Qan-damar sistemi kateqoriyası üzrə məqalələr

Anemiya qanda qırmızı qan hüceyrələrinin (eritrositlər) və ya hemoqlobinin çatışmazlığı ilə müşahidə edilən ciddi xəstəlikdir. Hemoqlobin beyinə, əzələlərə, digər orqanlara oksigeni çatdıran maddədir. Dəmir hemoqlobinin yaradılması üçün zəruridir. 

Anemiyanın səbəbi nədir?
Qanın aşağıdakı səbəblərə görə itirilməsi:
• parazitlər ( xüsusilə də qansoran parazitlər)
• bağırsaq qurdları
• menstruasiya zamanı həddindən artıq qan itirmə
• mədə yarası və ya vərəm kimi xroniki xəstəliklər
• qidada dəmirin çatışmazlığı
• orqanizm tərəfindən qidada olan dəmirin mənimsənilməməsi

Qan vermək nədir?
Qan istehsal edilməyən bir toxuma olduğuna görə,yeganə mənbəyi sağlam qan ianəçiləridir. Qan ianəsi həm ictimai,həm fərdi baxımdan əhəmiyyət daşıyır. Çünki insan qan verdiyi zaman orqanizm yeni qan istehsal edir və bunun orqanizm üçün faydası çoxdur. Qan ianəsi,sağlam olan şəxsdən alınan bir miqdar qanın ehtiyac sahibi olan bir şəxsə ötürülməsi prosesidir. Böyük xəstəxanalarda qan toplama mərkəzləri yerləşir. Toplanan qan ehtiyac duyulduqda istifadə edilmək üzrə soyuq şkaflarda saxlanılır.

Kim qan verə bilər?

Yaşı 18-65,çəkisi 50 kq və ondan artıq olan hər bir sağlam insan qan verə bilər. Kişilərdə ən tez 2 ayda bir,qadınlarda isə ən tez 3 ayda bir olmaqla ildə 4 dəfədən çox olmamaq şərtilə qan verə bilərlər. Hüceyrələrin yenilənməsi isə 2 aya qədər vaxt alır. Davamlı qan vermək insan orqanizmi üçün nəinki ziyan,əksinə bir çox xeyirli tərəfləri var.

Əsasən soyuq aylarda özünü biruzə verən qan dövranı problemlərini qulaqardına vurmaq olmaz. Təzyiqin qəfil qalxması, yorğunluq, təngnəfəslik, istənilən havada əl və ayaqların soyuması, qəfil tutmalar, baş ağrıları qan dövranı pozulmasının aşkar əlamətləridir.

Qan dövranın zəifləməsi venaların varikoz genişlənməsinə, hipertoniya, kapillyarların görünməsinə, eləcə də, göz ətrafında qara halqaların yaranmasına səbəb olur. Bundan əlavə, zəif qan dövranı ürək çatışmazlığının yaranmasına yol açan səbəblərdən biridir. Səhhətinizdəki ciddi problemləri aradan qaldırmaq və ürək fəaliyyətini qaydaya salmaq üçün təbii üsullardan istifadə edin.

Zaman keçdikcə ürəkdə problemlər əmələ gəlməyə başlayır, əsasən də ürəkdə tez-tez döyünmələr, ürək təzyiqinin artması və ürəkdə səyrimələr – bütün bunlar ürək əzələsinin zəifləməsinə və ürəyimizin torba formasını almasına səbəb olur.

Bu zaman olduqca faydalı bir bitkini sizin yadınıza salıram daima ondan istifadə edə bilərsiniz. Yemişan meyvəsinin dəmləməsi ürək təzyiqini aşağı salır, ürəyin zərbə qüvvəsini artırır, ürəyin oksigenə olan tələbatını azaldır, bunula da tez-tez ürək döyünməsini aradan qaldırır.

Arterial təzyiqin ölçülməsi üçün aşağıdakı şərtlərə riayət olunması əhəmiyyət kəsb edir:

1. Xəstənin duruşu: 
– rahat oturmalı
– qol stola təsbitlənməli
– manjet dirsək qatlanmasında 2 sm yuxarıda ürək səviyyəsində olmalıdır.

İnfarkt keçirmiş bir çox insan sonradan etiraf edir ki, infarktdan bir neçə gün və hətta 1-2 həftə əvvəl onlar yaxınlaşan infarktın bəzi simptomlarını hiss edirdi.

Kardioloqlar da bunu təsdiq edir. Ürək həqiqətən bəzi simptomlarla insana sanki xəbərdarlıq edir. Təəssüf ki, insanların əksəriyyəti buna ciddi yanaşmır. Özünüzdə bu kimi simptomları və ya heç olmasa simptomlarda bir neçəsini müşahidə edirsinizsə, vaxt itirmədən kardioloqa müraciət edin.

Bununla siz böyük bəladan qurtula bilərsiniz.
1. Ürək nahiyəsində ağrılar. İnfarktdan əvvəl bu ağrılar dəyişilir, daha güclü olur, nitroqliserin bu ağrılara çox gec təsir edir.

Bürqer xəstəliyi zamanı orta və kiçik arteriya və damarlarda iltihab yaranır, damarlar sıxılır, qan dövranı kəskin pozulur.

Xəstəlik əksər hallarda ayaqlar və qollar damarlarında inkişaf edir. Xəstəliyin inkişaf etmə səbəbi məlum deyil. Lakin məlumdur ki, Bürqer xəstəliyi yalnız siqaret çəkən insanlarda inkişaf edir. Bu səbəbdən xəstəliyin əsas risk faktoru siqaret çəkmək sayılır. Həmçinin siqaret çəkməyin davam etməsi Bürqer xəstəliyi zamanı xəstənin vəziyyətini daha da ağırlaşdırır.

Xəstəlik əksər hallarda 20-40 yaşlar arası siqaret çəkən kişilərdə inkişaf edir. Nadir hallarda bu xəstəliyə qadınlarda da rast gəlinir. Bu siqaret çəkmək kimi pis vərdişin qadınlar arasında yayılması ilə izah olunur.

1. Bəzi statistik məlumatlara əsasən, qadınların 80%-də bu və ya digər formada varikoz var.

2. Varikoz «qadın xəstəliyi» sayılır, lakin kişilərdə də bu xəstəliyə rast gəlinir. İngiltərə alimlərinin məlumatlarına əsasən, 20-40% kişilərdə də varikoz xəstəliyinə təsadüf edilir. Kişilərin əksəriyyəti bu problemlə həkimlərə vaxtında müraciət etmir və onlarda xəstəlik daha tez-tez gecikmiş və fəsadlaşmış formalarda aşkar olunur.

3. Varikoz xəstəliyi yalnız cərrahi yolla müalicə olunur. Heç bir gel, krem, plastr və s. kimi vasitələr bu xəstəliyi müalicə etmir. Lakin bu vasitələrin tətbiqi varikozun inkişafını xeyli ləngidə bilər.

İlk öncə hemoqlobinin nə olduğunu aydınlaşdıraq...
Hemoqlobin — qanın tərkibində, daha dəqiq desək eritrositlərin tərkibində olan, oksigenin ağ ciyərdən orqanizmin bütün hüceyrələrinə keçirməsini təmin edən çətin dəmirtərkibli zülaldır.

Qadınların hemoqlobin norması 120-150 q/l, uşaqlarda isə yaş dövründən asılı olaraq dəyişə bilir. Yeni doğulmuş körpələrdə hemoqlobin ilk 3 ayda maximal dərəcəyə çataraq, 145-225 q/l təşkil edir, 3-6 -cı aylar ərəfəsində minimum dərəcəsinə enərək 95-135 q/l olaraq, sonradan isə 1 yaşdan 18 yaşadək hemoqlobinin qanda səviyyəsi tədricən yüksəlməyə başlayır.

Bir çox qadınlar üçün aşağı hemoqlobin diaqnozu tanışdır, belə ki buna səbəb hamiləlik, süd vermə, çox sürən aybaşı, yaz avitaminozu və s. ola bilər. Nəticədə qadın anemiyadan əziyyət çəkir. Başgicəllənmə, özündən getmə halları, halsızlıq hemoqlobinin aşağı olmasının ilk əlamətləridir. Buna səbəb isə orqanizmin, ilk növbədə isə baş beyinin oksigenlə təmin olunmamasıdır.

Tromboflebit qan damarların xəstəliyidir. Bu xəstəlik zamanı damarın divarı iltihablaşır və damarın mənfəzində tromb (qan laxtası) əmələ gəlir.

Tromboflebit çox ağır patologiya sayılır ki, müalicə olunmadığı halda müxtəlif ağırlaşmalar verə bilər və hətta xəstənin ölümünə səbəb ola bilər. Xəstəliyin diaqnostikası və müalicəsi ilə həkim-fleboloq məşğul olur.

Tromboflebit bir çox hallarda varikoz xəstəliyi fonunda inkişaf edir. Məhz bu səbəbdən varikoz mütləq və vaxtında müalicə olunmalıdır. Digər səbəblər arasında: