Sünnə kateqoriyası üzrə məqalələr

İmam Baqir (ə) buyurur: “Sizlərdən hər biriniz necə ki, özünüzün xeyirxahısınız – başqa qardaşlarınızın da xeyirini istəməlisiniz”.
İmam Sadiq (ə) buyurur: “Möminlərə vacibdir ki, davamlı olaraq bir-birlərinin xeyirxahı və nəsihət verəni olsunlar”.
Əmirəl-möminin (ə) buyurur: “O kəs ki, eybini sənə göstərər – şübhəsiz ki, onun sənə ürəyi yanır və sənin xeyirini istəyir”.
İmam Əli (ə) buyurur: “İnsan üçün heç bir mehriban dost, xeyirxah dost kimi deyildir”.

İxlas nəfsani sifətdir ki, zahirdə deyil, əməllərin batinində onu görmək olur. Bəs ixlasın nişanələri hansılardır və onları necə tanımaq olar?
1. Saleh əməllə. Saleh əməl və həsənələri yerinə yetirmək, rəzil sifətləri tərk etmək ancaq ixlas olarsa, əhəmiyyətə malik olar.

Yalan – kəbirə günahlardan hesab olunur.
İslama görə doğru danışmaq – insanın ən mühüm vəzifələrindən və dinin əsil hədəflərindəndir.İmam Sadiq (ə) buyurur: “İnsanların səcdə və rükularının uzun olmasına baxmayın. Çünki mümkündür ki, onlar tərəfindən adət olsun. Belə ki, əgər onu tərk etsələr, narahat olarlar. Lakin doğru danışmaqlarına, əmanətdar olmaqlarına diqqət edin”.

İnsanın ömrünün bütün zamanı kəramətdir. Çünki Allah Təala kəramət əsasında dünyanı xəlq etmişdir. Bu dünyanın xəlifələri isə kəramətli insanlardır. Bu, doğrudur ki, neft və qaz yerdən çıxır, ancaq bizim ruzimiz neft və qaz deyildir, Allahın da buyurduğu kimi, səmadan enəndir. “Sizin ruziniz (yağış, külək, nur, gecə, gündüz və fəsillər kimi ruzinizin təmin olunma vasitələri) və sizə vəd edilən şey (axirət cənnəti) – göydədir”. (“Zariyat” 22).

Bu aləmdə hər şey ziddi ilə qaimdir. Məhəbbətin ziddi nifrət olduğu üçün Allahın sevmədiklərinə nifrət etmək də Onu sevməyin ən təbii ölçüsüdür. Necə ki, Allah təala “həbibim” deyə adlandırdığı Rəsuluna əziyyət verən Əbu Ləhəbə lənət etmiş və bu ilahi qəzəbini Qurani-Kərimdə bir surə ilə bütün insanlığa bəyan buyurmuşdur. Dolayısı ilə qeyd edək ki, ziddinə nifrət edilmədən yaşanan bir məhəbbət nöqsandır, ciddiyyət və səmimiyyətdən uzaqdır.

Digər ibadətlərdə olduğu kimi namaz hökmlərində də  bəzi fərqliliklər var. Təkbir əsnasında əllərin səviyyəsinin iki cür olması, qiyamda əllərin vəziyyətinin üç cür olması, təhiyyatın oxunuşu, oturuşda ayaqların halı və sair sünnələrin iki və daha çox şəkli var.
Ən əsası odur ki, namaza dair bu müxtəlif sünnələr hər biri müsəlmanlar tərəfindən eyni vaxtda yerinə yetirilmiş olur. Həzrət Peyğəmbərin namaza dair bu fərqli sünnələri məzhəblər vasitəsilə eyni vaxtda işlənmiş olur. Məsələn, əllərin bağlanmasına dair (üç-dörd bağlanma şəkli) bir neçə rəvayətlə nəql edilmişdir ki, möminlər onların hər birini eyni vaxtda tətbiq edirlər.

Şübhəsiz ki, Uca Allahın möminlərə bəxş etdiyi ən gözəl nemətlərdən biri imandan və təqvadan qaynaqlanan qardaşlıq bağıdır. Cəmiyyəti nizama salmaq, fərdlərini dünya və axirət səadətinə qovuşdurmaq üçün göndərilən dinimiz, heç şübhəsiz ki, din qardaşlığı haqlarına da çox əhəmmiyyət vermişdir. Bu baxımdan İslam insanların dərisinin rəngini, mənsub olduğu irqini, soy-sülaləsini, cinsiyyətini və s. növdən olan cahiliyyə terminlərini rədd edərək, təqva (Allah qorxusu) düsturunu gətirmiş və on dörd əsrdən bəri gələn möhkəm qardaşlıq bağını formalaşdırmışdır. Üstünlüyün ancaq və ancaq təqvada olduğunu dərk edən insan heç bir zaman irqinə, rənginə, mal-dövlətinə, vəzifəsinə, gücünə və qüdrətinə güvənib özünü digər din qardaşlarından üstün görə bilməz, əksinə, daima qardaşını daha üstün görüb, səmimi bir mömin kimi onun sevincini, dərd-sərini paylaşmağa çalışar. Çünki o bilir ki: “Allah dərgahında ən üstün olanınız Allahdan ən çox qorxanınızdır” buyurulmuşdur. (əl-Hücurat, 13)

İslam fərd və cəmiyyəti əlaqədar edən hər bir məsələni ələ alaraq həm fərdlərin, həm də cəmiyyətlərin xoşbəxtliyi üçün bir sıra düsturlar qoymuş, müəyyən qaydalar tənzim etmişdir. İnanan insanın həyatını bu qaydalara və düsturlara görə formalaşdırması ilk növbədə öz xoşbəxtliyinə zəmin hazırlamaqla yanaşı, eyni zamanda cəmiyyətin rifahına da müsbət mənada təsir edir. Demək olar ki, İslam fiqhi ilə bağlı yazılan və əsas etibarilə ibadətlərin fərz, vacib, sünnə və müstəhəblərini ələ alan kitabları oxuyarkən mütləq hər bir ibadətin fərdi və ictimai faydaları ilə də tanış oluruq.