibarən, başqaları tərəfindən verilən məlumatlar və inancları əldə etməkdənsə, həqiqəti özü axtarmaq qərarına gəlib. 21 yaşında universiteti bitirib və Jabalpur Universitetində fəlsəfə dərsi deyib. Eyni zamanda bütün Hindistanı gəzərək mühazirələr söyləyib, ictimai müzakirələrdə mühafizəkar dini liderlərə meydan oxuyub, ənənəvi inancları ifşa edib. Oşo özünü " əsl ekzistensialist" adlandırırdı.

1960-cı illərin sonu Oşo artıq öz dinamik meditasiyasını təkmilləşdirməyə başlamışdı.

Qərbli gənclər Oşodan 1970-ci illərin əvvəllərində xəbərdar olmağa başladılar. 1974-cü ildə Hindistanın Pune şəhərində «komunna» quruldu. Oşo Qərbdən gələn və sayları getdikcə artan gənclərə insan şüurunun inkişafının bütün istiqamətləri haqqında mühazirələr dedi.

Onun mühazirələri 30-dan çox dilə tərcümə olunub, 600-dən çox cild şəklində yayımlanıb.

Oşo 1985-ci ildə köçkünlərin statusu haqqında qanunu pozduğuna görə həbsdə olduğu vaxt 19 yanvar 1990-cı vəfat etdi. Başqa iddialara görə Amerika agentləri tərəfindən zəhərlənərək öldürülüb.

Əgər, yalnız başqalarının oxuduqları kitabları oxuyursuzsa, o zaman elə onların düşündükləri kimi düşünəcəksiniz, əlavə heç nə.

Xatirələr insanı lap dərindən isidir, amma eyni zamanda da parça — parça edərək məhv edir.

Ağrı qaçılmazdır, əzab çəkmək isə mütləq deyil.

Özünüz haqqında düşünərkən məyusluq hissindən qaçın. Özlərinə görə məyus olanlar ancaq axmaqlardır.

Mən daim nələrisə arzulayıram. Hərdən düşünürəm ki, bu etdiyim ən doğru şeydir.

Bizə hiss etdirdiyi əzablardan asılı olmayaraq, bəzi xatirələrin nə vaxtsa yoxa çıxmasını istəmirik.

Ölüm həyatın əksi deyil, lakin onun bir hissəsidir.

Əllərini yellətmək azadlığı başqa adamın burnunun ucunda bitir.

Dünyada iki şey qəlbimi müqəddəs həyəcanla doldurur: başımın üstündəki ulduzlu səma və qəlbimdəki əxlaqi qayda.

Ədalət yox olanda insan həyatına dəyər verən başqa heç nə qalmır.

Öz ağlından istifadə etmək cəsarətinə sahib ol.

Vərdişlərimiz çoxaldıqca azadlığımız azalır.

İnsan çox nadir hallarda qaranlıqda işıq, xoşbəxtlikdə bədbəxtlik, rifah halında möhnət haqqında düşünür. Amma həmişə qaranlıqda olanda işıq, bədbəxtlikdə xoşbəxtlik, möhnətdə olanda rifah haqqında düşünür.

Biri gölməçəyə baxanda orda palçıq görər, başqası isə ulduzlu səmanı.

İnsana arzu etdiyi hər şeyi verin, o dəqiqə hiss edəcək ki, bu “hər şey” hər şey deyil.

Həqiqət keçilməz bir səddir.

İtaətkarlığın səbəbi qorxudur, bu isə ağlı kütləşdirir.

Ağrıların çarəsi ağrılardır. İztirab özü insanı əzab çəkməkdən xilas edir.

Azadlıq və sevgi bir-biri ilə bağlıdır. Sevgi münasibət demək deyil. Səni sevirəm, çünki, məni sevirsən, bu, sevgi deyil, bu, çox bəsit bir ticarətdir, bazardan mal almaq kimi. Əsl sevgi qarşılığında heç nə gözləmədən verilən sevgidir, nə isə verdiyini hiss etməməlisən və sadəcə bu sevgi azadlığa doğru aparır.

İnsan yalnız təbiətdən uzaqlaşanda məbədlər, kilsələr, məscidlər əhəmiyyət kəsb etməyə başlayır.

Sizə iki şeytanın hekayəsini danışmaq istərdim. Yol boyunca addımlayan iki şeytan qarşıdan gələn bir kişinin yerdən nə isə götürdüyünü və ona nəzər saldıqdan sonra cibinə qoyduğunu görürlər. Şeytanlardan biri «o kişi nə götürdü elə?” — deyə soruşdu. Digər şeytanın cavabı isə „bir parça həqiqət” oldu. “Onda bu sənin üçün çox pis işdir” — dedi şeytan. Cavab isə „Yox, tam olaraq elə deyil. Mən ona bu işi görməkdə kömək edirəm” oldu.

Mənə hipster deyiləndə xoşuma gəlir. Yeri gəlmişkən, bu nə deməkdir? Yuxarı siniflərdə oxuyanda mən Bond qızları kimi geyinməyə çalışırdım, yeniyetmə Pussi Qalor (“Goldfinger” filmindən –red.) kimi görünürdüm.Özümdən başqa kiməsə təsir edə biləcəyimə inanmıram.

Rollarım haqda ilk iki sözü işlədirlər – bir az axmaqvarı və süstdür.18 yaşım olanda Şon Penlə mübahisə elədim. Dedi ki, 500 dollardan mərcə gəlirəm, 30 yaşında aktrisa karyerandan iyrənəcəksən. O pulu istəməyə hələ də üzüm gəlmir.

Həyatım bioqrafiyalarda yazıldığı qədər maraqlı olmayıb.

Jurnalistlərə nifrət edirəm. Onlar sənin haqda ancaq iki şey yaza bilərlər: ya absurd bir yalan, ya da hamıdan gizlətməyə çalışdığın sirri.

Kino ulduzu olmaq pis şeydir. Sənin problemlərin insanlara özlərininki ilə müqayisədə həmişə “yalançı” gəlir.

Dövləti qurmaq üçün min il, dağıtmaq üçün bir saat yetər.

Gecə qadınlarla ulduzları gözəl göstərər.

Tanrı sevdiklərinə erkən ölüm verir.

Kədər ağıllı adamların müəllimidir.

Bir damcı mürəkkəb bir milyon insanı düşündürə bilər.

İşi çox olanların göz yaşı axıtmağa vaxtları olmaz.

İnsanları sevirəm, amma təbiəti daha çox sevirəm.

Biz insanları şəxsi dəyərlərinə görə deyil, bizdə tapdıqları dəyərlərə görə sevirik.

Yüngül ağrılar danışa bilər, amma dərin ağrılar dilsizdir.

Yoxsulluq – həqiqətə gedən ilk yoldur.

Ən gözəl şeir riyaziyyatdır. Yer üzündə indiyə qədər “iki dəfə iki dörd edər”dən daha gözəl misra yazılmayıb, məncə.

Mən ateistəm və bir gün Tanrıya inandığımı dediyimi eşitsəniz, ciddiyə almayın. Demək ağlımı itirmişəm.

Türkiyədə hər 3 gəncin 4-ü şairdir.

Bilirsən, günahları yazan mələk soldadır. Hətta bundandır ürəyin solda olmağı. Çünki bəlkə də eşq yaşanılan ən böyük günahdır.

Barmaqlarımızın arasında boşluq — bizim üçün yaradılan o insan gəlib onu doldursun deyə var.

Türk kişisinin dünyanın ən qısqanc kişiləri olmağının səbəbi sevgililərinə deyil, özlərinə inanmadıqlarındandır.

Bəlkə də bərk-bərk qucaqlayacağımız sevgilimiz yoxdur, bəlkə tənhayıq. Amma bilin ki, adam kimi sevdiyimizdəndir tənhalığımız.

Hərbə sərf olunan pul dünyadakı aclıq probleminin tamamən həll edilməsi üçün lazım olan pulun təxminən 100 qatıdır.

Xəritələrə baxdım, heç birində evin yoxdur. Ensiklopediyalara baxdım, heç birində şəklin yoxdur. Lüğətlərə baxdım, heç birində adın yoxdur. Güzgüdə özümə baxdım, səni gördüm. Məndən başqa yerin yoxdur.

Tənbəllərin iş günü sabahdır.

Nə qədər qalmaq istəsək də, bəzən getmək məcburiyyətində qalırıq. Və nə qədər getmək məcburiyyətində olsaq da, qalmaqdan yanadır sol yarımız.

“Heç kimə inanmıram” deyə bir şey yoxdur, “vaxtı ikən ona inandım, indi heç kimə inanmıram” var.

Qorxmuram deyənlər ya başqalarına yalan deyirlər, ya özlərinə yalan deyib özlərini aldadırlar, ya da bilməyərək insan olmadıqlarını deyirlər.

Həyat imtahandırsa, onda əziyyət çəkmə heç, adını yaz və çıx. Bəlkə keçməzsən, amma adının altında tərtəmiz bir səhifə qoyub gedərsən.

Nə ölünün arxasınca danışarlar, nə də gedənin. Çünki qalan üçün ölmək də, getmək də elə də fərq eləmir.

Üşümək varsa, bu istinin yoxluğundandır, qaranlıq varsa, bu da işığın yoxluğundan. Əgər hər yer qaranlıqdırsa, sən də üşüyürsənsə, bax bu Onun yoxluğudur.

Dağlar dağılmasın deyə ah çəkmirəm. Özümü dağıdıram, dünyanı dağıtmıram...

Mənə dəyməyən ilan min il yaşasın deyib yaşatdığınız ilanların sonrakı hədəfi də siz olacaqsınız.

Bir toxum verdin, çiçəyini al. Bir dən verdin, ağacını al. Bir budaq verdin, çəmənini al. Dünyamı verdim sənə, məndə qal.

Dar yerdən çıxanlar geniş yerlərə sığmazlar.

Xəyalım balaca bir uşağa “nə qədər sevirsən” sualını verəndə əlini iki yana açıb “bax bu qədər” deyəcək o məsum sevgini tapmaq idi.

Səni anan qədər sevəcək, atan qədər maraqlanacaq heç kimin yoxdur, ona görə heç kim mənə eşqdən danışmasın.

Kasıbın yeganə silahı işləməkdir.

Qoy olmasın məzar daşımız, bir məktəb bağçasına basdırsınlar bizi, uşaqlar qaçışsın üstümüzdə...

Yalnızlığını götür gəl! Qorxma, darıxmarıq. Sənin yalnızlığın mənim yalnızlığımla danışar, biz ikimiz susarıq.

Həyatımda boyum qədər kitab yazdım, amma məni sevməyənlər buna da bir bəhanə tapıb – onsuz da onun boyu balacaydı deyə bildilər.

İnsan təkcə danışdıqlarına görə deyil, susduqlarına görə də məsuliyyət daşıyır.

Niyə evlilik üzüyü üzük barmağına taxılır? Çünki başqa heç bir barmağımızdan birbaşa ürəyə gedən damar yoxdur.

Gedən sevgilinin getdiyi yerdə axtardığını tapmayıb “darıxdım” deməyi darıxdığından deyil, it kimi peşman olduğundandır.

Yatağına uzananda ürəyinin səsindən yata bilmirsənsə, anla ki yalnızsan...

Necə görmürsə gözlərim, öz-özümü axtarıram tapa bilmirəm.

Mərcə girərəm, sabah bir fanatik çıxıb tualetə getmək günahdır deyə fitva versə, tualetə getməyib altına qaçıracaq o qədər öküz var ki bu ölkədə (Türkiyə nəzərdə tutulur – red.).

Deyirlər ki, əvvəllər belə deyildin, indi özünə qapanmısan. Dedim ki, içindəki ilə yetinən bu ürək daha sizi neyləsin?!

İnsan insan kimi, insan olaraq azad olmağı bacarmırsa, onda qurd kimi, quş kimi azad sanar özünü.

İşin çətininə can at. Çətinin öhdəsindən gəlməsən də, çətini eləməyə çalışaraq heç olmasa asanını edərsən.

“Yaxşı adam sözünün üstünə gələr” deyibsə atalar və mən həmişə səndən danışanda sən gəlmirsənsə, demək yaxşı adam deyilsən.

Eyni kağızın arxa və ön üzləri kimiyik. Həmişə birgə, amma bir-birini heç vaxt görməyən.

© Əziz Nesin