Stomatologiya kateqoriyası üzrə məqalələr

Siqaretin təsirindən diş minası tünd ərplə örtülür. Buna səbəb siqaret tüstüsünün tərkibindəki nikotin, qətran və fenol tərkibli birləşmələrdir. Eyni zamanda qaynar siqaret tüstüsünün dişin mina qatı ilə mütəmadi təması minanın qurumasına və onda mikroçatların əmələ gəlməsinə səbəb olur.

Belə mina kofenin, çayın, meyvələrin tərkibində olan rəngləyici piqmentlərlə çox asan rənglənir. Amma bu fakt siqaretdən gələ biləcək ziyanın çox az qismidir. Çünki, siqaret dişlərdən çox diş ətinə ziyan verir.

Müasir dövrün ən böyük tələblərindən biri də, estetikadır. İnsanın üz quruluşuna gözəlliyinə rəng qatan əsas meyarlardan biri estetik gülüşdü. Gözel quruluşlu və bəyaz dişlər hər insana qismət olmur. Lakin bəzi peşə sahiblərində (incəsənət nümayəndələri, jurnalistlər, işi ilə əlaqədar insanlarla daima ünsiyyətdə olan və.s) bu yolverilməz haldı.

Bəs bunun üçün nə etməli?
Müasir dövrdə insanin itirilmiş estetikliyini bərpa etmək üçün bir neçə üsul var. Bunlardan biri də vinirlərdir. Bu konstruksiyalar dişlərə həm rəng baxımından həmdə görünüş baxımından gözəllik verir. Bir sözlə sizlərə Hollivud gülüşü qismət edir.

Dişlərə düzgün qulluq edilmədikdə kariyes, diş ətlərində iltihab yaranır, bu da dişlərin çürüyərək sıradan çıxmasına, ağızdan pis qoxu gəlməsinə səbəb olur.

Stomatoloqlar dişlərin gündə iki dəfə fırçalanmasını məsləhət görürlər. Satılan bir çox diş məcunlarının tərkibindəki maddələr nəinki dişlərimiz, sağlamlığımız üçün də ziyanlıdır.

Aktivləşdirilmiş kömür, Hindistan cevizi yağı və yumurta qabığı tozunun qarışığından evdə asanlıqla təbii diş məcunu hazırlamaq olar. Satılan diş məcunlarından daha faydalı olan bu qarışıq dişlərə və diş ətinə zərər vermir.

“Oil pulling” (yağla təmizləmək) adlanan üsul son illər ağız boşluğu və diş təmizliyində geniş şəkildə istifadə edilir. Deyilənə görə, hətta Hollivud ulduzları sağlam və ağappaq dişlərinə görə bu üsula borcludurlar. Bəs, “oil pulling” necə tətbiq edilir və faydalı cəhətləri nələrdir?

Əslində, bu, yeni bir üsul deyil. Qədim zamanlardan bəri insanlar dişlərini təmizləmək üçün yağdan istifadə ediblər. Ancaq sonradan diş məcunlarının kəşfi bu üsulun unudulmasına səbəb olub. Son illər isə diş həkimləri dişləri yağla təmizləməyin çox effektli olduğunu bildirirlər. Mütəxəssislər “oil pulling”in bir çox xəstəliyi və problemi aradan qaldırdığını vurğulayırlar.

“Oil pulling” ağızdan toksinlərin və bakteriyaların təmizlənməsini təmin edir. Dişləri ağardır. Ağız boşluğundakı bakteriyalar məhv olduğu üçün ümumilikdə insanın səhhəti yaxşılaşır, bakteriyaların səbəb olduqları problemlər aradan qalxır. Bu üsulu tətbiq etmək üçün yüksək keyfiyyətli kokos yağı və ya zeytun yağı almalısınız. Ancaq sadəcə kokos yağı antibakterialdır. Ona görə də, məcbur olmasanız, zeytun yağından istifadə etmək tövsiyə olunmur.

1. Karies dünyada ən yayılmış xəstəlik sayılır. İnsanların 95-99%-də karies var.

2. Maraqlıdır ki, eskimoslarda və Cənub Palmir dağlarında yaşayan qunzu tayfasında kariesə təsadüf edilmir.

3. Qadınlar arasında kişilərlə müqayisədə karies 2 dəfə daha çox təsadüf edilir. Bunu əsasən hamiləlik zamanı kalsiumun orqanizmdən yuyulması ilə əlaqələndirirlər. Bundan əlavə qadınlar şirniyyatlara daha meyillidir.

Faydalı içkilər
Süd
Süd dişləri kalsium və D vitaminilə təmin edən, onlara güc, sağlamlıq bəxş edən içkidir. Həm də, südün tərkibində zülal növü olan casein var ki, bu da, diş çürüməsinin qarşını almaqla diş minasını qoruyur.

Yaşıl və bitki çayları
Qəhvə yerinə yaşıl və bitki çaylarını içməyə üstünlük verin. Yaşıl çay dişlərdə ləkə və saralmalara səbəb olmur.

Mineral su
Mineral suyun tərkibində çox miqdarda mineral və diş minasının yenilınməsinə kömək olan kalsium fosfat var.

Diş əti və onun ətraf toxumasında baş verən iltihabi xəstəlik paradontit adlanır. Ən geniş yayılmış diş əti xəstəliklərindən biri qinqvitdir. Qinqvit diş ətinin iltihabı xəstəliyidir.

Onun aşağıdakı formaları var:
– hipertrogik qinqvit
– kataral qinqvit
– xoralı qinqvit
– nekrotik qinqvit
– atrofik qinqvit.

Bildiyimiz kimi, ağzımızda ən axırıncı çıxan dişlər ağıl dişləridir. Əsasən 17-25 yaşları arasında çıxır. Hal hazırda bir çox insanlarda ağıl dişləri çıxmır.

Ağıl dişlərin çıxması bəzi problemlər yarada bilə. Bu dişlərin ağızda qalıb qalmaması mübahisəlidir. Əgər dogru vəziyyətdə çıxırsa və ətraf toxumalara zərər vermirsə bu diş yerində qala bilər. Çənə sümüyünə birləşmiş və anormal vəziyyətdə olan bir dişin (rentgenlə müəyyən edilmiş) gələcəkdə yol açacağı zərərlər göz önünə alınaraq çəkilməsinə qərar verilə bilər. Ağıl dişlərinin çəkilməsinə yol açan hallar hansılardır?

Bəzi təbii vasitələrin köməyi ilə dişləri ev şəraitində ağartmaq mümkündür. Nəzərinizə çatdıraq ki, bəzi sadaladığımız vasitələrdən btez-tez istifadə etmək olmaz, bu diş emalının zədələnməsinə səbəb ola bilər. Dişləriniz çox həssasdırsa, daha diqqətli olmalısınız.

1. Duz
Diş fırçasını narın duza batırıb dişlərinizi fırçalayın. Bunu həftədə 1 dəfədən artıq etmək olmaz. Digər üsul — diş fırçasına bir qədər diş məcunu sıxın, üzərinə duz tökün və dişlərinizi fırçalayın.

2. Banan qabığı
Banan qabığının içi ilə dişlərinizi yaxşı sürtün, 10 dəqiqə gözləyin və sonra adi qaydada diş məcunu ilə təmizləyin. Bu üsul diş emalına, təbii ki, mənfi təsir etmir.

Bir çox insanlar bu problemlə vaxtaşırı olaraq üzləşir.
İsti, soyuq, şirin, turş qidalar və içkilər dişlərdə ağrıya səbəb olur. Ağrı hətta dişlərin təmizlənməsi zamanı və çöldə soyuq hava udduqda inkişaf edə bilər. Bu hal «hiperesteziya» adlandırılır. Problemlə həm böyüklər, həm də uşaqlar (xüsusilə yeniyetmələr — onların orqanizmlərində gedən güclü dəyişikliklərə görə) üzləşir.

İltihab zamanı olan ağrı ilə müqayisədə hiperesteziya zamanı olan ağrı yalnız qıcıqlandırıcı (qida, maye və s.) dişin üzərinə düşdükdə əmələ gəlir və tez də keçir. Dişin iltihabı zamanı isə ağrı daha uzun çəkir.

Hiperesteziya müstəqil pozulma kimi inkişaf edə bilər və ya digər xəstəliklərin əlaməti kimi meydana çıxa bilər (parodontit, parodontoz, endokrin pozulmalar və s.).