maddələr mübadiləsi kateqoriyası üzrə məqalələr

Energetik içkilərin dişləri zədələməsi ilə bağlı iddialar səsləndirilməyə başlayıb. RİA «Novosti» agentliyinin verdiyi məlumata görə, energetik içkilərdə turşuluğun miqdarı çox yüksəkdir. Turşuluğun isə dişlərin mina təbəqəsini zəiflətdiyi deyilir. Energetik içkiləri qəbul edən şəxslərdə dişin mina təbəqəsində eroziyanın yaranması üçün bəzən 5 gün də kifayət edir.

Praktiki olaraq hər birimiz kalsiumun dişlərimiz və sümüklərimiz üçün faydalı olması fikrindəyik və məhz buna görə də uşaqlıqdan onun ilə zəngin olan qidaları qəbul etmək məxsusi zövq verir.Lakin,heç də bütün hallarda nəticələr məqsədəuyğun olmur.Məsələnin izahı isə çox sadədir,çünki,biz yalnız mineral qəbul etmək üçün onun tərkibində olduğu qidaları qəbul etməyə həvəs göstərir,bu zaman onun mənimsənilməsi barədə qətiyyən düşünmürük.

A vitamini – bu vitamin orqanizmin toxumalarının çoxalmasına, boyun artmasına şərait yaradır və orqanizmin infeksiyalara qarşı müqavimətini artırır. Deməli, A vitamini insanın həm bətndaxili, həm də doğulandan sonra normal inkişaf etməsi üçün vacibdir.Bu vitamin kərə yağı, pendir, yumurta sarısı, ciyər və balıq yağında daha çox olur. Bir çox meyvə və tərəvəzdə (yerkökü, kahı, soğan, şüyüd, pomidor ərik və itburnu) xüsusi maddə olan karotin vardır ki, bu da insan orqanizmində A vitamininə çevrilir.

Artıq kütlənin toplanması ilə əlaqədar kökəlmənin iki tip forması ayırd olunur.Alma və rmud tip adlandırılına bu formalar öz xüsusiyyətləri ilə seçilir və artıq bir çoxlarımız məlumdur.Birinci halda əsas piy kütləsi əsas bel və çanaq olmaqla aşağı hissədə toplanırsa,ikinci tipdə yuxarı və aşağı nahiyə üzrə bərabər paylanır.

Diabetdən ilkin müdafiə yağlı qidadan imtina edilməsidir. Çünki yağlı qida hüceyrələrin insulinə olan tələbatını azaldır və qlükozanın parçalanma prosesini ləngidir.

Beynəlxalq səhiyyədə 14 noyabr tarixi dünya diabet xəstəliyi günü kimi qeyd edilir. Şəkərli diabet təkcə tibbi problem deyil, o həmçinin sosial, iqtisadi, psixoloji və hüquqi problemlərin də meydana çıxmasına səbəb olur.

Son illər dünyada şəkərli diabet xəstələrinin sayı durmadan artır. Diabet uşaqlar arasında da ən geniş yayılmış xroniki xəstəliklərdən birinə çevrilib.  Bu xəstəliyin 1-ci tipi-insulindən asılı olan ağır forması ilə məhz uşaq və yeniyetmələr xəstələnir. Ümumdunya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, hər il yer kürəsində 15 yaşa qədər uşaqlar arasında 70000-ə yaxın uşaq şəkərli diabet tip1 ilə xəstələnir.

Antioksidant orqanizmdə sərbəst radikalları məhv edən kimyəvi maddələrdir. Bədənimiz özünə lazım olduqca antioksidant maddələri ifraz edir. Buna görə də bu molekulların daimi orqanizmdə lazımi miqdarda olması üçün antioksidanlı çay, meyvə və tərəvəzdən istifadə edilməlidir.
Orqanizmin normal metabolik fəaliyyəti zamanı meydana gələn və hüceyrələrə hücum edərək strukturlarını pozan molekullar olan sərbəst radikallar ciddi xəstəliklərə səbəb olurlar. Antioksidantar isə zədələnən hüceyrələri qoruyan maddələrdir. Yaş artdıqca orqanizm daha çox sərbəst radikala məruz qalır və daha çox sərbəst radikal ifraz edir. Bununla bərabər, orqanizmin təbii antioksidan istehsalı yaşın artmasıyla  azalır. Antioksidant maddələr lazımlı miqdarda qəbul edilmədikdə xərçəng, ürək xəstəlikləri, damarların kirəclənməsi, yüksək təzyiq kimi xəstəliklərə tutulma  ehtimalı artır.

Endokrin sistemin xəstəliyi olub, orqanizmdə tamamilə və ya hissəvi olaraq, insulin hormonunun çatmazlığı ilə əlaqədardır. İnsulin hormonu isə mədəaltı vəz tərəfindən sintez olunur. Şəkərli diabet zamanı karbohidrat, zülal və lipid mübadiləsi kəskin pozulmuş olur. Şəkərli diabet çox rast gəlinən, lakin diaqnostika baxımdan çox «maskalanan» bir xəstəlikdir. Statistikaya görə, dünya əhalisinin 10%-i bu xəstəlikdən əziyyət çəkir. Hər 10-15 ildən bir xəstəliyə tutulanların sayı 2 dəfə artır. Bundan əlavə, 30-35 % pasientlərdə bu gizli şəkildə getdiyindən gec aşkar olunur.

Podaqra maddələr mübadiləsinin pozğunluğu ilə müşayiət olunun xəstəliklər qrupuna daxildir. Bu xəstəlik zamanı orqanizmdə sidik turşusunun mübadiləsi pozulur və nəticədə qanda sidik turşusu yüksəlmiş olur.
Podaqra (yunan dilində podos – ayaq, aqra – tələ deməkdir, yəni ayağın tələsi). Xəstəliyin tarixinin qədim olduğu, hələ b.e.ə. yaşamış Hippokrata məlum olması haqqında məlumatlar vardır. Xəstəliyin sidik turşusunun artması ilə əlaqədar yaranması isə 20-ci əsrin ortalarında sübut edilmişdir.
Podaqra xəstəliyi əsasən 40 yaşdan yuxarı kişilərdə, qadınlarda isə menopauzadan sonra rast gəlinir.

Tərləmə bədən səthində yerləşən tər vəziləri tərəfindən duzlu mayenin ifrazına deyilir. Tərləmə orqanizmin normal fizioloji funksiyasıdır. Onun əsas vəzifəsi bədən səthini soyuq saxlamaq və hərarəti tənzimləməkdir. Bununla yanaşı tər vasitəsilə bədən şlaklardan təmizlənir. Tərləmə daha çox qoltuqda, pəncə və ovucda qeyd edilir. Tərləmə zamanı tərləmənin özündən çox narahatçılıq yaradan xoşagəlməz iyin olmasıdır. Tər özlüyündə iyisiz olsa da tərin bədən səthində olan bakteriyalarla qarşılıqlı təsirindən xoşagəlməz qoxu yarana bilir.