İnam və etiqadlar kateqoriyası üzrə məqalələr
Yalançı hüzur
Xaosla kosmos arasındakı məsafə demək olar ki, mövcud deyil. Bu məsafə həm də fərq və müqayisə anlamına gəlməkdədir. Kainat həqiqətən də bir simulyasiyadan ibarətdirsə, o zaman bütün keyfiyyət və kəmiyyət göstəricilərinin bir müəllifi var — o da insan düşüncəsidir. Fərdilik o qədər mühüm, o qədər qaçılmaz bir gerçəklikdir ki, konkret olaraq, xaosla kosmosun nə demək olduğunu sadəcə anlamaq mümkün deyil. Fərdi düşüncə toplumsal zorakılığa yol açdığı zaman keyfiyyət və kəmiyyət göstəriciləri ortaya çıxır. Halbuki, yaradılış qanunsuzluqdan qanuna deyil, qanundan qanunsuzluğa doğru istiqamətlənmişdir — əgər yaradılış deyə bir şeyin mövcudluğuna inansaq.
Ata mirası
Ərafa - Adəmlə Həvvanın görüş yeri.
Kəbə - Adəmin insanlığa “EV” mirası.
Səfa və Mərvə təpələri - Hacərlə İbrahimin ayrılıq məkanı.
Hacər, hicrətin gəlini.
İbrahim, atəşin qənimi.
İsmayıl, qurbanlığın simvolu.
Adəm insanlığın ilk evini tikdi. Bizə “ev” anlayışını miras qoydu.
Adəm yasaq olmayan cənnətə gedə bilmək üçün yasaq olan cənnətindən hicrət etdi. Ərafada Həvvasına qovuşdu. Orda məskən saldı və insanlığa, — bütün varislərinə, — bir ev miras qoydu. Kəbə hər kəsin «ATA YURDU» oldu…
Davamı →
Kəbə - Adəmin insanlığa “EV” mirası.
Səfa və Mərvə təpələri - Hacərlə İbrahimin ayrılıq məkanı.
Hacər, hicrətin gəlini.
İbrahim, atəşin qənimi.
İsmayıl, qurbanlığın simvolu.
Adəm insanlığın ilk evini tikdi. Bizə “ev” anlayışını miras qoydu.
Adəm yasaq olmayan cənnətə gedə bilmək üçün yasaq olan cənnətindən hicrət etdi. Ərafada Həvvasına qovuşdu. Orda məskən saldı və insanlığa, — bütün varislərinə, — bir ev miras qoydu. Kəbə hər kəsin «ATA YURDU» oldu…
Şəban ayının xeyir şöbələri hansıdır?
Ayətullah Məkarim Şirazi mübarək Şəban ayının fəzilətləri barəsində buyurmuşdur: “Bu ayın fəzilətində elə bu kifayətdir ki, Şəban ayı – Peyğəmbərin (s) ayı adlandırılmışdır. O zaman ki, Həzrət (s) bu ayın hilalını müşahidə edərdi, göstəriş verərdi ki, Mədinə şəhərində car çəksinlər: “Ey insanlar! Bu ay – mənim ayımdır. Allah rəhmət etsin o kəsə ki, mənə mənim ayımda yardım edər, yəni onu oruc tutar”.
Nicat qapılarını “Bismillah” deyərək açaq
Bismilləhir-Rahmənir-Rahim kəlməsini hər işin əvvəlində demək — dinimizin böyükləri tərəfindən həmişə vurgulanmışdır. Bu gözəl sünnət müsəlmanların hər bir işdə Allahı şahid və nazir tutmaqlarının xüsusiyyətlərindəndir.
Hədislərə görə bu gözəl kəlmə haqqında daha çox məlumata malik olaq.
Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurur: “O zaman ki, bəndə yatan zaman “Bismilləhir-Rahmənir-Rahim” deyər, Allah mələklərə deyər: “Səhərə qədər nəfəslərinin sayı qədər ona həsənə yazın”.
Davamı →
Hədislərə görə bu gözəl kəlmə haqqında daha çox məlumata malik olaq.
Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurur: “O zaman ki, bəndə yatan zaman “Bismilləhir-Rahmənir-Rahim” deyər, Allah mələklərə deyər: “Səhərə qədər nəfəslərinin sayı qədər ona həsənə yazın”.
Riyadan necə xilas olmaq olar?
Əxlaqi tərbiyədə qarşıya çıxan maneələri tanımaq və onları aradan qaldırmaq üçün səy göstərmək – müvəffəqiyyətə çatmaq üçün zəruri olan amillərdəndir. Başqa sözlə desək, o zamana qədər ki, bu maneələr aradan qalxmaz, insan əxlaqi sifətlərə bürünə bilməyəcəkdir.
Riya – o xislətlərdəndir ki, fəzilətli əxlaqa malik olmağa mane olur. Riya insanların gözünü boyamaq və onun vasitəsilə hədəflərinə çatmaqdır. Riyakarlığın zəminələri də fərqlidir. Bəzən vəzifə əldə etmək üçün insan riyakarlıq edər. Ona görə də rüşvət alar və ya insanların haqqına təcavüz edər. Bəzən də dini məclislərdə iştirak edər və hədəfi dini insanların gözündən salmaq olar.
Davamı →
Riya – o xislətlərdəndir ki, fəzilətli əxlaqa malik olmağa mane olur. Riya insanların gözünü boyamaq və onun vasitəsilə hədəflərinə çatmaqdır. Riyakarlığın zəminələri də fərqlidir. Bəzən vəzifə əldə etmək üçün insan riyakarlıq edər. Ona görə də rüşvət alar və ya insanların haqqına təcavüz edər. Bəzən də dini məclislərdə iştirak edər və hədəfi dini insanların gözündən salmaq olar.
Niyə hər kəsin öz şəxsi dini olmalıdır?
Mən ilk dəfə ateizmə qərar verəndə gənc idim. Bəlkə də, qədərindən daha çox gənc.Yarıdindar bir ailədə böyümüşdüm, ailəm ifrata varmırdı. Buna baxmayaraq, həmin dövrdə dinin mənə diqtə etdiyi ən kiçicik qaydaları belə gözüm götürmürdü.
Balaca yaşlarımdan valideynlərimin heç də həmişə haqlı olmadıqlarını öyrəndim və üstündən çox keçməmiş, onların mənə söylədikləri demək olar hər şeyi sorğu-sual etməyə başladım. Məni bir uşaq kimi başa salmaq asan deyildi və çox güman, məni bir uşaq kimi böyütmək də asan olmayıb.
Valideynlərimin mənə yeritməyə çalışdığı bir çox dəyərlər gözümə mənasız görünürdü, ona görə də ağla gələn hər cür məntiqlə onlara qarşı çıxmağa çalışırdım.
“Yasin” surəsinin ölən insana təsiri varmı?
Ölüm bir həqiqətdir ki, heç kəs ondan qaça bilməz. Ona görə də insan dünyadakı əməllərinə diqqət etməlidir ki, ölən zaman həsrət çəkənlərdən olmasın.
Ölüm — yox olmaq demək deyildir. Belə ki, Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: «Siz fani olmaq və yox olmaq üçün xəlq olmamısınız, bəlkə qalıcı olmaq üçün xəlq olmusunuz».
O zaman ki, ölənlərimizin qəbri üstünə gedirik, onlara nə isə hədiyyə etmək istəyirik. Quran oxumaq ölənlərimiz üçün ən yaxşı hədiyyədir.
Davamı →
Ölüm — yox olmaq demək deyildir. Belə ki, Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: «Siz fani olmaq və yox olmaq üçün xəlq olmamısınız, bəlkə qalıcı olmaq üçün xəlq olmusunuz».
O zaman ki, ölənlərimizin qəbri üstünə gedirik, onlara nə isə hədiyyə etmək istəyirik. Quran oxumaq ölənlərimiz üçün ən yaxşı hədiyyədir.
Zülm daha pisdir, yoxsa küfr?
Zülm və küfr — hər ikisi də kəbirə günahlardan sayılır. Günahların arasında ən pisi onlardır. Çünki hər ikisi də Allahın əmrinə müxalifətlik etməkdir. Hər ikisinin həm dünya və həm də axirət cəzaları vardır.Əgər bu iki günahdan hansının daha pis olduğunu bilmək istəsək, görərik ki, Quran küfrü zülmün ən böyük nümunəsi hesab edir. Çünki hər bir günah həm özünə və həm də başqalarına edilən zülmdür.
Buyurulur: «Və yəhudilərə sənə öncə söylədiklərimizi haram etdik. Biz onlara zülm etmədik, lakin onlar (özləri) özlərinə zülm edirdilər». («Nəhl» 118).
«Kumeyl» duasında oxuyuruq: «Mənim Allahım! Mən günahlarımla özümə zülm etmişəm».
Ona görə də hər bir günah zülmdür, hətta küfr belə. Bəzi günahlar özünə zülmdür, ancaq bəziləri həm özünə, həm də başqalarına edilən zülmdür. Adətən ikinci növ günahı zülm adlandırırlar.
Azərbaycanda peyğəmbər məzarı
«Ekskavator türbəyə toxunanda hamı heyrət içində donub qaldı...»
«Nəhəng bir ilan ekskavatorun çalovuna sarılaraq, işi davam etdirməyə mane olurdu...»* Uşaqlığım, demək olar ki, onun ətrafında keçib. O vaxt düşünürdüm ki, niyə onu məndən, kənd camaatımızdan və ya uzaqbaşı rayon camaatımızdan başqa heç kim tanımır, heç kim onu ziyarətə gəlmir? Baxmayaraq ki, tanıyanların inancında o, müstəsna rol oynayırdı.
Lakin illər keçdi, böyüdüm, Bakıya gəldim. Ali təhsil aldım. Bir neçə ölkə gəzdim və gördüm ki, rayonumuzda olan, haqqında danışdığım ziyarətgahı əslində bütün müsəlman dünyası tanıyırmış. Sadəcə, o vaxt mən bunu hiss edə bilməmişəm. Bunu sonradan bilməyim məni utandırdı da…
Davamı →
«Nəhəng bir ilan ekskavatorun çalovuna sarılaraq, işi davam etdirməyə mane olurdu...»* Uşaqlığım, demək olar ki, onun ətrafında keçib. O vaxt düşünürdüm ki, niyə onu məndən, kənd camaatımızdan və ya uzaqbaşı rayon camaatımızdan başqa heç kim tanımır, heç kim onu ziyarətə gəlmir? Baxmayaraq ki, tanıyanların inancında o, müstəsna rol oynayırdı.
Lakin illər keçdi, böyüdüm, Bakıya gəldim. Ali təhsil aldım. Bir neçə ölkə gəzdim və gördüm ki, rayonumuzda olan, haqqında danışdığım ziyarətgahı əslində bütün müsəlman dünyası tanıyırmış. Sadəcə, o vaxt mən bunu hiss edə bilməmişəm. Bunu sonradan bilməyim məni utandırdı da…
Allahın evləri
«Cin və insanları Mənə ibadət etmələri üçün yaratdım» buyuran Rəbbimiz, həmin məxluqların ibadətləri üçün hər şey yaradıb. Belə ki, göndərdiyi peyğəmbərlər Onun təyin etdiyi müəllimləri; nazil etdiyi səmavi kitablar yazdığı dərsliklər; yaratdığı kainat auditoriyası; xəlq etdiyi insanlar isə onun «necə ibadət etməli» fənnini öyrənən qullarıdır.
İnsanı xəlq etməzdən əvvəl onun yaşayacağı məkanı — Yer kürəsini yaradan Rəbb, həm də o planeti bəşər üçün bir ibadətxana edib ki, insan özünü Allahın Yerdəki xəlifəsi kimi dərk edib, Onu tanısın. Bu planetin ən qüdsü, hərəkətli, əminamanlı, özünü dərk və Rəbbi tanıma yeri isə Allahın evləri sayılan məscidlərdir. Zira Rəbbimiz buyurub: «Yer üzündə Mənim evlərim məscidlərdir. Məni ziyarət edənlər həmin məscidləri inşa və təmir edərək, orada ibadət edənlərdir».
Davamı →
İnsanı xəlq etməzdən əvvəl onun yaşayacağı məkanı — Yer kürəsini yaradan Rəbb, həm də o planeti bəşər üçün bir ibadətxana edib ki, insan özünü Allahın Yerdəki xəlifəsi kimi dərk edib, Onu tanısın. Bu planetin ən qüdsü, hərəkətli, əminamanlı, özünü dərk və Rəbbi tanıma yeri isə Allahın evləri sayılan məscidlərdir. Zira Rəbbimiz buyurub: «Yer üzündə Mənim evlərim məscidlərdir. Məni ziyarət edənlər həmin məscidləri inşa və təmir edərək, orada ibadət edənlərdir».
