şəxsi gigiyena kateqoriyası üzrə məqalələr

Tanışlıq, münasibət qurmaq, eləcə də gündəlik həyatda ünsiyyət bizim üçün çox vacibdir. Amma bəzən buna mane olan səbəblər ortaya çıxır. Bu sırada ağızdan gələn xoşagəlməz qoxu çoxlarını narahat edir. Ağızdan gələn pis qoxu insanların həm şəxsi, həm də iş həyatlarında ciddi problemlər yaradır. Bəzi adamlarda bu, hətta daimi stresslərə gətirib çıxarır. Nəfəsin xoşagəlməz qoxmasının bir çox səbəbləri var. Məsələn, soğan, sarımsaq, ət, balıq, pendir və s. kimi bəzi qidaları yeyəndən sonra qoxu yaranır. Köklük, siqaret yaxud alkoqol qəbulu da nəfəsin təmizliyini korlayır. Ümumiyyətlə, bu baxımdan ağızın və dişlərin gigiyenik baxımı olduqca vacibdir. Çünki dişlərin vaxtında və düzgün yuyulmaması da ağızdan qoxunun gəlməsinə səbəb olur. Belə ki, yemək qalıqları dişlərin arasına çökür və orada qalaraq qoxu törədən bakteriyaların çoxalmasına səbəb olur. Ona görə dişləri bir dəqiqədən az olmayaraq firçalamaq lazımdır. Həmçinin, yalnız dişləri yox, dilin üzərini də təmizləməliyik ki, bura yığılan bakteriyalar məhv olsun. Bunun üçün xüsusi fırçalar satılır.

Sabun yuyucu vasitə kimi istifadə edilən səthi-aktiv maddə olub yağ turşularının kaustik soda və potaş kimi qələvilərin suda qaynadılması nəticəsində əldə edilir. Yağ turşuları əsasən bitki (pambıq, soya, palma) və heyvan mənşəli məhsullardan əldə edilir. Bu yağların qələvilərlə qaynadılması nəticəsində qliserin və yağ turşularının duzları, yəni sabun meydana gəlir. Sonrakı mərhələdə sabun gərəksiz duz, qələvi və qliserindən təmizlənir.

İqtisadi İnkişaf Nazirliyi yanında Antiinhisar Siyasəti və İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi Dövlət Xidməti vətəndaşlara sabun alarkən diqqətli olmağı məsləhət bilir. Nazirliyin mətbuat xidmətindən alınan məlumata görə, keyfiyyətsiz sabun insan orqanizmi üçün çox təhlükəlidir. Ümumiyyətlə, istehlakçılar bilməlidir ki, sabunda ətirverici və rəngləndirici maddələr nə qədər az istifadə olunursa, bu daha yaxşıdır.

Gigiyena insan sağlamlığının vacib aspektidir. Müasir elmi biliklərə esaslanan. əziyyət verməyərək gündəlik yerinə yetirilən gigiyena proseduraları insan sağlamlığı üçün çox xeyirlidir, yüksək iş qabiliyyətini, aktivliyi saxlayır, orqanizmin normal inkişafına kömək edir. Təcrübələr göstərir ki, uşaqlıqdan şəxsi gigiyenaya riayət olunduqda, sonralar sağlamlığın şüurlu qorunmasına çevrilir. Ona görə də gigiyena vərdişləri oğlana da, qıza da uşaqlıqdan aşılanmalıdır.

Uşağın dərisində səpgi əmələ gəlib, qaşınma hiss olunur? Qusmaq istəyir, yoxsa mədəsi qarışıb? Əlbəttə, siz birinci növbədə uşağın iştahının pozulmasına səbəb olan hansı bir keçici virusdan zəhərlənmədən şübhələnirsiniz… Amma çətin ki, bütün bunları doğuran səbəb ağliniza gələ. Bu da təmizliyin elementar gigiyenik qaydalarlna əməl etməməkdir-keçici xəstrəliklər üzrə pediator həkimlər bu fikirdədir.

Uşaq qumda oynayarkən, yaxud, gölməçədə gəmi üzdürərkən onun əllərinə təhlükəli mikroorqanizmlər bulaşır.Odur ki həkimlər ilkin olaraq təmizliyə əməl olunmasını tələb edirlər.

Bu yaxınlarda amerikalı mikrobioloq Ç.Qerb özünün yeni tədqiqatlarının nəticələrini mətbuat üçün açıqladı. O, bu dəfə mikrobların və virusların daha çox harada olduğunu aşkarladığını qeyd edirdi.Aydın oldu ki, bunlar heç də ofis işçilərinin hesab etdiyi yerlər deyil, Belə ki, hamı ümumi tualetlərdə unitazları ən çirkli yer hesab edir. Lakin aydın oldu ki, bu heç də belə deyil. Əslində bura aşağıdakılar aiddir:
1)kompyuterlərin klaviaturası,
2)Telefonların dəstəkləri,
3)Ümumi tualetlərdə əl-üz yuyanlar.

uşaqların sağlamlıq vəziyyəti dünyada ən aktual problemləridən biridir. Bunun mahiyyəti daha çox xarici mühitdə vəziyyətin proqressivləşən pisləşməsi ilə əlaqədardır. Uşaq və yeniyetmələrin sağlamlığı və gigiyenası elmi tədqiqat institutunun və elmi ədəbiyyatların analizi göstərir ki, müasir məktəb yaşlı uşaqların 90 %-inin sağlamlığında bu və ya digər kənara çıxmalar vardır: 50% də funksional pozğunluqlar, 40% də xroniki xəstəliklər (2). Məktəbə gələnlərin artıq 20%-ində xəstəlik aşkar ediril ki, məktəbi bitirəndə isə xəstələrin sayı 2 dəfə artır. Bu, təhsil müəssisələrində məktəblilərin qarşılaşdığı şəraiti sağlamlığa mənfi təsir göstərən əsas amillərdən biri hesab etməyə əsas verir.

Ağızda pis qoxu və ya halitoz anlayışları adətən ağız boşluğundan xoşagəlməz iyin gəlməsini təsvir edir. Ağızda pis qoxunun olması daha çox insanın özü tərəfindən deyil ətrafdakılar tərəfindən təyin edilr və bəzən böyük psixoloji sarsıntılara gətirib çıxarır. Hətta bəzi insanlarda Halifobiya deyilən psixoloji hal da inkişaf edir. Bu insanların ağızlarından pis qoxu gəlməsə belə əksinin olmasına inanırlar. Təcrübəmizdə belə vəziyyətdə hətta cərrahi əməliyyat tələb edən xəstələrə də rast gəlinir.

Çoxsaylı araşdırma və elmi faktlar  təsdiqləyir ki, əllərin gigiyenası- insanları hər addımda izləyən  bir çox xəstəliklərin yayılmasını məhdudlaşdıran əsas tədbirlərdəndir.
Bu gün təsdiq olunub ki, bağırsaq infeksiyalarının çoxu, hətta qrip belə əllər vasitəsilə keçir! Əllərin gigiyenasına riayət olunmaması dizenteriya, qarın yatalağı, hepatit, vəba, mədə, ya da on iki barmaq bağırsaq xorası, ağızdan keçən virus, salmanollez və s. kimi xəstəliklərə yoluxmağa ciddi təhlükə yaradır. Bunun nəticəsi xroniki ağırlaşma, hətta ölüm ola bilər.  Pul əsginasları xüsusilə köhnə, yıpranmış pullar üzərində 200 növə qədər müxtəlif dəri, infeksion, hətta zöhrəvi xəstəliklərin, o cümlədən vərəm mikrobakteriyalarının, qarın yatalağını oyadan, salmonellez və dizenteriya, A hepatiti virusları və qrip, bağırsaq qurdları və qotur xəstəliklərinin daşıyıcısı ola bilər. Bir ölkədən başqasına səyahət edən əskinaslar daha təhlükəlidir.

Bəzən yay saçlarımızın düşməninə çevrilir. Günəş, ultrabənövşəyi şüalar, külək, dəniz suyu, hovuz — əladır, amma saçları qorumasaq, problemlər yarana bilər.

Quruluq
Yayda dəri qurulaşır, qoruyucu qatının təsiri aşağı düşdüyündən qaşıntı və həssaslıq əmələ gəlir. Bu zaman xüsusi qidalandırıcı və nəmləndirici maskalardan istifadə edin. Nəmləndiricidən hər gün yararlanmaq olar. O, saçı ultrabənövşəyi şüaların təsirindən qoruyur. Qidalandırıcı isə daha dərindən təsir göstərir: maddələr saçın kökünə daxil olaraq daxildən hidrobalansı bərabərləşdirir. Ondan həftədə 2-3 dəfə istifadə edin.

Elektrikləşmə
Buna səbəb rütubətdir. Mütləq saç üçün kondisionerdən istifadə edin. Çalışın saçınızı bulaq suyu ilə yuyasınız. Bir sıra kosmetik brendlər xüsusi nəmləndirici spreylər istehsal edirlər ki, onların istifadəsi yalnız xeyrinizədir.

Tərləmə
Yayda biz daha çox tərləyirik, baş da istisna deyil. Toz və külək situasiyanı daha da korlayır. Yağlı dəri üçün arı yapışqanından hazırlanan vasitə xeyirlidir. O, dəri piyilə qarışaraq dezinyeksiya yaradır. Yağlı saç kökləri disbalansdan xəbər verir ki, bu da saçtökülməsi ilə nəticələnir. Tərləmənin qarşısını alan inqrediyentlərdən (pıtraq, palıd, tozağacı, ayıpəncəsi) istifadəni unutmayın.

Şampun
Yayda 2-si 1-də şampunlarından istifadə etməyin. Yay üçün nəzərdə tutulan xüsusi şampun və balzamlar alın.

Daraq
Seyrək dişli daraqlardan istifadə edin. Belə ki, daraqlar quru və haçalanmış saçları tez zədələyir.

Bitki yağı
Saçların yumşalması üçün həftədə 2-3 dəfə istənilən bitki yağından istifadə edin: bir neçə damcı yağı ovcunuza yayın və saçınıza sürtün.

A vitamini
Saçlarınızı təkcə üzdən yox, daxildən də qidalandırın. A vitamini ilə zəngin olan ərzaqlar — kök, yumurtanın sarısı, kərə yağı, çaytikanı saçlara çox xeyirlidir.

Balzam
Saçların nazilməsinin qarşısını almaq üçün balzamı əvvəl yaş saça vurun, 10 dəqiqə saxladıqdan sonra şampunla yuyun.

Lak
Əgər saçınız nazikdirsə, saç lakından imtina edin. Zəif teksturalı sprey, krem və ya muslardan istifadə edin.

Düzüm
Saçınızı elə yığın ki, ucları günəşdən qorunsun, baş örtüyü barədə də unutmayın.

Tökülmə
Dəniz suyu proteini yuyaraq saçın kökünü zədələyir. Dənizdə çimdikdən sonra saçınızı pH səviyyəsini bərpa edən şampunla yuyun. Tərkibində B5 vitamini olan şampun alın.

Solğunlaşma
Yayda saçlar parlaqlığını və elastikliyini itirir. Fendən imtina edin və ya soyuq qurutma rejimilə qurudun. Feni saçınızdan 25 sm aralı tutun. Prosedurdan əvvəl saçınıza xüsusi vasitə vurun.

Uclar
Ultrabənövşəyi şüalar nəticəsində saçın strukturu pozulur, haçalanma ən incə yerdə — uclarda əmələ gəlir. Haçalanmış ucları geri qaytarmaq mümkünsüzdür. Ona görə də problemi qabaqlamaq lazımdır: ucları məzuniyyətdən sonra deyil, qabaqcadan kəsdirmək lazımdır.

Hörüklər
Yayda ən yaxşısı saçı qısa kəsdirməkdir. Əgər buna risk edə bilmirsinizsə, afrikan hörüyü hördürə bilərsiniz. Bununla həm orijinal görünüş alacaq, həm də bir sıra süni tellər saçınızı günəşdən qoruyacaq. Həmçinin belə hörüklərlə saç düzləşdirməsi barədə unutmaq olar. Amma başınızda anadangəlmə ləkə, kəpək varsa, hörüklər məsləhət deyil. Qüsurlar gözə daha tez çarpacaq.

Rəngləmə və kimyəvi burma
Bunlar qurumuş saçları daha da zədələyəcək. Əgər rəngləmə və kimyəvi burma sizin stilinizdirsə, onda bunları istirahətə getməmişdən iki həftə əvvəl etdirin. Bu zaman ərzində saçın strukturu bərpa olunacaq, rəng piqmenti stabilləşəcək və hovuzun xlorundan rəngini az dəyişəcək.

Şlyapa
Günəşdən ən yaxşı müdafiə baş örtüyüdür. İdeal variant isə havanı buraxan və şüaların qarşısını alan həsir şlyapadır. Alternativ variant olaraq panama və ya təbii materialdan (dərinin nəfəs alması üçün pambıq və ya ipək yaylıq) əlvan yaylıq da seçə bilərsiniz. Tünd rənglərdən uzaq durun — onlar günəş şüalarını cəlb edirlər ki, bu da günvurmaya gətirib çıxara bilər.

Rezin papaq
Şlyapa saçınızı sahildə olarkən qoruyur, suda isə sizi rezin papaq müdafiə edəcək. Amma bu qeyri-seksual aksesuarı çoxları taxmaq istəmir.

Gündən qoruyan kremlər
Çimərliyə getməmişdən öncə saçınıza xüsusi gündən qoruyan krem vurun. Əgər belə kreminiz yoxdursa, adi təbii yağlardan istifadə edin: zeytun və ya badam yağı. Müdafiədən başqa, onlar saçlara parıltı və təbii gözəllik verəcək. Bu vasitəni yumaq üçün quru saçlara şampun vurun, köpükləndirin, sonra su ilə yaxalayın.

Professional vasitələr
Yayda saçlara qulluq üçün lazım olan vasitələr xüsusi mağazalarda və gözəllik salonlarında satılır. Onları adi vasitələrlə əvəz etmək də olar. Saça qulluq vasitələri istehsal edən şirkətlər malın adından sonra qablaşdırmada «SUN» (günəş) sözünü yazırlar.

Suyadavamlı sprey
Çimərliyə getməmişdən öncə yaş saçlara ultrabənövşəyi müdafiəsi olan suyadavamlı sprey vurun. Və onu yumayın! Bu losyonların tərkibində hidrolizə olunmuş keratin var ki, günəş şüası və fenin istisi nəticəsində onun hissəcikləri saçın daxili qatına daxil olur. Bu da protein çatışmazlığını aradan qaldıraraq saçları təbii təsirlərə daha dayanıqlı edir. Hər tel nazik plyonko ilə örtülür ki, bu müdafiə qatı saçı şampunla növbəti dəfə yuyanadək davam edir, saçı gün ərzində qoruyur.

Diffuzor
Uzun saçları diffuzorla (fenin iri başlığı) qurudun. Saçlar daha həcmli olacaq. Təbii buruq və ya kimyəvi burma olan saçlar isə fərqli görünüş alacaq.

Yumşaq şampun
Yayda saçları qurumağa qoymayan xüsusi yumşaq şampunla yuyun. Belə şampunla saçı hər gün, hətta gündə bir neçə dəfə yuya bilərsiniz. Onlar çox faydalıdır, belə ki, tərkibində qidalandırıcı yağlar var. Saçlar zərif, həcmli olur və rahat daranır.

Hazır maska
Ultrabənövşəyi şüaların zərərli təsirini kompensasiya edən hazır maskalardan istifadə edin. Ondan istədiyiniz qədər yararlana bilərsiniz. Maskada olan müalicəvi komponentlər saçları bərpa edir, qoruyur və qidalandırır. Preparat baş dərisinə də yaxşı təsir edir — tonusu bərpa edir, normallaşdırır və zədələnmiş sahələri «sakitləşdirir».

Qoruyucu sprey (lak)
Bu sprey saçları qurumaqdan qoruyur və saçın rəngini saxlayır (rənglənmiş olsalar belə). Onların təsirindən saçlar yanmır. Eyni zamanda sprey saçın düzümünə də kömək edir: saçlar rahat daranır. Onun bir üstünlüyü də suyadavamlı olmasıdır.

Yaxalama
Dəniz və hovuzda çimdikdən sonra saçınızı adi su ilə yaxalayın. Çünki duz və xlorun dağıdıcı təsiri günəş şüaları altında daha da artır.

Təbii köməkçilər
Yayda saçları gündəlik olaraq bitki cövhəri və həlimi ilə yaxalayın, qidalandırıcı maska qoyun, baş dərisini kənəgərçək və ya kamfora yağı ilə masaj edin.

Mənbə «Aysel» jurnalı

Özünüzə güzgüdə növbəti dəfə tamaşa edərkən, ikinci balaca güzgü vasitəsi ilə baxma bucağını bir qədər dəyişdirib, zərif qulaqlarınıza göz gəzdirməyə çalışın. Unutmayın ki, üz dərisi kimi, qulaqların da qulluğa ehtiyacı vardır.
«DƏRİNDƏN QAZIMAQ» LAZIMDIRMI?
Qulağınızı təmizləməyə başlamazdan əvvəl, bunun faydası barəsində düşünmək gərəkdir. Axı, qulaq çirkinin əmələ gəlməsi, qulağın piy vəzilərində yerləşən qoruyucu xassə daşımaqdan başqa heç nə deyildir. Onun olmaması qulaqlarımızın çirk və mikroblara qarşı mübarizədə aciz olması deməkdir.