Azərbaycan mətbəxi kateqoriyası üzrə məqalələr

Firni Azərbaycanın milli mətbəxinin reseptlərindəndir. O, zərif, faydalı, dadlı — darçınlı südlü desertdir. Xüsusilə də səhər yeməyinə hazırlasanız, gün ərzində tox və gümrah olacaqsınız. Firni tez və asan hazırlanır.

Ərzaqlar:
Düyü unu – 5 x.q.
Süd – 500 ml.
Şəkər tozu – 3 x.q.
Duz – bir çimdik
Gülab və ya vanilin – zövqə görə
Darçın – üstünü bəzəmək üçün

Hazırlanması:
Əvvəlcə düyü ununu ələyirik. Sonra bir qazan götürüb, içinə soyuq südü, şəkər tozu, duz və ələnmiş düyü ununu əlavə edirik. Orta odun üzərinə qoyub dayanmadan qarışdırırıq ki, “yumrular” əmələ gəlməsin. Kütlə qatılaşan kimi içinə öz zövqünüzə görə ya gülab (qızılgül suyu – 5 damcı), ya da vanilin (1 ç.q.) töküb qarışdırırsınız və oddan götürürsünüz.

Xəmir üçün: (3 korj)
Yumurta – 6 ədəd
Şəkər tozu – 2,25 st.
Un – 1,5 st.
Üyüdülmüş qoz ləpəsi – 1 st.
Üyüdülmüş badam – 0,5 st.
Vanilin – yarım paket
Qabartma tozu – 1 paket

Krem və bəzək üçün:
Yumurta – 2 ədəd
Şəkər tozu – 2 st.
Un – 3 x.q.
Vanilin – yarım paket
Süd – 1 st.

Milli ensiklopediyamızda adı “Kalapir”, “Kələfir” qeyd olunmuş xörək növü bölgələrimizdə toy-bayram süfrələrinin belə bəzəyidir. Klassik reseptində mal və ya qoyun ətinin müxtəlif hissələrindən tikə ət və soğandan başqa bir ərzağı yoxdur. Yeməyə bişdikdə azca su qatılır. Yanında sarımsaqlı qatıq verilir.

Biz isə daha dadlı və görünüşü gözəl olsun deyə, pomidor və bibər əlavəli reseptini təqdim edirik. Hazırda restoranda bu reseptlə daha çox bəyənilir. Tərəvəzlər yeməyin dadını az da olsa fərqləndirir.

Ərzaqlar:
Əla növ buğda unu – 150 qr.
Su – 400-300 ml.
Yağ – zövqə görə
Duz – bir çimdik
Doşab – zövqə görə

Hazırlanması:
İri dərin tavada unu 400 ml. qaynanmış ilıq su ilə qarışdırıb açın. Bura bir çimdik duz atın. Odu azaldın, qarışdırmağa davam edərək qalan 300 ml. suyu da əlavə edərək, 5-6 dəqiqə qarışdırın.
Qapağı qoyub, 15 dəqiqə bişirin. İsti isti boşqaba çəkib, üzərinə kərə yağı və 1 qaşıq doşab qoymaqla qarışdırılıb yeyilir.

Tərkibi:
Xəmir üçün:
Un – 1 kq.
Su – 2 st.
Yumurta – 1 ədəd
Duz – bir çimdik

İçlik üçün:
Baş soğan – 1 ədəd
Ərinmiş kərə yağı – 2 x.q.
Göyərtilər – şüyüd, keşniş, kərəviz, ispanaq – zövqdən asılı olaraq.

Azərbaycan mətbəxinin ən qədim şirniyyatlarından biri də İrəvan kətəsidir. Əvvəllər bu kətəni hazırlamaq böyük şan-şöhrət, məharət hesab edilərdi. Düzdü, son illər xanımlarımız arasında bu cür şirniyyatlara maraq azalsa da, amma bişirən, ənənələri yaşadanlar da az deyil.

Xəmir üçün:
Kərə yağı – 250 qr.
Xama – 200 qr.
Soda – 1 ç.q.
Sirkə – 1 x.q.
Vanilin – 1 paket
Un – 4-4,5 st.

İçlik üçün:
Un – 1,5 st.
Şəkər tozu – 1,5 st.
Kərə yağı – 100 qr.

Tərkibi:
Bölünmüş toyuq
Baş soğan – 2 əd.
Qoz – 600 gr.
Limon turşusu
Duz, istiot
Ərinmiş yağ

Hazırlanması:
Baş soğan xırda doğranılır. Yumuşalanadək yağda qovurun. Toyuq tikələrini təxminən 15 dəq. bişirin. Bulyonu tullamayın. Toyuğu soğanla qızardın, qoyun kənara.

Tərkibi:

• Sümüksüz qoyun əti – 160 qr
• Noxud – 30 qr
• Quyruq – 20 qr
• Baş soğan – 20 qr
• Şabalıd – 30 qr
• Quru gavalı – 20 qr
• Zəfəran
• İstiot
• Duz
• Sumaq

Hazırlanması:
Adi piti kimi hazırlanır, yalnız kartof əvəzinə şabalıd götürülür. Şabalıd ayrıca bişirilir və təmizlənir.

Payız vaxtı hər paya 30 qr heyva qatılır. Pitinin yanında sumaq və təmizlənmiş soğan verilir. Nuş olsun!

Tərkibi:

• Sümüksüz qoyun əti: 250 q (əzələ liflərinin olmadığı yumşaq hissələrdən)
• Noxud: 100 q
• Quyruq: 60 q
• Soğan: 1 baş (kiçik)
• Quru gavalı: 1 ədəd
• Duz, istiot, zəfəran, sumaq: zövqə görə

Xörəyin dadını, rəngini və ətrini dəyişdirmək üçün Azərbaycan kulinariyasında müxtəlif məhsullardan istifadə edirlər. Bunlardan ən çox işlənəni aşağıdakılardır:

Abqora – kal üzümün sızılmış suyundan hazırlanır. Müxtəlif cür xəmir xörəklərinə və kalorili xörəklərdə dadlandırıcı kimi istifadə edilir.

Albuxara – girdə, çəyirdəkli, açıq sarı, meyxoş təmli meyvədir. Albuxara bağ gavalısının bir növüdür. Azərbaycan kulinariyasında ət xörəklərində istifadə edilir.

Alça – növündən asılı olmayaraq qurudulmuşu, xörəklərə turşməzə dad vermək üçün istifadə edilir.