Siz özünüzü şəxsi biznesiniz üçün hazır hesab edirsiz? Yoxsa hələ hazır olduğunuzu düşünmürsüz? Onda niyə bu məqaləni oxuyursuz? Belə ki, sizin artıq bir iş adamı olmaq üçün şansınız var. Lao Tzu deyir ki, «Minə gedən yol bir addım ilə başlayır.» Bu məqaləni açmaqla siz belə bir hərəkət etdiniz. Qalan addımlar üçün kifayətdir. Bu məqalədə mən şəxsi biznesinizi başlamaqdan əvvəl nəzərə alacağınız beş qaydanı göstərəcəm.
Belə ki, bütün biznes nədən başlayır? Heç vaxt təxmin etməyin… Əlbəttə ki, arzu ilə! Ancaq bildiyiniz kimi hər şeyin xırdalıqları var. Əgər siz yalnız öz maliyyə vəziyyətinizi yaxşılaşdırmaq istəyirsinizsə, onda bu tək mənalı deyil… sizin biznesə ehtiyacınız var. Məsələn, hər hansı bir «alverçi» işləyən bir iş adamıdır, toxum satan nənələr kimi. Amma yalnız bu insanı zəngin etmir. Digər tərəfdən, öz-özünə işləyərək çox yaxşı əmək haqqı əldə edə bilərsiniz. Mənim gənc bir dostumun aylıq əmək haqqı 180.000 rubldur. Üstəlik ayrıca xaricə səfərlər, bahalı otellər, biznes avtomobili… Buna onun baş ağrıları və riskləri ilə şəxsi biznes lazımdırmı? Qorxuram ki, yox. Böyük bir koorporasiyada karyera qurmaq üçün cəhd edin. Birinci qayda hansını ki, siz yadda saxlamalısınız: «Sərvət və şəxsi biznes arasında bərəbərlik yoxdur.»
Amerikalı yazıçı, biznesmen Julyen Smit gənclərə qarşılarındakı 5 ildə uğur qazanmaları üçün praktik məsləhətlər verib. Bunlar aşağıdakılardır:
1. Dünyaya axmaqlar lazımdır. Axmaq adamlardan pul qopartmaq və onları idarə etmək daha asandır. Təhsilinizə mümkün olduğundan daha çox diqqət yetirin. Zəngin, azad və xoşbəxt olmaq üçün gözü açıq olun.
2. Təhsil ocaqlarına kor-koranə inanmayın. Onlar dərs planlarını hazırlayana kimi sistem köhnəlir, hətta “əldən düşür”. Ona görə də oxuya-oxuya çalışmaq yaxşıdır, Çünki iş liderlik qabiliyyətini inkişaf etdirir, üstəlik, hörmət qazanırsan.
3. Bacardığınız qədər çox oxuyun. Tez oxuma texnikasını mənimsəyin. Heç olmasa bir həftəyə bir kitab oxuyun.
4. Hamı ilə əlaqə saxlamağa vaxt tapın. Ünsiyyət mütəxəssisi olun. İnsanlarda yaxşı və sizə xoş gələn bir cəhət tapmağa çalışın.
5. Təvazökarlığa vaxt itirməyin. Təvazökarlıq qərar qəbul etmə prosesində hisləriniz üzərində hakim rolu oynayır. Bu da sizə sərf etmir.
6. Əgər kiminləsə münasibətdə nəsə sizi qane etmirsə, sözləşmək yerinə münasibətinizə fasilə verin.
İş vaxtı — müddəti qanunla nəzərdə tutulmuş həftəlik və gündəlik iş saatları ərzində işçilərin əmək funksiyasını yerinə yetirməsi üçün müəyyən edilmiş zamandır.
Qanunvericilik iş vaxtının 3 növünü müəyyən edir.
Birinci növə müəssisədə, idarədə, təşkilatda həftəlik 40 saatlıq iş vaxtını nəzərdə tutan normal iş vaxtı, ikinci növə qısaldılmış iş vaxtı, üçüncü növə natamam iş vaxtı aid edilir. AR ƏM-nin 90-cı maddəsinə müvafiq olaraq, altıgünlük iş həftəsində həftəlik norma 40 saat olduqda gündəlik iş vaxtının müddəti 7 saatdan, həftəlik norma 36 saat olduqda gündəlik iş vaxtının müddəti 6 saatdan və həftəlik norma 24 saat olduqda gündəlik iş vaxtının müddəti 4 saatdan çox ola bilməz.
Son zamanlara qədər deyirdilər ki, məzuniyyətdən, istirahətdən qayıdan işçi yeni qüvvə ilə işə başlayır. Lakin müşahidələr göstərir ki, bu heç də həmişə belə olmur. Ən yaxşı hallarda belə o, əvvəlki iş qabiliyyətinə bir neçə günə qayıda bilir. Lakin təcrübəli işçilər bu müddəti azalda bilirlər. Məsələn, işdə olmadıqları zaman işdəki vəzifələrini yerinə yetirməyə davam edirlər. Məzuniyyətdən dərhal sonra insanın yeni həyat tərzinə adaptasiyası bir qədər çətin baş tutur. Ətrafdakılar fəallıq, yeni fikirlər, konkret nəticələr gözlədiyi halda, hətta az bir müddət işindən ayrılmış insan birdən-birə işə tam gücü ilə qoşula bilmir.
— Müsahibə götürənlərin adlarını öyrənməli və sual soruşarkən adlarını söyləməklə xitab etmək lazımdır.
— Müsahibəyə başlamazdan öncə şirkət və elan olunmuş iş haqqında məlumat verilməsini xahiş edin.
— Müsahibə əsnasında icazə alaraq, öncədən hazırladığınız işlə bağlı sualları soruşmaq müsbət fikir oyada bilər.
— Müsahibə zamanı lazım olan məlumatları qeydə almağınız proses boyunca sizə daim kömək ola bilər.
— Tələblərdə xarici dil varsa, müsahibənin bir qisminin və ya tam hissəsinin xarici dildə keçəcəyini unutmayın.
— Müsahibə zaman soyuqqanlı və rahat olmalısınız.
Hər bir iş axtaran gənc həyatda ən azı bir dəfə belə suallar qarşısında dayanmaq məcburiyyəndə qalır: nə etməli, müraciəti hara yönəltməli. Əmək bazarında nə baş verdiyini anlamağa çalışır ki, iş tapa bilsin. Burada qəbahətli heç nə yoxdur, sadəcə şüurlu şəkildə yanaşma və planlaşdırmaya eytiyac var.
Elə alınmasın ki, bu gün siz bir neçə müsahibədə iştirak edısiniz (və uyğun heç nə olmasın), sabah isə “boş gün” əmələ gəlsin. Əgər hər hansı bir mühüm məşguliyyət yoxdursa mütləq iş axtarmaqla bağlı ən azı bir tədbir planlaşdırın.
Məsələn, İş elanı ilə bağlı hər hansı bir telefon zəngi, və ya internet saytlarında axtarış, Rezumenizin hazırlanması və təkmilləşdirilməsi. CV-nin hazırlanma qaydası burada daha ətraflı təsvir olunur, sadəcə qeyd etmək istərdik ki çalışın orada orfoqrafik və qrammatik səhvlərə yol verilməsin, başadüşülməyən ixtisarlar və ya lüzumsus olaraq mürəkkəb, uzun-uzadı cümlələr yer almasın — siz memuar yazmırsınız. Unutmayın ki, Rezume-nin əsas məqsədi sizin şəxsiyyətinizə diqqəti cəlb etmək və bununla müsahibəyə dəvəti almaqdır. Sizin vəzifəsiniz müsbət təsir bağışlamaqdır.