sağlam həyat tərzi kateqoriyası üzrə məqalələr

Siqaert insan orqanizminin ən təhlükəli düşmənidir. Təəssüf ki, Azərbaycanda bu barədə məlumatı olanlar azdır. Ona görə siqaret satışının həcmi ildən ilə artır, nikotin qəbul edənlərin sayı gənclərin hesabına çoxalır.
Bu yazıda siqaretin zərərləri haqda yazacağıq. Ümidvarıq ki, bununla zərərli vərdişə aludə olanların, ona maraq göstərənlərə faydalı məlumatlar verəcəyik.

Erkən yatıb, erkən yuxudan oyananlar digərlərindən fərqli olaraq, daha xoşbəxtdir.
Araşdırmalar zamanı bu nəticə ortaya çıxıb. 17-38 yaş arasında 435, 59-79 yaş arasında 300 insanın yuxu vərdişləri və əhvalı dəyərləndirilib.

Nəticədə erkən yatıb, erkən yuxudan oyananların daha xoşbəxt olduğu, gec yatan və oyanmaqda çətinlik çəkənlərin isə 8 saat iş marafonuna güclə tab gətirdiyi ortaya çıxıb.

“Gündə 1 saatdan çox idmanla məşğul olan qadınlarda döş xərçəngi riskinə tutulma şansı azalır”.

Bu fikir Döş Xərçəngi üzrə Beynəlxalq Avropa Konfransında səslənib.

Beynəlxalq Araşdırma İnstitutunun professoru Matye Boniol aktiv həyat sürməyən və idmanla məşğul olmayan qadınlarla müqayisədə gündə ən azı 1 saat idmanla məşğul olan qadınlarda döş xərçənginə tutulma riskinin 12% azaldığını söyləyib.

O bu statistikanın istənilən yaş həddində olan qadınlara aid edildiyini və əldə edilən nəticənin 1987-ci ildən 2013-cü ilədək aparılan 37 araşdırmanın təhlilinin nəticəsi olduğunu bildirib.

Konfransda, həmçinin, araşdırma zamanı 4 milyondan çox qadının nəticələrindən də istifadə olunduğu qeyd olunub.

Tərəvəz və meyvələr orqanizm üçün xeyirli vitaminlərlə zəngindir. Qırmızı meyvələr isə gözəllik üçün böyük əhəmiyyət daşıyır.

Albalı
Deyilənə görə, albalı qocalmanın qarşısını alır, dərini daim cavan saxlayır. Gün ərzində bacardığınız qədər albalı yeyin, dəriyə müsbət təsirini mütləq görəcəksiniz.

Qara ciyər insan orqanizmində ən əsas orqanlardan biridir.

Qara ciyərin sağlamlığı  bütün orqanizmin sağlamlığında əsas rollardan birini oynayır. Qara ciyər orqanizmin filtridir. Filtr "çirklənəndə", şlaklar, toksinlər və s. ziyanlı maddələr orqanizmdə yığılmağa başlayır və bu bütün orqan və sistemlərin fəaliyyətinə mənfi təsir edir.

Spirtli içkilərin qəbulu, siqaretlərin çəkilməsi, düzgün olmayan qidalanma (menyuda daim qızarmış, çox yağlı, duzlu, istiotlu, konservləşdirilmiş, hisə verilmiş qidaların, fast-fud qidaların və s. olması), dərman preparatların nəzarətsiz qəbulu, pis ekoloji şərait, streslər və s. mənfi faktorlar qara ciyərin sağlamlığına ciddi zərbə vurur. Nəticədə insanda qara ciyərin funksiyasının pozulması simptomları meydana çıxır — sağ tərəfdə qabırğa altı nahiyəsində ağrılar, qida qəbulundan sonra ağırlıq, zəiflik, halın pisləşməsi, tez-tez təkrarlanan «səbəbsiz» baş ağrıları, dilin üzərində ağ və ya sarı ərp, ürəkbulanması, ağızda daim acı dadın olması, gəyirmə, qarında köp, qəbizlik və s.

C vitaminin (askorbin turşusu) insana lazım olan gündəlik dozası digər vitaminlərlə müqayisədə daha yüksəkdir.

C vitamini insan orqanizmin normal fəaliyyəti üçün çox vacibdir. Ümumillikdə bu vitamin orqanizmdə gedən 300-dən artıq bioloji proseslərdə iştirak edir:

— zülallar, yağlar, karbohidratların mübadilə proseslərini normallaşdırır;

— foil turşusu və dəmir mikroelementin mübadiləsində iştirak edir;

— kalsium, dəmir kimi vacib mikroelementlərin mənimsənilməsinə kömək edir;

— immun sistemi hüceyrələrin (anticismlər, leykositlər) əmələ gəlməsini stimullaşdırır. Virus və xərçəng əleyhinə təsiri olan interferon maddəsinin əmələ gəlməsində iştirak edir. İmmuniteti möhkəmləndirir. Orqanizmin infeksiyalar və allergenlərə qarşı olan davamlılığını artırır.

— kollagen zülalın sintezində iştirak edir. Bu zülal orqanizmdə ən tez-tez təsadüf edilən birləşdirici toxumasını əmələ gətirir;

Qida allergiyası normal və zərərsiz qida inqrediyentlərinə qarşı istənilən allergik reaksiyadır.
İstənilən qidanın tərkibində allergenlər ola bilər. Adətən zülallar, daha az hallarda isə piylər və karbohidratlar allergik reaksiyalara səbəb ola bilər.

Normada immun sistemimiz adi qidalara heç bir ciddi reaksiya vermir. Lakin bəzi insanların immun sistemi adi qidaları zərərli maddələr kimi qəbul edir. Nəticədə orqanizmdə xüsusi qoruyucu mexanizmlər işə salınır. Bu isə öz növbəsində müxtəlif pozulmalara səbəb olur — dəridə səpgilər, ödem, ishal, qusma, asfiksiya (boğulma) və s.

Bəzi hallarda immun sistemi prosesə daxil olmur. Bu halda insanda yalnız mədə-bağırsaq pozulmaları yaranır — köp, ishal. Bunu qida allergiyası kimi deyil, sadəcə hər hansı qidaya dözülməzlik kimi qəbul etmək olar.

Əsl qida allergiyasına nadir hallarda rast gəlinir. Əksər hallarda onun səbəbi irsiyyət olur. Uşaqlarda allergiya adətən həyatın ilk illərində daha çox yumurta zülallarına qarşı olur, onlar böyüdükcə həmin dövrdən çıxırlar. Qida allergiyası olduğu güman edilən böyüklərin təxminən 80%-ndə əslində ekspertlərin “qida psevdoallergiyası” adlandırdıqları hal müşahidə olunur. Onların simptomları əsl qida allergiyası kimi olmasına baxmayaraq, onun səbəbi sadəcə həmin qidaya dözülməzlik, hətta bəzən qidaya qarşı psixosomatik reaksiyalar ola bilər (xəstələr elə hesab edir ki, həmin qida onlarda allergiya yaradır).

Hər bir qadının geyim dolabında bir dənə də olsa dar geyimi var. Ya şalvar, ya ətək, ya da dar köynək. Bəzilərinin isə dolabı sadəcə, dar geyimlərlə doludur. Lakin bu dar geyimlərin orqanizmə zərərləri də olur. 

Qadınların uzun müddət dar şalvar geyməsi damarların sıxılaraq qeyri-normal vəziyət almasına səbəb olur. 

Rəhmdə iltihablanma, göbələk, ayaqların büküm yerlərində bədən yaralarına da səbəb olur. Bu cür geyimlər mütəmadi geyinilərsə rəhm və yumurtalıq xərçənginə də səbəb ola bilər. Daha çox dəbdə olan dar cins şalvarlar əsasən bel və mədənin aşağı bölgəsini həddindən artıq sıxdığına görə mədə yırtılmasına, mədə xorasına-qastritə səbəb ola bilər. 

Əsasən qış aylarında geyilən neylon və sintetik parçalardan hazırlanmış geyimlərin də sağlamlıq baxımından təhlükəli olduğu bildirilir. Tül corablar, günlük həyatda istifadə edilən kapron corablar da bu qəbildən olanlardır.

Təəssüf ki, hal hazırda fizioterapevtik müalicə üsulları bir qədər unudulub və daha nadir hallarda istifadə olunur.

Lakin bu tam ədalətsizdir. Fizioterapevtik üsullar çox təsirli və sınanmış müalicə üsullarıdır. Bu üsullar tam ziyansızdır və insan orqanizminə heç bir yanaşı təsir etmir. Bu səbəbdən fizioterapevtik üsullar hətta hamilə qadınların və  yenidoğulmuş uşaqların müalicəsində istifadə olunur.

Fizioterapevtik müalicəsinin üsullarından birielektroforezdir (buna həmçinin «ionoforez», «ionoterapiya», «ionohalvanizasiya» deyilir). Bu ən sınanmış və öyrənilmiş fizioterapiya üsullarından biridir.

«Elektroforez» terminin iki hissədən ibarətdir — «elektro» — elektrik cərəyan və «forez» — yunan dilində «daşınma», «köçürmə» deməkdir.

Elektroforez prosesi zamanı ionlar (elektrik yükü olan atomlar) elektrik sahədə hərəkət edir. Müxtəlf kimyəvi maddələr (dərmanlar) suda ionlara parçalanır və bu ionlar elektrik cərəyanı təsirindən hərəkət edərək insanın dərisindən, selikli qişalardan orqanizmin daxilinə keçir, daha sonra isə qana və limfaya sovrularaq orqanizmin müxtəlif sahələrinə çatdırılır və orqanizmə müalicəvi təsir edir.

Bəzən insanlar istəmədən və bunun üçün heç bir cəhd etmədən (pəhriz, idman və s.) arıqlamağa başlayır.

Bəzən belə arıqlama çox tez gedir, insan sanki "əriyir". Bu çox təhlükəli haldır. Belə kəskin arıqlama bir çox ağır xəstəliklərin əlaməti ola bilər.

— Bədən çəkisinin kəskin azalması onkoloji (xərçəng) xəstəliyin əlaməti ola bilər. Xüsusilə belə kəskin arıqlama mədə-bağırsaq sistemi, mədəaltı vəzi və qaraciyərin onkoloji xəstəlikləri zamanı baş verir. Buna «kaxeksiya» deyilir. Arıqlama xərçəngin ilk görünən simptomu kimi meydana çıxa bilər.

— Vərəm xəstəliyi, virus hepatitlər, QİCS infeksiyası zamanı da bədən çəkisinin azalması xəstəliyin ilk simptomu kimi meydana çıxa bilər.

— Tireotoksikoz arıqlamanın növbəti səbəbi ola bilər. Tireotoksikoz zamanı qalxanvari vəzi artıq miqdarlarda öz hormonlarını ifraz edir ki, bunun nəticəsində insan orqanizmində gedən maddələr mübadiləsi prosesləri kəskin pozulur (sürətlənir). Tireotoksikoz zamanı iştaha normal olur və bəzən hətta artır, bədən çəkisi isə daim azalır. Bundan əlavə tireotoksikoz özünü zəiflik, əhval-ruhiyyənin tez-tez dəyişilməsi, tərləmə, əllərin əsməsi, ürək döyünməsinin tezləşməsi və s. kimi simptomlarla büruzə verir.