İslam tarixindəki şəxslər kateqoriyası üzrə məqalələr

Hz. Əbu Bəkir miladi təqvimi ilə 573-cü ildə doğulmuş, hicrətdən 13 il sonra Mədinədə 634-cü ildə vəfat etmişdir. Qəbri, Məscidi-Nəbəvidə, Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) yanındadır. Kişilər içərisində Peyğəmbərimizə (s.ə.s.) ilk inanan odur. “Sıddıq”, yəni Peyğəmbəri doğrulayan, təsdiq edən ləqəbi ilə tanınır. Peyğəmbərimizin Məkkədən Mədinəyə hicrəti əsnasında Hz. Əbu Bəkir ona yol yoldaşı olmuşdu. Bu yolçuluqda Sevr mağarasında bir müddət bərabər olduqları üçün “Yari Gari Nəbi”, yəni “Hz. Peyğəmbərin mağara dostu” deyə anılır.

Hz. Əbu Bəkir Peyğəmbər sevgisində fani olmuş bir insandı. Bir gün Kəbədə insanları Allah və Rəsuluna iman etməyə çağırmışdı. Buna hirslənən müşriklər Hz. Əbu Bəkirlə möminlərin üzərinə gedib onları döyməyə başladılar. Hələ fasiq Utbə Hz. Əbu Bəkirin üzərinə çıxıb tapdaladı, üzünü dəmir dabanlı ayaqqabıları ilə təpiklədi. Hz. Əbu Bəkirin hər tərəfi qan içində qaldı. Qəbiləsi Teymuroğulları Hz. Əbu Bəkiri müşriklərin əlindən çətinliklə qurtarıb huşsuz halda evinə gətirdilər. Ölməyindən çox qorxurdular. Hz. Əbu Bəkir ancaq axşama özünə gələ bildi və ilk olaraq min bir əziyyətlə:

İslam imanla əməlin vəhdətindən ibarət olan İlahi bir sistemdir. Onun bir tərəfində inam, digərində isə inandığına əməl etmədir. "İnsanlar yalnız: "İman gətirdik!" — demələrilə onlardan əl çəkilib imtahan olunmayacaqlarınımı sanırlar?" (Ənkəbut 2). Yəni təkcə dillə iman gətirmək əbədi səadət yurdu olan Cənnət üçün kifayət deyil.

Rəbbimiz insanları Allah yolunda (din, bayraq, vətən, haqq-ədalət uğrunda) mübarizədə mal, can və övladları ilə sınayır. Sınayır ki, kimin həqiqi, kimin də riyakar olduğu ayırd edilsin.

Hz. Ruqiyyə (r.a) Rəsulullah (s.ə.s)-in ikinci qızı, zatül-Hicrətеyn (iki hicrət sahibi) ləqəbinə məzhər оlan və acılarla dоlu bir həyat kеçən bir iman abidəsidir. Ailəsiylə birlikdə ilk hicrət еdən mühacirlərdən və Islam davası uğrunda müхtəlif çətinliklərə məruz qalan, о bəlaları səbirlə qarşılayan, bütün müsəlman qadınlara örnək оlan bir Pеyğəmbər qızı.
О, Rəsulullah (s.ə.s)-ə pеyğəmbərlik vеrilməzdən yеddi il əvvəl Məkkədə anadan оlmuşdur. Anası Hz. Хədicə (r.a) kimi özünü Allah və Rəsulu yоlunda fəda еdən, kamil, ağıllı və şəfqətli bir ananın tərbiyəsində böyüdü. Bütün əхlaqi kеyfiyyətləri ailə yuvasından almış, mərhəmətli bir atanın, sеvgi dоlu qucağında böyümüşdü.

Bu gün ilk imam, İslam Xilafətinin 4-cü xəlifəsi Həzrət Əli əleyhissalmın şəhadət günüdür. O Kufə məscidində Hicri-Qəməri təqvimi ilə 40-cı il, Ramazan ayının 19-da, sübh namazını qıldığı zaman sui-qəsdə məruz qalaraq, başından zəhərli qılıncla vurulub.

İmam Əli (ə) Miladi təqvimlə 600-cü ildə Məkkə şəhərində yerləşən müqəddəs Kəbə evində dünyaya gəlib. İmam (ə) əziz İslam peyğəmbəri Həzrət Muhəmmədə (s) ən yaxın şəxslərdən və onun gətirdiyi dinə ilk iman gətirənlərdən olmuşdur.

İmam Əli (ə) Peyğəmbərin (s) qızı Xanım Fatimeyi-Zəhranın (ə) həyat yoldaşı, İmam Həsən (ə) və İmam Hüseynin (ə) atasıdır. Məşhur rəvayətə görə, Quranda Əhli-Beytə (ə) dair ayə nazil olduqda (bax: surə 33, ayə 33), Həzrət Peyğəmbər (s) Əlini, eləcə də qızı Fatimə və nəvələri Həsən ilə Hüseyni əbasının altına alaraq, “bunlardır mənim Əhli-Beytim” deyə buyurub.

O, açıqlayan imam, Allahın vəlisi, səfa əhlinin vücud günəşidir. Yerdə, göydə, məkanda və zamanda Haqla olan o imamın zatı, ikiüzlülükdən qurtulmuşdur, pakdır.
 
 Onun torpağı birlik aləmidir. O, insanın həqiqəti və canı kimi idi. Hər şey fanidir, lakin can yaşayar, ölməz. Onun hərəkəti diri olan Əzəli Varlıqdandır. 
 
 Üzünün nurlu parıltısı öz ziyasından bir günəş yaratdı. O, Haqq ilədir, Haqq ondan görünür. Həqiqətən də o, Haqq ilə əbədidir.
 
 Allah yolunda gedənlər istəyənlərdir, Əli (ə.) isə istəniləndir. Söyləyənlər söyləyib susarlar, o isə susmaz, söyləyər. Əbədi elm onun köksündə parlayıb göründü.  Vəhy olunanların sirlərini o, həqiqət olaraq bildi və bildirdi.

                                                           İxlas 

 Hal və hərəkətdə ixlasın necə olacağını Həzrəti İmam Əlidən (ə.) öyrən. O Allah aslanını hiylə və riyadan uzaq bil.

 Bir savaşda müşrik bir pəhləvana qalib gəldi və qılıncını qaldırıb onu öldürmək üçün tələsdi.
 
 O məğlub olan müşrik pəhləvan hər vəlinin iftixar səbəbi olan Həzrəti İmam Əlinin (ə.) üzünə tüpürdü.

  Həzrəti Əli (ə.) o anda qılıncını yerə atdı və onu öldürmək fikirindən daşındı. Bu vəziyyətə çox təəccüblənən məğlub olmuş pəhləvan dedi:

 -Ey Əli! Sən ağıldan və nəzərdən ibarətsən. Nə gördünsə, ondan bir xəbər ver. Məni məhv etmək əvəzinə, bu mərhəmət göstərməyinin səbəbi nədir? Əjdaha kimi bir düşmənə izin vermək kimin yoludur?

 Həzrəti Əli (ə.) sualı belə cavablandırdı:
  — Mən Allah rizası üçün qılınc vururam. Çünki Allahın quluyam, tən (bədən) məmuru deyiləm. Səni cəzalandıracağım anda üzümə tüpürməyin nəfsimi hiddətləndirdiyi üçün qılıncı yerə atdım. Çünki o hiddətlə səni öldürsəydim, Allah rizası üçün deyil, nəfsimin intiqamını almaq üçün öldürmüş olacaqdım. Mənim namım  Allah üçün sevən, məqsədim Allah üçün buğz (nifrət) edənlərdən olsun deyə səni öldürmədim.

 Mövlana bu ibrətli hadisəni bu ifadələrlə bitirir:

 -Allahı sevənin biri onu bir səbəb üçün, məsələn, «Muradımı ver» deyə sevər. Digər bir sevənin isə Allaha sevgisi qarşılıqsızdır.
 
 Qərəzlərdən, səbəblərdən ayrı və uzaq olaraq Allahı sırf Allah üçün sevən haradadır? Məhz əsl muxlis (ixlaslı şəxs) odur. 



                                                                                Mövlana Cəlaləddin Rumi.

Kərbəla faciəsinin qanlı cinayətkarlarından biri də Übeydullah ibn Ziyaddır. Onun atası Ziyad hicrətin birinci ilində və ya Bədr döyüşü baş verən gündə anadan olmuşdur. Atasının kimliyi mübahisə obyektidir.

Camaat onu Übeyd Səqəfinin oğlu kimi qəbul edirdi. Amma Əbu Süfyan həmişə iddia edirdi ki, Ziyadın əsl atası odur. Elə buna görə hicri 44-cü ildə Müaviyə ibn Əbu Süfyan Ziyadı rəsmən öz qardaşı adlandırmış və bu barədə hər yerə car çəkdirmişdi.

 

“Allahım, yer üzünün bərəkətini onlara haram et, onları dəstə-dəstə parçalayıb dağıt, ...onları zillətlə öldür, birini də sağ buraxma!”.
(Aşura günü Imam Hüseynin (ə) öz düşmənləri üçün etdiyi bəd-dua)

Tarixdən məlumdur ki, Aşura faciəsi zamanı İmamın və səhabələrinin qətlində əli olan əksər şəxslər öz cinayətlərinə müvafiq şəkildə cəza almışar. Imamın intiqamını almaq şüarı ilə çıxış edən Muxtar bu şəxslərin hər birini ayrı-ayrılıqda ələ keçirib ən amansız üsullarla edam etdi. Kərbəla hadisəsində iştirakı şübhəsiz olan adamları öldürəndən sonra bir qayda olaraq bədənini yandırıb külünü havaya sovururdular. Sıravi adamları əl keçirəndə isə əvvəlcə onların bu cinayətdə əli olub-olmadığını yoxlayır, günahı olduğu təqdirdə öz cəzasına çatdırırdılar. Muxtar hətta Aşura qatillərini o qədər murdar bilirdi ki, ayaqqabısı ilə onlara toxunandan sonra ayaqqabının altını pak edirdi.

Muxtarın əmri ilə cəzalandırılmış cinayətkarlardan bir neçəsinin aqibətini xatırladırıq:

 

         «Hüseyn məndən, mən də Hüseyndənəm. Allah — Təala Hüseyni sevəni sevər.»
                                 Muhamməd Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və alihi vəsəlləm)

  1. Uşaqlığı

 Ummu Haris rəvayət etmişdir: «Bir gün Rəsulullahın hüzuruna getdim. „Ya Rəsulullah! Bir röya gördüm, qorxdum“ dedim. Soruşdu: » Nə gördün?" Dedim: «Sənin mübarək vücudndan bir parça kəsdilər, mənim bədənimə əlavə etdilər.»
 Buyurdu ki: " Yaxşı görmüsənş Fatimənin bir oğlu olacaq və sənin yanında qalacaqdır."

 İmam Hüseyn (aleyhisəllam) hicrətin 4 — cü ilində Şaban ayının 3-də doğuldu. Rəsulullaha  (salləllahu aleyhi və alihi vəsəlləm) xəbər verdilər. Təşrif buyurdu. Uşağı mübarək əllərinə götürndə ağlamağa başladı. «Nə üçün ağlayırsınız, ya Rəsulullah?» deyə sordular. Buyurdu: «Bu oğlumu zalim bir qövm şəhid edəcəkdir. Fatiməyə söyləməyin.»

 İbn Abbasdan: " Allahın Rəsulu (salləllahu aleyhi və alihi vəsəlləm) Hüseyni ibn Alini öz çiyninə mindirmişdi. Bir nəfər dedi: «Oğulcan, nə yaxşı miniyə minmisən?» Rəsulullah (salləllahu aleyhi və alihi vəsəlləm) buyurdu: «O özü nə gözəl suvaridir!»

 Hz. Hüseyn (a.s.) Rəsulullahın (salləllahu aleyhi və alihi vəsəlləm) yanındaydı. Anasına getmək istədi. Yağış yağırdı. Rəsulullah (salləllahu aleyhi və alihi vəsəlləm) dua etdi. Hz. Hüseyn evinə çatıncaya qədər yağış yağmadı.

Tarixin yaddaşına bir çox məziyyət və üstünlükləri ilə əbədi həkk olunmuş bəzi qadınlar vardır.
O, peyğəmbər məktəbinin tərbiyəsini almış, hətta bəzən paklığıyla peyğəmbərə belə tay tutulan qadındır.
O, dünyanın mömin qadınlarının əfəndisidir. «Seyyid-i nisədir».
O, Hz.Məhəmmədin övladı, Hz.Əlinin xanımı, peyğəmbər nəslinin davamçıları olan Həsən, Hüseyn, Zeynəb və Ümmü Gülsümün anası, Xədicə-tül Kübranın qızıdır.
O, dünən, bu gün, sabah da dərin hörmət və sevgiylə anılan və anılacaq Hz.Fatime-yi Zəhradır.

İmam Malik Mədinədə doğulmuşdur. Onun doğum tarixi haqqında Hicri 90-dan 98-ə qədər dəyişən fərqli rəvayətlər var. Daha çox üzərində ittifaq edilən tarix isə 93-cü (711-712) ildir.  İmam Malikin ailəsi əslən Yəmənli olub. Babası Zu Asbah qəbiləsinə mənsub olan Malik b. Əbu Amir əl-Asbani Yəmən valisinin zülmündən qaçaraq Mədinədə məskunlaşmışdır. Anası da Yəmənli Əzd qəbiləsindən Aliyə binti Şüreyk əl-Əzdir.  İmam Malikin babası Mədinədə məskunlaşdıqdan sonra Qureyşə mənsub Bəni Teym b. Murra qəbiləsi ilə qohumluq əlaqələri qurmuş, o qəbiləyə mənsub olanlarla dostluq və yoldaşlıq etmişdir. Bir çətinliyi olduğu zaman da qəbilə mənsubları ona yardım etmişdilər.