İslam və Ailə tərbiyəsi kateqoriyası üzrə məqalələr

Son illərdə uşaqların sünnət etdirilməsi məsələsi tibbi, əxlaqi və dini cəhətdən mübahisə mövzusu olmuşdur. Ümid edirik ki, bu yazımız mübahisələrə cavab verəcək və nəticə etibarilə bir qənaət əldə ediləcəkdir.
Tibbi Cəhəti

Ailə zorakılığı məfhumu son vaxtlar ortaya atılmış bir mövzudur və bu mövzu ətrafında mübahisələr günü-gündən artmaqdadır. Ələlxüsus da medianın kişi ağalığı adlandırdığı bu mövzu ilə bağlı hay-küy getdikcə çoxalır. Hətta bu anlayış qanun və şəriət baxımından bir çox informasiya vasitələrinə də təsir etməkdədir. Biz də öz növbəmizdə bu məsələni işıqlandırmağı münasib gördük və Əllamə Seyid Əli Fəzlullaha bu barədə bir çox suallarla müraciət etdik.

Ailə fitri bir qurumdur. İnsan övladının onsuz yaşaması mümkün deyil. Bəziləri ailə hə­ya­tının sadəcə qarşılıqlı mənfəətlər üzərində qurul­ma­­sı lazım olduğuna inanırlarsa, İslam ailənin ruhi və əməli yekdillik üzərində qurulan sosial bir qurum olduğunu açıqlamışdır. Həmişə ailəyə böyük qiymət vermiş və ona təşviq etmişdir. Hətta zərər olduğu bəzi hallarda evlən­mə­yi vacib qəbul etmişdir. “Onunla ürəkdincliyi tapa­sı­nız – deyə sizin üçün özünüzdən (yəni sizinlə eyni növdən – X.Q.) zövcə­lər xəlq etməsi, aranızda məhəbbət və rəhmət yaratması, Onun əlamətlə­rin­­dəndir. …”

Uşaqlar valideyn rəftarının aynasıdır. Bu həssas aynada hər nə görərlərsə, eynisini özləri təkrar edərlər. Bu yolla uşaqlar valideynlərini təqlid edərlər və onu həyatlarında icra edərlər. (Tebyan)
Tədqiqat göstərir ki, o körpələr ki, ananın mehriban ağuşunda olarlar, ancaq cismi qidalanmaz, ruhi cəhətdən də anadan təsirlənərlər. O zaman ki, körpə ananın qucağında olar, anasının ürəyinin səsini eşidər, bu da ona rahatlıq bəxş edər. O analar ki, öz körpələrinə süd vermirlər, körpələrini meylsiz qucaqlarına alarlar, körpə bu zaman ananın bu halından təsirlənər və ruhu zədələnər.Psixoloqlar ana ilə övladın bir-birini ilk gördüyü anı “görüş şövqü” anı adlandırırlar. Bu göz rabitəsi ilə ana ilə körpə arasında səmimi əlaqə yaranar. Bu rabitə anada sevgi və müsbət hisslər oyadar.

Ana – anadır. Ancaq hər ana, ana ola bilmir. O, kəs ana adını əldə edə bilir ki, saleh övladlar yetişdirə bilsin. İslam dini anaya xüsusi məqam bəxş etmiş və onu əziz tutmuşdur. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Behişt anaların ayaqları altındadır”.
Əgər ana ruhi və cismi cəhətdən sağlam olarsa, cəmiyyətə ruhu və cismi sağlam olan övladlar verə bilər.
Çox təəssüf ki, müasir dövrdə bəzi analar öz vəzifələrini unudublar. Onun əvəzinə peşələrində müvəffəq olmağı üstün tuturlar. Evdən xaricdə xidmət etmək istəyirlər. Nəticədə valideyni olan uşaqlar yetim kimi böyüyər. Nə sevgi görər və nə də məhəbbət göstərə bilər.

Evlilik — insanın ruhi ehtiyacını təmin edər və insan da bu ehtiyacın təmin olunmasına görə hüzur içində yaşayar.
«Onların yanında aramlıq tapasınız deyə sizin üçün (mələklərdən, cinlərdən və başqa məxluqlardan deyil) öz cinsinizdən zövcələr yaratmağı və sizin aranızda (ər-arvadın, yaxud insanların arasında) dostluq əlaqəsi, batini mehr-məhəbbət yaratması onun nişanələrindəndir, həqiqətən, bunda düşünən bir qövm üçün (Allahın tovhidi, qüdrəti və hikmətinə dair) nişanələr vardır”. (»Rum” 21).

Evlilik — insanın ruhi ehtiyacını təmin edər və insan da bu ehtiyacın təmin olunmasına görə hüzur içində yaşayar.
«Onların yanında aramlıq tapasınız deyə sizin üçün (mələklərdən, cinlərdən və başqa məxluqlardan deyil) öz cinsinizdən zövcələr yaratmağı və sizin aranızda (ər-arvadın, yaxud insanların arasında) dostluq əlaqəsi, batini mehr-məhəbbət yaratması onun nişanələrindəndir, həqiqətən, bunda düşünən bir qövm üçün (Allahın tovhidi, qüdrəti və hikmətinə dair) nişanələr vardır”. (»Rum” 21).

Nigaranaçılıqların növləri müxtəlif olur.
Onların bəzisi təbiidir və bəzisi isə sonradan insan ruhuna daxil olmuş nigarançılıqlardır ki, onların kökünü kəsmək lazımdır.
Nigarançılıq – ruhun tarazlıq vəziyyətində olmamasıdır.
Ruh niyə tarazlıqdan çıxır? Buna səbəb çoxdur. Gündəlik mövzuların içində itib-batmaq, ali hədəfi itirmək, maddi mövzuların narahatlığı, məişət məsələlərinin təzyiqi, iş prosesində meydana gələn əsəbilik və s.
Bütün bunlardan qurtarmaq üçün, insan öz “Mən”inə qayıtmalı, hədəfini yada salmalıdır. Xatırlamalıdır ki, bu dünyaya nə üçün gəlib?

Demək olar ki, hər birimiz  məşğuluq və kifayət qədər stresli həyat yaşayırıq. Bir valideyn olaraq isə sonsuz qayğılarımız var.  Bütün həyat şərtlərinin çətinliklərinə baxmayaraq üzərimizə düşən ən vacib işlərdən biri isə övladlarımıza qarşı sevgi göstərib, onlara vaxt ayırmaqdır. Son on ildə aparılan araşdırmalar da uşaqlıqdakı sevgi ilə gələcəkdəki sağlamlıq və xoşbəxtlik arasında önəmli bir əlaqənin olduğunu ortaya qoyur.
ABŞ Child Trends tədqiqat mərkəzinin uşaqların, gənclərin və onların ailələrinin həyat və perspektivlərini yaxşılaşdırmağa istiqamətlənmiş tədqiqatlarının nəticələri də valideynlərin uşaqlarına qarşı göstərdiyi isti münasibət və məhəbbətin onların həyatında ömür boyu müsbət nəticə verməsi fikrini dəstəkləyir.