Onkoloji xəstəliklər kateqoriyası üzrə məqalələr

Mütəxəssilər gün ərzində duz istifadəsinə məhdudiyyət qoyulmasını və miqdar etibarilə 6 qr-a qədər istehlak oluna biləcəyini xəbərdarlıq edirlər. Beləki, bu temp yüksək təzyiq də daxil olmaqla bir  sıra xəstəliklərin qarşısının alınmasında olduqca effektivdir.

Bağırsaq xərçəngindən əziyyət çəkən insanların 90%-dən çoxunun yaşı 40-dan yuxarıdır. Bu yaşdan başlayaraq bağırsaq xərçəngi ilə xəstələnmə ehtimalı ildə 2 dəfə artır. Almaniyada hər il təqribən 57.000 nəfərdə bağırsaq xərçəngi aşkarlanır, 30.000 nəfər isə bu xəstəlikdən dünyasını dəyişir. Bağırsaq xərçəngi, əksər hallarda, uzun illər selikli qişada inkişaf edən poliplərdən yaranır. Buna görə də poliplərin vaxtında çıxarılması bağırsaq xərçənginin inkişafının qarşısını ala bilər.

Bağırsaq xərçəngini necə aşkar etmək olar?

Hələ də əksər hallarda bağırsaq xərçəngi çox gec aşkarlanır. Bu vaxt o artıq proqressivləşmiş olur və bərpaedici əməliyyat mümkün olmur. Buna görə də xərçəngin erkən aşkarlanmasının böyük əhəmiyyəti var.

Kliniki tədqiqatlar göstərir ki, idman etmək onkoloji xəstəliklərin qarşısını alır və metastazlar yaranmasına mane olur.
İdmanın hamı üçün faydalı olduğunu hər kəs bilir. Xüsusilə bu, süd vəzilərinin, yoğun bağırsağın, prostat vəzinin şişi olan xəstələr üçün daha vacibdir. Bu faktların elmə izahı bu yaxınlarda tapılmışdır. İdmanla məşğul olanlarda böyümənin insulindən asılı faktorunun səviyyəsi aşağı düşmüş olur. Bu isə şiş hüceyrələrinin qidalanmasının pozulmasına xidmət edir. İsrail həkimləri hesab edirlər ki, idman zamanı bu maddə azalır və şişlər «ac qalır» və böyümə baş vermir. Fiziki gərginliyə məruz qalmayan orqanizmdə bu maddənin çox olması şiş hüceyrələrinin çoxalmasına şərait yaradır.

Təbabətin aktual problemlərindən biri olan xərçəng xəstəliyinin səbəblərinin tapılması və müalicəsi müxtəlif müzakirələr doğurur. Aydındır ki, istənilən xəstəliyin mənşəyinin aşkar edilməsi  ona qarşı aparılan müalicənin effektli olmasını təmin edən vasitələrdən ən başlıcasıdır. Bu haqda dünya alimləri bir çox tədqiqatlar aparmış və aparmqdadır. Lakin onların gəldiyi  nəticələr fərqlidir.

Amerika Milli Xərçəng İnstitutu xərçəngin səbəblərini araşdırarkən maraqlı nəticəyə gəlib. Alimlər kompüter tomoqrafiyasının yaydığı radiasiyanın xərçəng xəstəliyi yaratdığı qənaətinə gəliblər. Onlar hətta 2007-ci ildə tomoqrafiyadan yararlananların 15 min nəfərinin dünyasını dəyişəcəyini iddia ediblər. Tədqiqatçıların qənaətinə görə, kompüter tomoqrafiyasından keçənlərin 20 min nəfərində sonradan xərçəng aşkarlanıb. Onlar kompüter tomoqrafiyası ilə rentgen aparatının yaydığı radiasiyanı müqayisə ediblər. Bəlli olub ki, birinci ikincidən 100 qat çox radiasiya yayır. Buna görə də ehtiyac olmadan bu cihazın köməyindən istifadə tövsiyə edilməyib.
Kompüter tomoqrafiyası doğrudanmı insan orqanizmi üçün təhlükə törədir?

Qalxanabənzər vəzin xərçəngiqadınlarda kişilərə nisbətən daha çox rast gəlinir. 3:1 nisbətində. Statistika göstərir ki, İsraildə hər il 500 nəfər, Amerikada isə 20000 nəfər bu xəstəliyə düçar olur. Bu xəstəlik hər yaşda meydana çıxa bilər, ən çox isə 30 yaşdan sonra olub, vaxtında effektiv müalicə edildikdə proqnozu yaxşıdır.

Xəstələrin 90 %-də qalxanabənzər vəzin xoşxassəli törəmələrinə rast gəlinir. Lakin bir qayda olaraq, vəzin xərçəngi xoşxassəli törəmələrin fonunda yaranır. Bununla endemik zonalarda qalxanabənzər vəzi xəstəlikləri və xüsusilə bu vəzi xərçənginin sayının sürətlə artmasını izah etmək olar.

Prostat vəzin adenoması prostat vəzin xoşxassəli şişi olub, 50 yaşdan yuxarı kişilərdə rast gəlinir. Əlamətləri bunlardır: qalıq sidik simptomu (sidiyə getdikdən sonra sidik kisənin tam boşalmaması hissi),potensiyanın pozulması, lakin əlamətləri nəzərə çarpacaq dərəcədə olduqda belə uroloqun konsultasiyasında olmaq lazımdır.

Əgər müayinə zamanı prostat vəzin adenoması aşkarlanıbsa, bu halda böyük ehtimalla tez bir zamanda cərrahi müdaxiləyə ehtiyac olur. Bugünkü gün əməliyyatın aşağıdakı növləri tətbiq olunur:

Əvvəlki mövzularda sizlərə dəri xərçəngi, qan xərçəngi, ağciyər xərçəngi, süd vəzi xərçəngi, düz bağırsaq xərçəngi,qaraciyər xərçəngi, yoğun bağırsaq xərçəngi haqqında məlumat vermişdik. İndi isə dil xərçəngi haqqında bəzi məlumatları sizlərə çatdıracayıq. Statistik məlumatlara əsasən, baş və boynun bəd xassəli şişləri VI yerdə olub, aqressiv gedişi ilə xarakterizə olunur. Bu qrupa həmçinin dil xərçəngi də aiddir. Dildə xərçəng ən çox dişlər tərəfindən mexaniki zədəyə məruz qalan hissələrində meydana çıxır. Ən çox dilin skvamoz-hüceyrəli karsinomasına rast gəlinir.

Uşaqlıq boynu xərçəngi bütün müasir qadınların qorxusudur. Uşaqlı boynu xərçəngi bədxassəli şişlərdən olub, qadınların onkoloji xəstəlikləri arasında dördüncü yerdə durur (mədə, dəri və süd vəzi xəstəliklərindən sonra).

Uşaqlıq boynu xərçəngini yaradan hüceyrələr həmin nahiyəni əhatə edən normal hüceyrələrdən inkişaf edir. Hər il 600000 qadına bu xəstəliyin diaqnozu qoyulur. Adətən, uşaqlıq boynu xərçəngi 40-60 yaşarası qadınlarda rast gəlinir, lakin təəssüf ki, son zamanlar xəstəlik xeyli «cavan»laşıb.

Yumurtalıq xərçəngi bədxassəli şişlərə aid olub, yumurtalıq toxumasından əmələ gəlir. Qadınlarda iki yumurtalıq olur, hər biri çanağın bir tərəfində yerləşir. Statistikaya görə, hər 70 qadından biri yumurtalıq xərçənginə tutulur. Bu əsasən, 50 yaşdan sonra baş verir, lakin son zamanlar bu xəstəlik də «cavanlaşıb». Yumurtalar yumurta hüceyrə və hormon sintez edirlər: estrogen və progesteron. Yumurtalıqlar epitel qatla örtülü olur ki, şişlərin də əksəriyyəti məhz bu qatdan əmələ gəlir.

Bütün digər bədxassəli şişlərdə olduğu kimi, yumurtalıq xərçənginin də əsas səbəbləri tam öyrənilməyib. Statistik məlumatlara əsasən, aşağıdakılar risk faktoru kimi göstərilir: