Sevgi kateqoriyası üzrə məqalələr

Fransız klassiki Gi de Mopassan dünya ədəbiyyatında ən romantik müəlliflərdən biri hesab olunur. Onun, demək olar ki, bütün əsərləri yalnız bir mövzuya – ehtiraslı və hər şeyi unutduran sevgiyə həsr olunub. Mopassanın əsərlərinin qəhrəmanları həyatda gerçək sevgi axtarır və bəzən hətta ağıllarını itirəcək dərəcədə güclü sevgiyə təslim olmaqdan qorxmurlar.

O dövrdə bu cür sanballı, parlaq və cəsarətli əsərlər yaratmaq üçün müəllifin mütləq ilham mənbəyi olmalı idi. Mopassan həyatda belə bir ilham pərisi tapmışdı. O, məşhurluğu dövründə şörgöz və qadın düşkünü kimi ad çıxarmışdı.

Həqiqətən də, onun həyatında çox qadınlar olub və Mopassan, romanlarının qəhrəmanları kimi, nəticə barədə düşünmədən bütünlüklə hisslərinə təslim olurdu. Amma yazıçının həyatında bir qadın da olub ki, o, digərlərindən tamamilə fərqlənirdi. Bu, Mopassanın şəhərkənarı evinin qonşuluğunda yaşayan Ermina idi. Yazıçının ürəyində ömürlük xoş xatirələr buraxmış və eyni zamanda dərin yaralar açmış ən faciəvi sevgi hekayəsi məhz onun adıyla bağlıdır.

Onlar tam təsadüfən tanış olmuşdular. Mopassan vaxtının çoxunu Parisdə keçirirdi. Çox nadir hallarda dəniz kənarındakı Etreta kəndində valideynlərinə məxsus malikanəyə baş çəkərdi. Məhz burada yazıçı gözəl Ermina ilə tanış olur. Qadın ilk baxışdan çox xoşuna gəlir. Erminanın qızılı saçları, iti baxışları yazıçını valeh edir. O, uzun müddət qadına diqqət göstəririr, amma onun ürəyini ələ ala bilmir. Ailəli və bir oğul anası olan Ermina əlçatmaz idi.

O, məhz ailəsinə görə Mopassana təslim olmağı özünə rəva bilmirdi. Doğrudur, onun saray arxitektoru olan əri çox çalışır və çox vaxt səfərlərdə olur, Etretaya gec-gec gəlirdi. Baxmayaraq ki, Ermina həyat yoldaşını bütün qəlbiylə sevirdi, amma onun ayrılığına da bir o qədər üzülürdü.

Qarşılıqsız sevgi ilə birgə yaşanan kədər həmin insanlarda gələcəkdə ürək çatışmazlığı kimi ciddi problemlər yol aça bilər.

Mütəxəssislər qarşılıqsız sevgi yaşayan insanların bu sevgi ilə yanaşı çəkdiyi üzüntünün onlarda ciddi ürək problemləri, ən başlıcası ürək çatışmazlığına səbəb olacağını bildiriblər.

İngilislər tərəfindən bu xəstəlik «Broken heart» (qırıq qəlb) adlanır. İnsan stress, kədər və həyatında mühüm bir dəyişiklik yaşadığında ürəyində bəzi dəyişikliklər olur. Bununla yanaşı insanda gribal infeksiyaya bənzəyən əlamətlər, halsızlıq, yüngül qızdırma, yatağa bağlı olmaq kimi problemlər ortaya çıxır. 

«Qırıq qəlb» xəstəliyinin daha çox həssas insanlarda rastlandığını bildirən həkimlər, bu xəstəliyin əsl səbəbinin tam məlum olmadığını deyiblər. Əsasən gənc insanlarda rastlanır və xoşagəlməz, üzücü nəticələrə səbəb olur. Bu cür xəstələr ilk olaraq döş qəfəsində ağrılar, halsızlıq, ayaqlarda şişmə kimi əlamətlərdən şikayət edərlər.

Bəzən kişilərin qəlbini oxumaq çox mürəkkəb bir iş olur.Tez-tez öz-özünüzə belə bir sual verirsiniz? «Gürəsən mən onun xoşuna gəlirəmmi?»

Onların sizi sevdiyinizi müəyyən etmənin 10 yolu var:

1.O sizin haqqınızda soruşur
Beləliklə,əgər siz xoşladığınız kişi ilə bir neçə dəfə söhbət etdikdən sonra,o sizin haqqınızda ümumi tanışlarınızdan məlumatlar öyrənməyə başlamışsa,onun marağının getdikcə artması sizdən xoşlanır deməkdir.

Kiməsə qarşı platonik eşq yaşamaq sevgisi üçün mübarizə aparan ninja olmaq deməkdir. Platonik sevgi yaşayan biri necə davranar? Hər gün müntəzəm olaraq həmin adamın sosial media hesablarını yoxlamaq, 7 nəslinin bütün üzvlərini tanımaq, onlar haqqında hər şeyi bilmək, şəkillərini bəyənən insanların hər birini bir-bir analiz etmək, giriş-çıxış saatlarını hesablamaqdır platonik sevgi.

Platonik eşq yaşayan biri sevdiyinin gözünə hər zaman gözəl görünməyə çalışar. Gözəllik salonlarına tez-tez gedər, güzgüyə çox baxar, saatlarla şkafın qarşısında oturub «nə geyinim?», — deyə düşünər.

Söhbət edərkən anidən gözlərini ona zilləyər, o, baxdığında baxışlarını qaçırar. Yanındaykən belə, onun üçün darıxmaqdır platonik sevgi.

İstər dünyanın ən çirkini olsun,  ancaq o, onun üçün ən gözəl və ən mükəmməl biridir.  

Əlimizdə, ovcumuzda nə varsa, hər birisinin öz təyinatı var.
Heç nə boş yerə yaradılmayıb. Əllərin qarşısına qoyub buğum-buğum barmaqlarına baxdıqda nələr keçir adamın ağlından. Nə qədər də mükəmməldir, hər işə yarayır, qələm də tutmaq olur, yerdən daş götürüb qonşuya atmaq da. Yəni hər şeyin yaxşıdan pisə qədər bir çox sahələrdə işə yaramaq imkanı olsa da hər halda təyinat yaxşıyadır.

Demək, əl qonşuya daş atmaq üçün deyil, hərdən bunu eləsək də. İnsana verilən sevgi hissi Yaradanı tanıyıb sevmək üçündür. Təbii ki, ətrafımızdakı gözəllikləri sevmək bizim fitrətimizdən gəlir. Biz insan olaraq belə yaradılmışıq, hər şeyin gözəlinə, göyçəyinə mükəmməlinə sahib olmaq istəyirik. Amma bəzən Leyli üçün yola çıxıb Mövlaya qovuşmaq da var.

Əslində Leyli üçün çıxdığın yol səni Mövlaya aparmırsa, nə o yol bir yoldur, nə o duyğu bir sevgidir. Məcnun Leyli üçün səhraya düşdü, amma heyvanlar arasında aylı gecələr keçirəndən sonra bu sevginin onun ruhunu sıxdığını hiss etdi və anladı ki, hər bir fani kimi Leyliyə də tuşlanmış duyğu elə onun özü kimi fanidir.

İnsan ruhu ancaq Əzəli və Əbədi olanı sevməklə ölümsüzlük qazana bilir. Yəni Əbədi olana tuşlanmış sevgi o duğyu yükünü daşıyanı da əbədiləşdirir. İnsan fitrəti elə yaradılıb ki, bu dünyada onu bürüyən hər gözəllik, hər şirinlik sabah mütləq onu təmin etməyəcək. İnsan ruhunun alarkən tam təmin olunduğu mükafat Cənnətdir. O ünvana insanın əbədi səadəti deyilməsi də yəqin ki, elə bununla bağlıdır.

İnsanlar sevgini təkcə söz diliylə ifadə etməzlər. Sevgini ifadə etmə tərzləri müxtəlif şəkillərdə ola bilər. Sevgini sözlərlə ifadə edə bildiyimiz kimi, toxunaraq, maraqlanaraq, onun üçün nəsə edərək, yəni xidmət göstərərək, bir yerdə vaxt keçirərək də anlatmaq olar.

Cütlüklərin işlətdikləri sevgi dillərinin müxtəlif olması bəzən insanlar arasında sevginin anlaşılmamasına gətirib çıxara bilər. Əgər tərəflərdən biri sevgisini fərqli bir səkildə ortaya qoyursa, bunu anlamayan digər tərəf xəyal qırıqlığına uğrayaraq sevilmədiyini düşünə bilər.

Əgər bir uşaq hər an “Səni sevirəm” sözləri ilə böyüdülürsə, o uşaq böyüyüb evləndiyində həyat yoldaşından da eyni şeyi gözləyə bilər. Və həyat yoldaşının sevgi dilini öyrənənə qədər sevilmədiyi düşüncəsinə qapılıb özünü də, sevgisini də ifadə etməyə bilər.

Təqdir etmək və ya təsdiq etmək də bir növ sevgi dilidir. “Nə gözəl geyinmisən”, “Hazırladığın yeməyi bəyəndim”, “Bunu nə gözəl eləmisən” və s. bunlar da sevginin bir ifadəsidir. Ancaq bəzi insanların sevgi, təsdiq sözcüklərinə o qədər ehtiyacları olur ki, bunu həddindən artıq gözləyirlər. Bu isə artıq valideyn-övlad münasibətlərindəki bəzi səhvlərdən irəli gəlir. Belə bir insanla evli olanlar sevgi sözcüklərini az istifadə etdikləri təqdirdə həyat yoldaşlarını xoşbəxt etməkdə çətinlik çəkəcəklər. Həmin həyat yoldaşı da böyük ehtimalla dəyər verilmədiyi, sevilmədiyi duyğusuna qapılacaq. Belə vəziyyətlərdə yoldaşının o ehtiyacını anlayan insanın sevgi sözcüklərini daha çox işlətməsi lazımdır. Bu insanlar yoldaşlarının yaxşı cəhətlərini bol-bol tərifləməli, ancaq yanlış olduğunu düşündükdə də bunu onlarla paylaşmalıdırlar.

Emosional münasibətlərin inkişafında məhəbbət fenomeni özünəməxsus yer tutur. İnsan həyatında məhəbbət hissinin əhəmiyyəti və yeri bütün zamanlar üçün aktual olduğu qəbul edilmişdir. O zaman sual meydana çıxır; Bəs məhəbbət nədir?

Öncə onu qeyd edək ki, məhəbbət psixoloji analiz üçün son dərəcə mürəkkəb obyektdir. Psixologiyada bu fenomenə müxtəlif yanaşma tərzi vardır. Bəzi psixoloqlar məhəbbəti ali hiss, bəziləri isə insanların eynilikdən yorularaq uydurduqlarını qeyd edirlər.

Qeyd etmək lazımdır ki, məhəbbət təkcə hiss deyil, eyni zamanda başqasını sevmək qabilliyyəti, eləcədə sevilmək imkanıdır. Eyni zamanda məhəbbət insanlar arasında elə münasibət formasıdır ki, burada bir insanın digərlərindən üstün olması, bir insanın digərinə tabe olması yol verilməzdir. Həqiqi, qarşılıqlı məhəbbət zamanı hər iki tərəf bərabərdi. Biri digərinə özünü qurban vermir, heç kəs heçnə itirmir əksinə, yalniz qazanır. Bu məhəbbətin qanunudur.

Frenk Sinatra – Amerika üçün həm “XX yüzilliyin ən məşhur müğənnisi”, həm Hollivudun “qızıl dövrü”nün, həm də şou–biznes aləminin simvolu hesab edilir.

Bir sözlə, Frenk Sinatra bir əfsanə olaraq yaddaşlarda qalmış və onun həyatı dünya mədəniyyətinin ən parlaq səhifəsi sayılır.

Məşhur mafiya ocağı hesab edilən Siciliyada onu “XX əsrin ən arzuolunan kişisi” adlandırmışlar. Frenk Sinatra yaşadığı dövrdə neçə-neçə prezidentlərlə, məşhur siyasətçilərlə, dünyanın 1 nömrəli gözəlləri ilə, hətta kriminal avtoritetlərlə belə yoldaşlıq – dostluq etmişdir.

Frenk Sinatranın sevgi – məhəbbət tarixçəsinə nəzər salsaq görərik ki, onun yalnız bir həqiqi istəklisi olub. O qadına olan sevgisinin ucbatından, Frenk özünün o cür məlahətli səsini belə, itiribmiş. Hətta bir neçə dəfə özünə qəsd etməyə də cəhd edibmiş. Ətrafında məşhur Hollivud gözəlləri olan Merlin Monro, Lana Terner və digərləri olmasına və onlarla yaxın dostluq etməsinə baxmayaraq, Frenk yalnız bir qadının vurğunu idi. Bu qadın 1940-1950-ci illərdə Holluvudun ən gözəl aktrisası Ava Qardner idi. Ava Qardner çox cəlbedici, füsunkar və gözəl bir qadın olub.

XVI əsrin ortalarında Şimali Hindistanda Böyük Moğol imperiyasının hakimiyyəti başladı. Baburdan sonra hakimiyyətə nəvəsi Əkbər Cəlaləddin gəldi. O, tarixə Böyük Əkbər kimi daxil oldu. Dünyanın ən səbrli, ən müdrik və ən ədalətli idarəçilərindən biri kimi yadda qaldı.

Əkbər xalqı ədalətli idarə edirdi. Oxumağı və yazmağı bilmədiyi halda dünyanın ən yaxşı alimlərini, şairlərini, rəssamlarını və musiqiçilərini Hindistana yığırdı. Onun ətrafında müxtəlif dinlərdən insanlar vardı. Hamısı imperatora hörmət edirdilər və hesab edirdilər ki, Əkbər Moğol imperiyasını çiçəkləndirən yeganə hökmdardır. Zənginliyi barədə isə əfsanələr dolaşırdı. Lakin Əkbər bədbəxt idi. Onun varisi doğulmurdu. Bir neçə il evlilik həyatından sonra imperator cadugər Səlim Çişiyə müraciət etdi. Dualardan və mistik ayinlərdən sonra imperatorun ümidi yarandı. Bir il sonra — 1569-cu ildə imperatriça Əkbərə oğul bəxş etdi. Oğulun adını Məhəmməd Səlim qoydular. Səlim romantik və ciddi gənc idi. Poeziya və ədəbiyyatla maraqlanırdı və günlərini imperator kitabxanasında kitab oxumaqla keçirirdi. Varisin 13 yaşı olanda bir gün

Ən geniş yayılmış sevgi tipologiyalarına daxildir Dimitri  Li tərəfindən  irəli sürülmüş tipologiya nəzəriyyəsi. Nəzəriyyədə irəli sürülən  tipologiyalar təxminən  807 nəfər arasında aparılan tədqiqatlar əsasında sübuta yetirilmişdir. Beləliklə,  aşağıdakı növ tiplər  göstərilir:

Eros – ehtiraslı, yalnız əylancə məqsədli intriqa oyunu, tam fiziki yaxınlaşmaya meyllik.

Lyudus – gedonostik oyun-sevgi,  heç də daimi olmayan  müvəqqəti xarakter daşıyır, xəyanətə meyllik.

Storqe – sakit, etibarlı və xoş dostluq -sevgi tipi.

Praqma – lyudus və storqe tiplərinin birləşməsindən  təşkil olunub. Şüurlu şəkildə idarə olunan, hesablı sevgi tipi.

Maniya – eros və lyudusun birləşməsindən əmələ gəlib. irrasional sevgi, sevgi obyektindən asılı olmağa meyllik, inamsızlıq və sılılıq nümayiş göstərən tip.

Aqape  – eros və stroqenin sintezi, təmənnasız sevgi, özünüqurban tipi.

Belə fərz  olunur ki, qadınlar üçün daha çox storqi, praqmatik və maniakal tip sevgilər mövcuddur.  Kişilər üçün isə daha çox eros və lyudus sevgi tipləri xarakterikdir.