sağlam həyat tərzi kateqoriyası üzrə məqalələr

Çaytıkanı «padşah giləmeyvəsi» adlandırırlar və bu səbəbsiz deyil. Çaytikanı çox zəngin vitamin-mineral tərkibinə malikdir.

Çaytikanı yağı çox effektli müalicəvi vasitə sayılır. Çaytikanı yağı həm xalq, həm də ənənəvi tibbdə müxtəlif xəstəliklər və pozulmalar zamanı çox geniş istifadə olunur.

Çaytikanı yağının tərkibində əvəzsiz doymamış yağlı turşular, aminturşuları (o cümlədən, insan orqanizmi üçün əvəzsiz olan valin, leysin, lizin, fenilalanin), orqanik turşular (salisil, alma, turşəng turşuları), fitonsidlər, pektinlər, vitaminlər (B qrupu, C, E, K, P), dəmir, kalsium, fosfor, sink, kükürd və s. kimi vacib mikroelementlər var.

Çaytikanı yağının spesifik parlaq narıncı rənginin səbəbi yağda çoxlu miqdarda karotinoidlərin olmasıdır. Karotinoidlərdən orqanizmdə A vitamini sintez olunur. Bu vitamin insanın sağlamlığı üçün olduqca vacibdir.

Bundan əlavə çaytikanı yağı C vitamini ilə də zəngindir.

Ramazan ayında oruc tutan siqaret asılısı olan şəxslərin qarşılaşa biləcəyi əsas sağlıq problemi infarkt riskidir. Bunun səbəbi isə uzun müddətdir siqaret çəkməyən bədənin anidən çox siqaret dumanına məruz qalmasıdır.

Mütəxəssislər iftardan sonra çoxlu siqaret çəkməyin infarkt, iflic, beyin qanaması, ritm pozğunluğu kimi bir çox ciddi xəstəliyə səbəb olduğunu bildiriblər.

Oruc tutanlar imsak və iftar saatlarında çox ağır yeməklərdən uzaq durmalıdır. Mütəxəssislər normal günlərdə ehtiyac duyulan və 3 yemək rasionu arasında bölünən vitamin, mineral ehtiyaclarının iftar və imsak arasında bölünüb qarşılanması lazım olduğunu bildiriblər. Maye itkisinə xüsusi diqqət edilməlidir.

Dalaq insan orqanizmində olan ən sirrli orqanlardan biridin.

Bu vaxtacan dalağın orqanizmdə olan funksiyaları sona kimi araşdırılmayıb. Dalaq qarın boşluğunun sol tərəfində, 9-11-ci qabırğalar səviyyəsində yerləşir.

Normada böyüklərdə dalağın uzunluğu — 11-12, eni — 6-8 sm, çəkisi — 200-300 qr olur. İnsan yaşlaşdıqca dalağın ölçüləri kiçilir. Müxtəlif xəstəliklər və pozulmalar nəticəsində dalağın ölçüləri böyüyə bilər.

Qara ciyərdə olduğu kimi, dalağın da ağrı reseptorları yoxdur. Məhz bu səbəbdən dalaqda olan pozulmalar bir çox hallarda təsadüfən USM zamanı təyin edilir. Müxtəlif səbəblərə görə (bəzi infeksion xəstəliklər, qan xəstəlikləri, onkoloji xəstəliklər və s.) dalaq böyüyə bilər (buna «splenomeqaliya» deyilir). Böyümüş dalaq öz kapsulunu dartmağa başlayır ki, bunun nəticəsində bu nahiyyədə ağrılar əmələ gəlir. (Kapsulun ağrı reseptorları var.)

İnsanların müalicəsində müalicəvi bədən tərbiyəsinin rolu böyükdür. Fiziki məşğələlər bir çox xəstəliklərin müalicəsinə müsbət təsir edir. Nadir xəstəliklər var ki, fiziki məşğələlər bu zaman insana ziyan verə bilər.

Tibbi təcrübədə insanların vaxtında müalicəvi bədən tərbiyəsi ilə məşğul olaraq sağaldığını sübut edən bir sıra faktlar var (nevrasteniya, hipertoniya xəstəliyinin ilkin mərhələsində, qəbizlik, bronxial astma, nevralgiya, oynaqların artriti zamanı oynaqların zədələnməsi, poliartrit, artroz, onurğa sütununun zədələnməsi – skalioz və s. zamanı). Ürək-damar xəstəliklərindən əziyyət çəkənlər müntəzəm olaraq məşq edərək orqanizmlərini möhkəmləndirəcək və bu zaman rejimə riayət etsələr, yaşlanana qədər xəstəliyin əlamətlərini hiss etməyə və əmək qabiliyyətini itirməyə bilərlər.

Sağalma mərhələsində bir çox xəstəliklər zamanı fiziki məşğələlərin tətbiqi əmək qabiliyyətinin bərpa olunmasını tezləşdirir. Xroniki xəstəliklərdən əziyyət çəkən xəstələrin çoxu uzun müddət müalicəvi bədən tərbiyəsinin tətbiqinə ehtiyac duyurlar. Müalicəvi Bədən Tərbiyəsi (MBT) müstəqil müalicə üsulu kimi, eləcə də digər müalicə üsulları ilə birgə tətbiq olunur.

Nəbz insanın sağlamlığının əsas göstəricilərdən biridir. Nəbz ürəyin yığılması zamanı əmələ gələn arteriyaların tərpənməsinin tezliyidir.

Nəbzin tezliyi müxtəlif faktorlardan asılıdır. Belə ki, insanın bədən hərarəti artdıqda nəbzin tezliyi də artır. Qida və isti maye qəbulundan, isti vannadan, massajdan sonra, stress, fiziki və əqli fəaliyyəti zamanı nəbzin tezliyi artmış olur. İnsan uzanaq vəziyyətdə olduqda nəbz daha asta, ayaq üstə olduqda isə daha tez olur. Qadınlarda menstrual dövrünün müxtəlif fazalarında nəbzin göstəriciləri dəyişilir. Bütün bunlar normal fizioloji hallardır.

İnsanın nəbzi onun yaşından da asılıdır.

Uşaqlarda:
doğulduqdan dərhal sonra — dəqiqədə təxminən 140 vurğudur,
1 yaşına kimi — dəqiqədə təxminən 130 vurğudur,
uşağın 1 yaşından 2 yaşına kimi — diqiqədə təxminən 100 vurğudur,
uşağın 3 yaşından 7 yaşına kimi — diqiqədə təxminən 95 vurğudur,
8-14 yaşlar arası — uşağın 1 yaşından 2 yaşına kimi — diqiqədə təxminən 80 vurğudur,

Bu müasir köməkçi müalicəvi üsul hal hazırda tibbdə çox geniş istifadə olunur.

Plazmaforez müxtəlif xəstəliklərin və pozulmaların müalicəsi zamanı köməkçi vasitə kimi (əsas müalicə ilə yanaşı) istifadə oluna bilər. Nəzərinizə çatdıraq ki, plazmaforez müstəqil müalicə üsulu deyil, plazmorez yalnız əsas müalicə ilə yanaşı istifadə oluna bilər.

İnsanının qanında çoxlu sayda müxtəlif elementlər var — qan hüceyrələri (eritrositlər, leykositlər, trombositlər və s.), bakteriyalar və viruslar, müxtəlif anticisimlər, autoimmin komplekslər, toksinlər, şlaklar, orqanizmin fəaliyyəti nəticəsində əmələ gələn parçalanma məhsulları və s. Bütün bu elementlər qanın plazmasında (maye hissəsində) olur. Bu elementlərin bəziləri qanda həddən artıq miqdarda toplandıqda bu müxtəlif xəstəliklərin və pozulmaların səbəbi olur — xroniki infeksiyalar, intoksikasiyalar, allergiyalar, dəri xəstəlikləri, hamiləlik zamanı pozulmalar və s.

Səhər yeməyini yeyən şagirdlər dərsləri daha yaxşı qavrayırlar
Səhv və ya normadan az qidalanmanın zəifliyə, yaxud köklüyə, diş çürükləri, qan azlığı, yod çatışmazlıqlarına səbəb olduğundan çoxumuz xəbərdarıq.

Uşaqların çoxu səhər yuxudan oyanmaq istəmirlər, süfrə arxasında da aclıq hiss etmədiklərini deyirlər. Bəzən hazır yeməyin, ya da uşağın sevdiyi yeməklərin süfrədə olmaması da onların iştahına təsir edir. Ancaq səhər yeməyi gecə aclığından sonra bədənin yenidən enerji yığması üçün çox vacibdir.

Gecə aclığından sonra səhər yeməyini yeməmək qan şəkərinin düşməsinə və bununla bağlı çox şəkərli, yağlı qidalar yemək arzusunun yaranmasına, öyrənmə və konsentrasiya qabiliyyətinin azalmasına səbəb olur.

Səhər yeməyi qan şəkəri kimi bilinən qlükoza üçün qaynaq rolunu oynayır. Qlükoza beyin üçün ən vacib və yeganə enerji qaynağıdır. Beynin funksiyalarını normal yerinə yetirməsi üçün yüksək miqdarda qlükozaya ehtiyacı var.

Araşdırmalar göstərir ki, səhər yeməyini yeyən şagirdlərin konsentrasiya və öyrənmə qabiliyyətləri digərlərinə nisbətdə daha yaxşıdır. Ümumiyyətlə, səhər yeməyini yeyən insanların gün ərzində işgüzarlıqlarının daha yüksək olması təsbit olunub.

Bu günkü ekologiya, az hərəkətli həyat tərzi, zərərli vərdişlər, düzgün qidalanmama qan damarlarında kifayət qədər ciddi problemlər yaradır, müxtəlif damar xəstəliklərinə səbəb olur. Buna görə də mütəmadi olaraq damarların qayğısına qalmaq, onların təmizlənməsini təmin etmək sağlamlıq üçün olduqca vacibdir.

Damarların ən sadə üsullarla təmizləməsi ilə bağlı faydalı məsləhətləri təqdim edirik.

Damarların normal vəziyyətdə olması üçün ilk növbədə aşağıdakılara riayət etmək lazımdır:

1. Maksimum dərəcədə xolesterinin orqanizmə daxil olması məhdudlaşdırılmalıdır. Bu məhdudiyyət nəticəsində damarlar daha elastik və sağlam olacaq.

Mütəxəssislər tərəfindən sübut olunub ki, bəzi paltar növləri insanın sağlamlığı üçün ziyanlıdır və bir çox xəstəliklərin inkişafına təkan verə bilər.

Belə ziyanlı paltarların arasında:

- Çox dar sıx büsthalterlər (xüsusilə alt hissəsində bərk plastik qövs olanlar) süd vəzilərin sağlamlığı üçün ziyanlıdır və bir çox süd vəzi xəstəliklərinin inkişafına təkan verə bilər. Qadınlar yumşaq və sıx olmayan büsthalterlər taxmalıdır. Gecə büsthalterdə yatmaq olmaz.

- Stringi və tanqa kimi alt paltarlar qadın sağlamlığı üçün çox ziyanlıdır. Nazik zolaq dərini sürtür və qıcıqlandırır. Ən əsası isə odur ki, zolaq anus nahiyəsindən uşaqlıq yoluna daim mikrobları daşıyır. Bu isə iltihablara və infeksiyalara səbəb olur.

- Dar korsetlər diafraqmanın fəaliyyətini pozur, daxili orqanların qan dövranını pisləşdirir. İstənilən orqanın qan dövranı pozulduqda, bu orqanda pozulmalar və xəstəliklər yaranır.

— Qadınlar daha incə görünmək üçün bədəni sıxan alt paltarlar, kolqotlar geyinir. Deyirlər «gözəllik qurban tələb edir». Lakin bu halda qadın öz sağlamlığını qurban verir — daxili orqanların qan dövranı kəskin şəkildə pozulur, həzm prosesləri pozulur, varikozun inkişafının riski artır.

Hər gün bişirdiyiniz yeməkləri daha sağlam bir hala gətirə bilərsiniz.
Bir çoxumuz yemək vərdişlərini bu anda olduğundan daha sağlam hala gətirmənin yollarını axtarırıq. Bunu təmin etmək üçün bütün yemək bişirmə tərzinizi dəyişdirməyə ehtiyac yoxdur. Bir neçə sadə hiylə ilə daha sağlam bir bəslənmə tərzinə sahib olmaq mümkündür.

Yağ yerinə ət suyu və ya su istifadə edin
Yağ yerinə ət suyu, sadə su ya da bir tutam tərəvəz sousu istifadə edə bilərsiniz. Lay halında bir yağ təbəqəsinə gərək qalmadan yeməyinizi ləzzətli etmək mümkündür. Qızartma hamburger, kotlet və toyuq sinəsini maye yağ spreyi istifadə edərək bişirin və ət qəhvə rəngi alana qədər gözləyin. Daha sonra, yeməyin buxarıyla bişməsini tamamlaması üçün ət suyu və ya su əlavə edin. Bu üsul, arzu edilən qəhvə rəngi meydana gətirəcək və əti nəmli tutacaq. Yeməklərə zəngin ləzzətlər qatmaq və fərqli bir növ üçün kərəyağı yerinə kartof püresi ya da toyuq suyu istifadə etməyi təcrübə edin.