Musiqi kateqoriyası üzrə məqalələr

Ürəyimdə ayaz var,
Nə qış gedib, nə yaz var,
Oyatma bənövşəni,
Kol dibində ayaz var.

Kədərli axmayaydı,
Göz yaşım axmayaydı,
Yad baxmağı bir yana –
Yar yada baxmayaydı.

Bir vaxt uşaq idik, dost idin mənə,
Baş açıq, ayaqların gəzərdik bağları.
Səni gördüm, dostum, yad etdim yenə
Bir şirin yuxu kimi ötən o çağları.

Ah, niyə, nə üçün,
Mən beləyəm bəs bu gün.
Ah, niyə sənin mən də
Tuta bilmirəm əllərindən.

Nə yaxın qonşu olduq bu dünyada,
Ayrı-ayrı doğulduq bu dünyada,
Axır gəlib bir olduq bu dünyada,
Ey həyat, sən nə qəribəsən?!

Sən ay kimi baxdın mənə,
Sən gün kimi baxdın mənə,
Gözlərinin qarasıyla
Güldü ömrümün baxtı mənə.

Məni atdın, ay qız, ay qız, atəşə,
Məni atdın, ay qız, ay qız, atəşə,
Bəsləməkdir eşqini, inan, peşəm.

Atacaqdın məni, sevdin söylə bəs neyçin?
Doldur eşqi şərbət kimi ver içim.
Söylə, söylə, sənə belə nə oldu, yar?

Fikrimdə aylı, ulduzlu
Asiman var bu gecə.
Könlümdə körpə quzu tək
Bir ümman var bu gecə.

Bircə sən yoxsan, əzizim,
Bilir aləm bu gecə!
Neçin olmadın, de, ey yar,
Mənə həmdəm bu gecə?

Qaş qaralır, kölgə tutur
Yavaş-yavaş meşəni.
Könlüm səsdə, gözüm yolda
Gözləyirəm mən səni.

Səbrim getdi, harda qaldın?
Qaş qaraldı, gəlmədin.
Bəlkə mənim könlümdəki
Döyüntünü bilmədin.

Ey əziz anam, Azərbaycan,
Sənə bağlıyam, Azərbaycan.
Ömrümün mənasısan, Azərbaycan,
Qardaşlıq dünyasısan, Azərbaycan,
Anamın anasısan, Azərbaycan.

Ömrümün mənasısan, Azərbaycan,
Qardaşlıq dünyasısan, Azərbaycan,
Anamın anasısan, Azərbaycan.

Gecə sakit çay axır,
Lal sulardan ay baxır.
Ey könül, gəl cövlana,
Eyvandan mehriban,
Nazlı yar baxır, yar baxır.

Mən necə dözüm,
Yaxın gəl, quzum.
Gecələr, uzun gecələr.

Hər yanda al-əlvan çiçək açılır,
Baxdıqca üz gülür, ürək açılır.
Bəs neyçin yerində tutmayır qərar?
Arzular, arzular, şirin-şirin arzular.
Arzular, arzular, şirin-şirin arzular.

Həyatım, gəncliyim bəxtəvər, azad.
Məhəbbət insana verir qol-qanad.
Çataram mən sizə bir gün vaxt olar.
Arzular, arzular, şirin-şirin arzular.
Arzular, arzular, şirin-şirin arzular.

Tarixi qaynaqlardan aydın olur ki, XII-XVI yüzilliklərdə, qopuzun sazla əvəzlənməsi arasındakı dövrdə, Qafqaz, İran və Anadoludakı sufi mərasimlərində, dərviş aşıq məclislərində "çağır", "çaqur", "çuqur", "çoğur" adlı musiqi alətindən istifadə edilmişdir.

Ehtimal ki, çoğur «haqqı, allahı çağırmaq üçün istifadə edilən musiqi aləti» mənasını verir. Bu sözün dilimizdə işlənən "çalçağır" ifadəsindən törənməsini və sonralar "çoğur" kimi formalaşmasını da güman etmək olar. Müxtəlif tarixi mənbələrdən məlumdur ki, Orta əsrlərdə Səfəvi dövlətinin ordusunda yüksək döyüş əhval-ruhiyyəsi yaratmaq üçün çoğur musiqi alətindən istifadə etmişlər. XVI yüzilliyin əvvəllərindən bəhs edən «Cahanarayi Şah İsmayıl Səfəvi» salnaməsində bu barədə deyilir. "...

Qalib yürüşlü ordunun qarşısında çukurlar çalmaq, türküvarsağılar oxumaqla döyüşçülərin vuruş ruhunu qaldırırdılar". Əli Rza Yalçının «Cənubda türkmən çağları» əsərində çoğurun 9 teli, 15 pərdəsi və gözəl səs tembri olmasından söz açılır. Tarixi faktlardan belə qənaətə gəlmək olar ki, XII-XIII yüzilliklərdə ozan qopuzunun çoğurla, XV-XVI yüzilliklərdə isə çoğurun sazla əvəzlənməsi mərhələləri olmuşdur. Ancaq çoğurun başqa növləri Qafqazda, eləcə də İraq türkmanları arasında dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır.