İdman və sağlamlıq kateqoriyası üzrə məqalələr

İdmanla məşğul olan şəxslərin idmanla məşğul olmayanlara görə daha çox hərəkətli bir gün keçirməsi onlarda daha çox zülal ehtiyacı yaradır. Xüsusilə olanların əzələləri üçün zülalın əhəmiyyətinin çox olduğu bildirilir. Üzmə, bədən inkişaf etdirmə, ağırlıq qaldırma, boks və s. idman növləri ilə məşğul olanların əzələ sistemlərində zülal ehtiyacı daha çox olur.

Çəkisi 75 kiloqram ağırlıqda olan, boyu isə 175 sm olan kişi idmançılarına növlər baxımından aşağdakı prosedur müəyyən olunub:

1. Bədən inkişaf etdirmə idman növü ilə məşğul olanlar çəki başına 1,4 — 1,8 qram zülal (cəmi = 105-135 qram) qəbul etməlidirlər;

2. Boks + Kikboks-Güləş çəki başına 1,2 — 1.6 qram zülal (cəmi = 90-120 qram) qəbul etməlidirlər;

3. Üzmə + Karate çəki başına 1,2 — 1.4 qram zülal
(cəmi = 90-105 qram) qəbul etməlidirlər;

4. Basketbol çəki başına 1,2 — 1,4 qram zülal
(cəmi = 90-105 qram) qəbul etməlidirlər;

İdmanın faydaları saymaqla bitmir. O, bədənimizə enerji və tonallıq verir, metabolizmi sürətləndirir. Müntəzəm məşqlər isə artıq yağları əritməyə kömək edir.

Lakin, idmanla məşğul olanlar onuda bilməlidir ki, yüksək performans üçün bəzi vərdişlər zərərlidir. Bu vərdişlərə bədənin öyrəşmədiyi idman fəaliyyətləri ilə məşğul olmaq, məşq zamanı başqa işlərə meyl etmək, idmana başlamazdan əvvəl bədəni qızışdırmamaq, daimi olaraq edilən kardio və ağır idman məşqləri də daxildir.

Bildiyimiz kimi idmanla ciddi məşğul olmayanlarda yeni idman növlərinə meyl etmək ilk həftə ərzində asan olmur. Daha çox bədən əzələləri bu prosesə öyrəşə bilmir. İlk günlərdə edilən məşqlər isə əzələ-oynaq ağrıları yaradır.

İdman sağlamlığın rəhnidir. Hər bir idmanın bədənin bir hissəsinə faydası olduğu danılmazdır. İdman yaşlanmanı ləngidir, qırışların qarşısını alır.

Bəziləri divanda yataraq gənclik dərmanı arzusunda olduğu bir zamanda Kanada universitetinin alimləri ilk sınağı siçanlar üzərində aparıblar.
Belə ki, bir qrup heyvan təkərdə bir həftədə 3 gün 45 dəqiqiə qaçır. 8 aydan sonra nəticələr yoxlanılıb.

Nəticədə bəlli olub ki, idman etməyən heyvanlar qocalıblar. Onların tükləri bozarıb, əzələləri yumşalıb, beynin həcmi kiçilib. Qaçanlar isə olduqları kimi qalıblar.

35-40 yaşdan sonra əzələ kütləsində azalma başlayır, bədən elastikliyini itirir. Lakin bəzi hərəkətləri vaxtında etməklə siz uzun müddət dərinizin gözəlliyini qoruya bilərsiniz.

İdeal bədən və əzələ quruluşuna sahib olmağımız üçün üzgüçülük xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Bununla yanaşı üzgüçülük həm də beyin üçün faydalıdır. Bu qənaətə gəlmək üçün avstraliyalı mütəxəssislər uzunmüddətli təcrübə işləri aparıblar. Bu təcrübələrə rəhbərlik edən Avstraliya Universitetinin professoru Howardın sözlərinə görə, üzgüçülük beyində qanın yaxşı işləməsinə səbəb olur. Bədəndəki adrenalinin miqdarını yüksəldir ki, bu da damarları rahatlaşdırır.

Davamlı idman hərəkəti edərkən insan bədənində temperaturun 30-32 dərəcəyə çatır. Bu isə öz növbəsində insanlarda qavrama qabiliyyətini inkişaf etdirir. Lakin mütəxəssislərin sözlərinə görə, üzgüçülüyün insan orqanizminə təsir göstərməsi üçün gündə ən azı 10 dəqiqə müddətində bu idmanla məşğul olmaq lazımdır. Əgər siz müntəzəm şəkildə bu idmanla məşğul olmur, iki-üç ayda yalnız bir-iki dəfə üzməyə vaxt ayırırsınızsa, tez zamanda uğurlu nəticə əldə etməyiniz mümkün deyil.

Üzgüçülüklə məşğul olarkən əməl edilməli olan əsas qaydalardan biri də kifayət qədər maye qəbul etməkdir. Bu yolla biz itirdiyimiz enerjini tez zamanda bərpa edə bilirik.

Yeni idmanla məşğul olanlar biləməlirdirlr ki, səhər yeməyindən 2 saat, nahardan isə 4 saat kecməmiş idman etmək məsləhət görülmür.

İdmanla məşğul olanlar sağlamlıq üçün bəzi sadə proseduraları tətbiq edə bilər. Onlardan biri edilən məşqlər zamanı itirilən enerjini bərpa etməkdir.

Məlumata görə enerjini artırmaq üçün istəyə uyğun natrium və kalium tərkibli yeməklərlə qidalanmaq və çoxlu maye qəbul etmək olar.

Fiziki aktivliyin ustunlüklərinə baxmayaraq, bəzi insanlar  oturaq həyat tərzi keçirir. Buda formada qalmağa mənfi təsir göstərir. Bu baxımdan idman zamanı havanın istiliyi, rütubət, maye qəbulu və çəki kimi bir sıra kənar faktorlar nəzərə alınmalıdır.

İdmanla məşğul olduqda insan orqanizmindən tər ilə birlikdə kalium və natrium duzları xaric olunur.  Bu baxımdan prosedurlardan əlavə tərkibi protein və polivitamin kompleksli ilə zəngin pəhrizlər vacibdir.

Qidalanma zamanı istifadə edilən protein kokteylləri də faydalıdır. Həmin kokteyllər əzələ kütləsini artırmağa kömək edir.  Bu cür kokteyllər orqanizmə heç bir kimyəvi təsir göstərmir. Protein effektli kokteyllərin əsas tərkib hissəsi zülallardır (süddən, yumurta ağından və ya soyadan ibarətdir). Tərkibində  yağ, karbohidrat və fruktoza da olur.

Əgər professional olaraq bu idmanla məşğul olmaq istəyirsinizsə  3 saatdan artıq məşq edirsinizsə və ya dağa səyahətə hazırlaşırsınızsa, protein kokteyllərindən istifadə edə bilərsiniz.

Pəhrizə riayət edərkən idmandan əvvəl amin turşusu və proteinlə zəngin qidalar və 2 ovuc kişmiş istifadə edin. İdmandan sonra amin turşusu, protein ilə bərabər 1 ədəd banan yemək faydalıdır. Onuda qeyd etmək lazımdır ki, məşqdən dərhal sonra içilən proteinli kokteyl, bədənin gücünü bərpa edir və zülalların əzələlərdəki sintez prossesini sürətləndirir.

1. İsinmə və soyuma hərəkətlərinə keçid
Hamımız idmançıları hoppanarkən, tullanarkən, çox yavaş qaçarkən və ya qəribə hərəkətlər edərkən görə bilərik. Bunlar qaçışa başlamazdan əvvəl etdikləri isinmə hərəkətləridir. Qaçışdan sonra edilən bənzər soyuma məşqləri də isinmə hərəkətləri qədər əhəmiyyətlidir. Əgər soyuma hərəkəti edilməsə, bu, əzələlərin ağrımasına səbəb olacaq. İdmana başlayarkən isinmə hərəkətinin edilməməsi ən çox edilən xətadır və saysız narahatlıqlara səbəb olar.

2. Çox uzaq məsafə
Bu səhv yeni idmançılar arasında ən məşhur olanıdır və səbəbini görmək isə çox asandır. Daha çox məsafəni daha sürətli bir şəkildə qaçmaq olduqca təbii bir hədəfdir, deyilmi? Amma bu məsafələri uzatmaq çox zaman təhlükəlidir. Mütəxəsislər yaralanmalardan qaçınmaq üçün qaçma məsafəsinin üzərinə ən çox 10%-i qədər məsafə əlavə olunması lazım olduğunu söyləyir. Ən yaxşısı isə üç həftə boyunca 10% artırmaq, dördüncü həftə isə yeniləmə həftəsi kimi düşünülərək azaltmaqdır.

3. Səhv ayaqqabı
Qadınlar qaçış üçün ümumiyyətlə bahalı, seksual, yaxşı görünüşlü, cazibəli paltarlar geyinirlər. Lakin təəssüf ki, ucuz, ya da qaçış üçün uyğun olmayan ayaqqabılar seçirlər. Qaçmaq bir idmandır, dəb nümayişi deyil. Digər bütün idmanlar kimi doğru avadanlıq tələb edir. Ən əhəmiyyətli avadanlıq isə paltara uyğun olub-olmadığına baxmadan bir cüt yaxşı idman ayaqqabısını geyinməkdir.

Parkinson xəstələrinə müjdə! Rəqs edərək xəstəlikdən xilas ola bilərsiniz!

Parkinson nədir?
Parkinson beyində «dopamin» adını verdiyimiz maddənin əskikliyi ilə yaranan xroniki nevroloji bir xəstəlikdir. Yaşın irəliləməsiylə beyində dopamin ifraz hüceyrələrin azalması və ya ziyana uğramasıyla ortaya çıxan xəstəliyin ən müşahidə edilən əlaməti hərəkət pozulmasıdır.

Bütün günü oturanlar, işdən qayıdandan sonra yemək yeyəndən sonra hərəkətsiz qalanların nəzərinə. Gündə sadəcə 15 dəqiqə idmanla orta hesabla 3 il daha artıq yaşaya biləcəyinizi bilirsiniz? Türk mətbuatının  verdiyi məlumata görə, Tayvanda 400 min insan ilə 8 il müddətində aparılan araşdırma belə deməyə əsas verir.
Tayvan Milli Sağlamlıq Araşdırması İnstitutunun əməkdaşı Chi-Panq Venin sözlərinə görə, bir necə idman hərəkəti daha sağlam həyat tərzinə kömək edir. «Gündə sadece 15 dəqiqə idman etməklə qadın-kişi, gənc-yaşlı, siqaret çəkən və çəkməyən, hətta yüksək risk qrupunda olanların belə həyatı daha sağlam ola bilər».

Araşdırmada iştirak edən insanlar 5 qrupa ayrılıblar. Onlar heç hərəkət etməyən, çox fəal olanlar olmaqla bir necə qrupa bölünüblər. Təcrübə zamanı ən maraqlı nəticəni heç idman etməyən, sadəcə 15 dəqiqə aktiv hərəkətə vaxt ayıranlar göstəriblər. Belə hərəkətlər xərçəng riskini 10, ürək problemlərini isə 20 faiz azalda bilər. Bundan əlavə ən hərəkətli 3 qrupdakı ölümlərin səviyyəsi heç hərəkət etməyənlərlə müqayisədə 20,29 və 35 faiz daha az olub.

Ətrafınızdakı insanlardan hansısa idman hərəkətlərini öyrənib məlumatsız halda onları təkrarlamanız əsas səhvlərdən biridir.
Vücudunuza uyğun olmayan idman hərəkətlərini etməniz sizi istəyinizə qovuşdurmayacaq.
Yüngül hərəkətlərlə idmana başlamadan qəfildən ağırlıq hərəkətləri etməniz əzələ deşilməsi, liflərdə zədələnmə, hətta qopmalara da səbəb ola bilər.
Buna görə də vücudunuzun ağır hərəkətlərə öyrəşdiyinə əmin olun.
İdman zamanı hansı əzələni hərəkət elətdirmək istədiyinizə zehni cəhətdən özünüzü alışdırın.
Diqqətinizi sadəcə idmana yönəldin və başqa bir şey düşünməyin.  

İdman zamanı önəmli bir həcmdə su itkisi yaşanılır                                                

İdmanda susamamanız üçün əvvəlcədən su içməlisiniz. İdman edərkən itirə biləcəyiniz suyun əvəzini ödəmək üçün yanınzda su saxlayın və tez-tez su için. Bunun sizə ziyanı olmaz.

Yeni idmana başlayanlar idmandan çox şey gözləyirlər, ancaq buna nail ola bilmirlər. Hədəflərinizi qarşınıza qoymağınız xəyallarınızın puç olmasını əngəlləyəcək