Biologiya kateqoriyası üzrə məqalələr

Bəzi bitkilər həşəratları özlərinə çəkmək üçün nektarları olmadığı halda, nektarları olan çiçəklərin rəngində olurlar. Aralıq dənizi iqlimində olan meşələrdə bir yerdə bitən bənövşəyi zəngçiçəyi ilə orxideya növü olan qırmızı sefalanda bitkisi buna gözəl nümunədir.

Bənövşəyi zəngçiçəkləri arılar üçün cəzbedici nektar ifraz edir, qırmızı sefalanda isə bu xüsusiyyətə sahib deyil. Hər baxımdan bir-birindən fərqli olan iki bitkini yarpaq kəsən çöl arıları dölləndirirlər. Yarpaq kəsən arılar zəngçiçəyini dölləndirərkən, qırmızı sefalandanın da döllənməyə ehtiyacı olduğunu bilirlər. Nektarı olmayan bitkini dölləndirən arılar elm adamlarını maraqlandırmış və onlar bunun səbəbini araşdırmışlar.

Bu sualın cavabı spektrofotometr adlandırılan bir alətlə aparılan araşdırma nəticəsində ortaya çıxmışdır. Məlum olmuşdur ki, çiçəklərin yaydığı ətrin dalğa uzunluğunu yarpaq kəsən arılar seçə bilmirlər. Çiçək tozu yayıcıları üçün rəng amili əhəmiyyətli  olduğundan nektar ifraz edən zəngçiçəyinə gedən arılar onun yanında olan və eyni rəngdə gördüyü, ancaq nektarı olmayan qırmızı sefalanda orxideyasını da dölləndirirlər. Bu orxideya Rəbbimizin bir lütfü olaraq zəngçiçəyi ilə olan bənzərliyi sayəsində nəslini davam etdirir.

1.    İnsan orqanizmində 3 cür daxili mühit mayesi (toxuma mayesi, qan, limfa) olur.
2.    İnsan orqanizmində 4 qrup toxuma vardır. (Epitel, birləşdirici, əzələ, sinir)
3.    Vəzilər 3 cür olur: daxilı sekresiya, xarici sekresiya və qarışıq.
4.    İnsan əziyyət çəkmədən 120°C temperatur fərqində (+50°C-dən 70 C — yə qədər) yaşaya bilir.
5.    1 sinir hüceyrəsinə (neyrona) təxminən 10 peyk hüceyrəsi düşur. Yəni sinir toxumasının 11 hüceyrəsindən biri neyrondur.
6.    Hər bir neyronda 2 cür (akson, dendrit) çıxıntı ola bilər.
7.    Hər bir neyronun ancaq 1 aksonu ola bilor.
8.    Aksonun uzunluğu 1 m-ə çata bilər.
9.    3 cür neyron var (duyğu, hərəki, ara)
10.    3 cür sinir var (duyğu, hərəkı, qarışıq)

Yüz illərlə saxladığımız halda, cücərməyən toxumlar nə üçün torpağa atıldıqda cücərir?
Toxumların yuxu dövrünün ilk mərhələsi qurutma ilə başlayır. Toxum, toxumalardan suyu itirərək yuxuya gedir.
Canlı bitki toxumlarında 90-95% su olduğu halda, yuxu dövründə olan toxumların toxumalarında 5% və ya ən çox 15% qədər su olur. Bu proses müəyyən sıralama ilə genetik nəzarət altında baş verir.
Prossesin həyata keçməsində əsas amil  abscisic acid adlandırılan hormondur. 
Abscisic acid hormon bitkinin böyüməsinə mane olan hormonlardan biridir.
Bu hormona görə toxumda olan funksiyalar zəifləyir. Yuxu dövründə olan toxumun hüceyrələrində tənəffüs xeyli zəifləyir, qidalanma və inkişaf da baş vermir. On illərlə, hətta əsrlərlə yuxu dövründə qalan və sonra cücərən toxumlar var.
Yuxu dövrü bitkilərin nəsillərini davam etdirmələri üçün olduqca vacibdir. Bitkilərin çətin şəraitlərdə həyatlarını davam etdirə bilmələri üçün belə bir mexanizmin varlığı zəruridir.

Bitkilərin sərinləmə mexanizmi olmasaydı, onlar bir neçə saata günəşin altında məhv olardılar.

Eyni yerdə olan bitki və daş günəş enerjisini bərabər miqdarda almalarına baxmayaraq, eyni dərəcədə isinməzlər. Günəşin altında qalan hər canlıda mütləq mənfi təsir meydana gəlir. Elə isə bitkilərin istidən minimum dərəcədə təsirlənmələrini təmin edən nədir? Bitkilər bunu necə bacarırlar? Yüksək temperaturda bütün yay boyu bitkilərin yarpaqlarının günəşin altında qovrulmasına baxmayaraq, niyə onlara heç nə olmur? Ayrıca, bitkilər öz tərkiblərindəki isinmədən başqa, kənardan da istilik alaraq dünyadakı temperatur tarazlığını təmin edirlər. Bu istilik tutma əməliyyatını apararkən özləri də bu istiyə məruz qalırlar. Bəs getdikcə artan istidən təsirlənmək əvəzinə, bitkilər çölün istiliyini almağa necə davam edirlər?

Bitkilər yerin altındakı göbələk torundan istifadə edərək bitki bitlərinin hücumunu bir-birlərinə xəbər verirlər.

Bitkilərin hava yolu ilə xəbərləşdiyi bundan əvvəl sübut olunmuş, məhv olmuş bitkinin sorduğu kimyəvi maddələrin qonşu bitki tərəfindən müəyyən edildiyi üzə çıxarılmışdı.

Yeni aparılmış bir tədqiqata əsasən, bitkilər yerin altındamycorrhizae adlıgöbələklərdən ibarət tor ilə bir-birlərinə bağlıdırlar.

“Ecology Letters” adlı jurnalda dərc olunmuş tədqiqat bu göbələklərin bitkilər arasında ünsiyyətə kömək etdiyini aşkar edib.

İngiltərədəki ekoloji tədqiqat institutlarının apardığı tədqiqatda göbələklərin əmələ gətirdiyi ipəbənzərtoruntəsirləri tədqiq olunub.

Tədqiqat qrupu xüsusilə bitki biti hücumunun təsirini araşdırıb.

Nə üçün çiçəklərin bu qədər müxtəlif rəngli. yarpaqları isə yaşıldır?
Meyvələr, tərəvəzlər, çiçəklər və ağacların hər birinin müxtəlif rəngi, qoxusu və dadı var. Ətrafınızda hər an gördüyünüz, bəzən də ancaq kitablardan tanıdığınız bitkilərin hər birinin özünəməxsus rəng və naxışları var. Hamısının çoxalma forması fərqlidir, tərkiblərindəki nektarın miqdarı, qoxuları da fərqlənir.

Məlum olduğu kimi, bitkilər aləmində hakim rəng yaşıl və yaşılın çalarlarıdır. Yaşıl rəngi əmələ gətirən əsas maddə isə xlorofildir. Çox mühüm maddə olan xlorofil bitki hüceyrəsinin sitoplazmasında yayılmış halda yerləşən xloroplastlardakı piqmentdir. Günəşdən qəbul etdikləri işığı asanlıqla udan bu piqmentlər ancaq yaşıl rəngi əks etdirirlər. Bu xüsusiyyət yarpaqlara yaşıl rəng verməklə yanaşı, fotosintez kimi həyati əhəmiyyətli prosesin həyata keçməsini də təmin edir.

Bonsai, xüsusi texnikalarla ağacların qab içində budanarak
və bodurlaştırarak böyüdülməsi sənətidir.

Yaponca olan bu söz, nimçə ( qab ) mənasını verən " bon " və bitki mənasını verən " sai " sözlərindən götürülmüşdür, saxsıdaki ağac və ya bitki mənasını verər. Bonsai sənəti Yaponiyaya 7-9. əsrlərdə Çindən gəlmişdir. Çində Penjing adı verilən ağac minyatürleştirme sənətinin minlərlə illik tarixi var. Yalnız penjingin bir fərqi vardır. Penjingde bir tək saxsıda bir ağac deyil, məsələn bir neçə miniatür ağacın kölgəsində oturan bir kəndli təsvir edilməkdə idi.

Yetişdirilməsi
Bonsailer miniatür olmalarına baxmayaraq ətrafımızda gördüyümüz ağaclardan heç bir fərqləri yoxdur. Diqqətlə seçilən ağac budaqları, budanarak və maraqla yetiştirilerek miniatür ağac görünüşü qazanar.

    

1.    Adi amöbanın 1 ifrazat qovuqcuğu olur.
2.     Çoxalma zamanı bir amöba 2 yerə bölünür.
3.    Yaşıl evqlenanın 1 qamçısı olur.
4.     Yaşıl evqlenanın 1 ifrazat qovuqcuğu var.
5.    Yaşıl evqlenanın 1 qırmızı gözcüyü var.
6.    Yaşıl evqlenanın 20-dən çox xloroplastı olur.
7.    Evqlena 2 yerə bölünməklə çoxalır.
8.    Bir volvoks koloniyasmda 1000-ə qədər hüceyrə ola bilər.
9.     Hər bir volvoks hüceyrəsində 1 nüvə və 1 xloroplast olur.
10.     Hər bir volvoks hüceyrəsində 2 qamçı olur. (1 koloniyada 2000 qamçı)

1.    Lupa əşyanı 2-25 dəfə böyüdür.
2.    Lupada 1 böyüdücü şüşə olur.
3.    Levenhukun mikroskopu 270 dəfə böyüdürdü.
4.    Müasir işıq mikroskopu  əşyanı  3600  dəfə böyüdür.
5.    Okulyarda 2 böyüdücü şüşə olur.
6.    Palıd ağacının ömrü 1000 ildir.
7.    Alma bitkisinin kökü 3-4 m dərinliyə, 15 m yanlara yayılır.
8.    Kökün əmici tellərinin uzunluğu 10 mm-dən çox olmur.
9.    Dəvətikanı bitkisinin kökü 15 m dərinliyə gedir.
10.    2 cür kök sitemi var: mil və saçaqlı.

Bu sevimli bitki, quş yumurtasına bənzəyən çox məhsuldar, yumurta böyüklüyündə ağ badımcan növüdür. Bitkinin görünüşünə gğrə «Yumurta Ağacı» adını vermişlər. Dadı çox ləzzətlidir. Saxsıda və bağçada dəyişik növdə badımcan yetişdirmək istəyənlərin əkməsi lazım olan, tez məhsul götürəcəyi bir növdür.