İslam və Ailə tərbiyəsi kateqoriyası üzrə məqalələr

Müsəlmanlar ailəsində uşağın dünyaya gəlməsi bu ailənin həyatında ən böyük və mühüm hadisələrdən sayılır.

İslamda uşaq bu ailəyə Allah tərəfindən verilən əmanət kimi qəbul olunur və bu səbəbdən xüsusi qayğı ilə bəslənilir və qorunur.

Şəriətin qanunlarına görə, yenidoğulmuş uşağın ilk eşitdiyi söz «Allah» sözü olmalıdır. Bunun üçün ata (bəzi hallarda baba, əmi) uşağın sağ qulağına azanın sözlərini, sol qulağına isə iqamənin sözlərini deməlidir. Bu adətin dərin mənası var. Məsələ burasındadır ki, insanın bu dünyada əsas düşməni olan şeytan yeni insanın dünyaya gəlməsini «səbirsizliklə» gözləyir ki, onu düz yoldan azdırmağa başlasın. Bu səbəbdən çox vacibdir ki, uşağın ilk eşidtiyi söz şeytanın vəsvəsəsi deyil, Allahın adı olsun. Bu insanın bütün gələcək həyatına təsir edəcək.

Ad seçəndə diqqətli olun ki, o ad övladınızın üzərində damğa, qüsur kimi görünsün.
Ailədə uşaq doğulur. Böyük-kiçik hamı ad düşünür, ad seçir. Biri babanın adını məsləhət görür, biri dəbdə olan adlardan birini təklif edir, biri də bu ikisinin arasında bir şey axtarır. Xülasə, fikirlər səslənir, məntiqlər toqquşur. Hamı da öz dediyinə haqq qazandırmağa çalışır.

Valideynin övlad qarşısındakı ilk borcu ona gözəl bir ad verməkdir. Yəni bu işdə məsuliyyət valideynlərin boynuna düşür. Bu haqq onlara aid olsa da, valideynlər bu haqqı könüllü şəkildə babaya, nənəyə də həvalə edə bilərlər.
Ad məsələsi ümumiyyətlə, həssas mövzudur. Qədimdən uşaqlara adlar seçilərdi: Əhməd, Məhəmməd, Mahmud, Mustafa, İsmayıl, Əli, Həsən, Hüseyn, Mehdi, Sahib, Xədicə, Fatimə, Ayişə… Bu adların hamısı dini xarakter daşıyır.

Evlənmək iki əks cins insanın bir araya gəlib ailə qurmağı deməkdir. Yaradılış iki cinsdən ibarətdir. Kişi və qadın. Hər cins ayrı-ayrılıqda natamamlıq təşkil edir. Yəni iki cins bir yerdə vəhdət meydana gətirir. Tarix boyu evlənmək haqqında müxtəlif cür mülahizələr mövcud olmuşdur. Şübhəsiz ki, hal-hazırdakı yaşadığımız zaman da keçmişdən geri qalmayıb. Əksinə, evlənməyin artıq məsuliyyət, yük olduğunu isbat etməyə çalışanlar az deyildir. Amma bu qəbildən olanlar nə qədər çalışsalar da, bu ilahi nizamın qarşısında mütləq diz çökürlər. Bəziləri etiraf edir, bəziləri isə təkəbbürdən məğlub olduğunu boynuna almır. Amma qəlbində məğlub olduğunu gözəl bilir.

Övladlarınızı yaxşı yetişdirin. 
Hər zaman sadəcə doğruları dedirdin.
Ürəyi istəmədiyi üçün dərsini oxumadığında «işıqlar yanmırdı» deməsin.
«Vazanı kim qırdı?» dediyinizdə «mən qırdım» deyə bilsin.
Məsuliyyətli olmağı öyrədin.
Birini əzmədən də yuxarılara çıxa biləcəyini öyrədin.
Birini nümunə götürsün istiyirsinizsə; Hz. Mühəmmədi (s.ə.s) tanıdın ona…

Azadın Allahın varlığını qəbul etməsinin qəribə bir hekayəsi vardır.
Bir gün Azad məktəbdəki sinif yoldaşlarıyla Allahın varlığı barəsində mübahisə etdiktən sonra əsəbi və yorğun halda evə qayıtdı.Ortada heç bi şey yoxkən:
-Bu aləm özü-özünə yaranıb,təbiət və fiziki qanunlarla da dəvam edir.Əgər,Allah var olsaydı biz də görərdik,deyə donquldandı.Atası Azadın bu halına təəccüb etdi və ona:
-Nə deyirsən,ay oğul? Əgər fikirləşsən Allahın varlığını ağlınla da tapa bilərsən.Ətrafımızdakl hər şey Allahın varlığını göstərməyə kifayət deyilmi?-sözü ilə kifayətləndi.
Atası Allahın varlığını  Azada maraqlı bir yolla izah etmək istəyirdi.Azad yatanda onun «Azərbaycan dili» dəftərini açıb bəzi səhifələrini çizib qaraladı.Səhər Azad dəftəri açanda dəftəri görüb əsəbləşdi:
— Mənim dəftərimi kim yazıb?-deyə anasının üstünə qışqırdı.
Anası:
-Bilmirəm ay oğul!-dedi.Atası:
-Bəlkə də sənin qələmin özü çıxıb-dedi.Atasının cavabından razı qalmayan Azad:
-Ata,elə də şey olar?-dedi.
Sonrakı gün Azad yenə səhər duranda ayaqqabısının bir tayını tapmadı.Hər tərəfi axtardıqdan sonra ayaqqabını mətbəxin bir küncündə tapdı və:
-Mənim ayaqqabımı bura kim qoyub?-deyə əsəblə çığırdı.Atası isə sakitcə:
-Özü getmişdir,oğul!-dedi.Azad:
— Ata, ayaqqabını öz ayağımı var?O,necə gedə bilər?MƏnimlə zarafatmı edirsən ?
Bir neçə gün Azad qələmini çox axtardı və lap axırda ayaqqabısının içində tapdı.Dözə bilməyib ağladı və:
-Mənə bunları kim edir?-deyə hirslə səsləndi.Atası,bu dəfə Azada yaxınlaşıb,onu sakitləşdirdi və belə dedi:
-Bax oğlum! Bunların öz-özünə hərəkət edə biləcəyinə və bu işlərin edəni axtarırsan.Həiqətən də elədir.Bu çox asan işlərin belə öz-özlüyünə ola bilməyəcəyi açıq-aydındır.madam ki,heç bir iş özü-özündən əmələ gəlmir,onda bu boyda dünya necə fırlanır,ay dünyamızın ətrafında necə dönür,milyonlarca ildir qüsursuz işləyən bu kainatdakı hadisələrin də bir idarə edəni və ya yaradanı olmalıdır ya yox?Elə bu qüsursuz düzümü Quran və onu idarə edən də Allahdır!-Cavabını verdi.Azad bu izahatdan çox təsirlənib:
-Atacan,indiyə qədər həqiqətən də bu baradə heç fikirləşməmişdim.Məktəbda sinif yoldaşlarımızla mübahisə edəndə bu sözü onlardan eşitmişdim.Fikirləşsəndə özüm nəticəni tapa bilmədim.Mənə bunu öyrətdiyin üçün çox sağol.

Hekayədə gördüyümüz kimi hər bir azyaşlı uşaq belə məqamlara toxunur və Allahın varlığı barəsində bir necə suallar düşünürlər.Biz isə onlara təmkinlə elmi deyil belə qeyri-adi yollarla Allahın varlığını sübut etməyə çalışaq çünki onların beyni bunu dərk etmək üçün hələ tam formalaşmayıb.Bunu bacardıqdan sonra isə övladlarımızı balaca körpələrimizi hələ 8-9 yaşlarından namaza öyrədək uşaq cahil vaxtları hələ oğlan uşağı 16-17 yaşına qədər Allah sevgisiylə böyüsə ana-atasına xeyirli övlad olar..Şəxsən mən belə fikirləşirəm..Diqqətinizə görə təşəkkürlər.

Bu mətn internet aləmində ilk dəfə olaraq KAYZEN.AZ saytında yayımlanır.
Mənbə: Hacı Arif Heydəroğlunun tərtib etdiyi «Dini biliklər» kitabı.

Ailə müqəddəs bir ocaqdır. Həqiqi sevənlər,  həqiqəti dərk edənlər,  Allahı başının üstündə görənlər üçün həqiqətən ailə cənnət bağçalarından bir bağçadır. Ancaq təəsüflər olsun ki,  son zamanlar bu müqəddəs ocaqda xoşagəlməz  hallar yaşanmaqdadır. Bu yaşanan xoşagəlməz hallardan biri də, ailədə oğlan və ya qız uşağının dünyaya gəlməsi ilə bağlıdır.        

İslamdan əvvəl cahilik dövründə yaşanan tükürpədici həqiqətlər bu gün də yaşamanqda, bu gün də meydana gəlməkdədir. Cahiliyyə dövründə olduğu kimi bu gün də cins ayrı-seçkiliyi aparılır. Sadəcə fərq ondadır ki, o dövrdə ailənin qız uşaqları diri-diri torpağa basdırılır, bu gün isə onu öz əlləri ilə ana bətnindəcə qətlə yetirirlər.

Bәşәriyyәtin әn gözәl vә ilаhi hisslәrindәn biri оnun аilә qurmаğа vә övlаd sаhibi оlmаğа mеylidir. İnsаnlаrın аilә fоrmаsındа yаşаyışı tаm tәbiidir. İnsаn еlә bir şәkildә yаrаdılmışdır ki, о fitri vә tәbii şәkildә аilә qurmаğа vә övlаd sаhibi оlmаğа mеyl göstәrir. Bәşәr tаriхinin mütаliәsi göstәrir ki, о yаrаndığı gündәn аilә qurumundа yаşаmışdır. Аilә qurumunu аrаdаn götürmәk istәyәn bütün fәrdlәr uğursuzluğа düçаr оlmuşlаr. Bu istiqаmәtdә nә Әflаtunun, nә dә Mаrksist mәktәbin sәy'lәri bir nәticә vеrmәmişdir. Qәdim dövrdәn әsrimizә gәlib çаtmış vәhşi qәbilәlәrdә bеlә аilә qurumu mövcuddur. Bәşәr tаriхini аçıq gözlә mütаliә еtmiş аlimlәr bеlә bir qәnаәtә gәlmişlәr ki, tаriх bоyu hәyаt yоldаşı sеçimi vә аilә tәşkili kimi әhәmiyyәtli qаydа-qаnun оlmаmışdır. İzdivаcın şәхsi yох, növlә (insаn növü) bаğlı zәrurәt оlmаsı bu hәqiqәtin dәlilidir. Bәli, izdivаcdа mәqsәd bәşәr nәslinin dаvаmıdır

Ailə qurmamış bir gəncin — istər oğlan, istərsə də qız, istər kişi və istərsə də qadın — pak, günahsız qalması, fəsaddan uzaq düşməsi qeyri-mümkün nəzərə-tapır.

Milyonlarla insan arasında ailə qurmamış pak, saf, iffətli, özünü günahdan uzaq tutan bir gənc kişi və ya qadın tapmaq olduqca çətindir. Əgər ailə qurmadığı halda pak, günaha mürtəkib olmayan bir gənc tapsaq, onun Allah övliyalarından olduğunu etiraf etməliyik. Ailə qurmadan özünü günahdan qorumaq Yusifə yaraşan bir işdir. Ailə qurmamış kişi və qadın yaşayan ev fəsad və günahdan uzaq deyil. Ərsiz qadın, yaxud arvadsız kişi qərizə və şəhvətlərinin canlandığı bir vaxtda fəsad və günahdan, hətta çox az olsa belə, uzaq olmayacaq.

Peyğəmbərimizin (s.a.v.) hüzuruna bir nəfər gələrək belə dedi:
— Ya Rəsulullah,ölüm döşəyində yatan bir gənc var,ona “Lə ilahə illəllah deməsi təqid ediləndə bunu təkrar edə bilmir.

Peyğəmbərimizdə (s.a.v.):
— Namaz qılardımı?-deyə soruşdu.Adam:
— Bəli,qılardı.-deyə cəvab verdi.Sonra Peyğəmbərimiz (s.a.v.) qalxdı,həmin gəncin yanına getdi və ona:
— “Lə ilahə illəlah de!”-buyurdu.

İslam dini övladların valideynlərinə qarşı yumşaq davranmalarına,  xoş və itaətkar münasibət göstərmələrinə böyük önəm vermişdir.     İslamın bəxş etdiyi ədəb-ərkan normaları Qərbdə fərqli başlıqlar altında işlədilir. Məsələn,  analara,  qoca və yaşlılara qayğı və s.  Qurani-Kərim  açıq-aşkar olaraq möminlərə öz valideynlərinin qayğısına qalmalarını əmr edir: