Düşündürücü hekayələr kateqoriyası üzrə məqalələr

Padşah bir gün, «Mənə yalan söyləyə bilənə bir küp dolusu qızıl verəcəyəm!» demiş.
Yalançılar dərhal saraya qaçmaqa başlamışlar yalan danışsınlar;
Yalançı: «Bir quş, aslanı qapıb yuvasına apardı».
Padşah «Burda yalan yoxdur Quş qartaldır, aslan da quzu qədər kiçik bir bala. Qapib aparar təbii!..''
Yalancı :»Qonşu ölkədə bir eşşəyi kral etdilər!.."

Hikmət sahibi olan bir tacirin bir oğlu və bir qızı olur. Onlara çox gözəl tərbiyə verir. Həmin bu tacirin evinə hər sabah bir kişi su gətirir. Hər dəfə də qapını su gətirən kişi üçün tacirin kiçikyaşlı qızı açır. Bu qız uşaqlıqdan yaşlı adamın su gətirməsindən xəbər tutan kimi tez gedib qapını açardı.
Günlər keçir, aylar ötür, bir gün tacirin oğlu ticarət üçün Şama yollanır. Su gətirən kişi adəti üzrə suyu gətirir, balaca qız qapını onun üçün açır. Bir gün də qızcığazın atası eyvanda oturmuş halda evində baş verən bir hadisənin şahidi olur. Su gətirən kişi suyu qoyub getmək istəyəndə qəribə bir hadisə baş verir. O, qızcığazın xəbəri olmadan onu gözlənilməz vəziyyətdə öpüb qapıdan ayrılır. Bu hərəkət su gətirən adam tərəfindən həmin evə gəldiyi müddətdə ilk atdığı səhv addım olur. Lakin hikmətli tacir ata bu hadisəyə dərhal reaksiya vermir, səbr edib düşünür.

Bir gün müdriklərdən birinə: «Sevginin yalnız sözünü edənlərlə, onu yaşayanlar arasında nə fərq vardır?» deyə sual verirlər. Baxın göstərim demiş, müdrik. Əvvəl sevgini dildən könülə endiməyənləri çağırıb, onlara bir süfrə hazırlamışlar. Gələnlərin hamısı yerlərinə oturmuşlar.
Bu zaman qabların içində isti şorbalar və onun  arxasındanda dərviş qaşıqları deyilən bir metr boyunda qaşıqlar gətirilmişdir.
«Müdrik bu qaşıqların ucundan tutub yeyəcəksiniz» deyə bir də şərt qoydu. Yaxşı deyib, yeməyə başladılar şorbaları. Lakin nə baş versə yaxşıdır? Qaşıqlar uzun olduğundan yeməkləri heç cür töküb axıtmadan apara bilmirdilər agizlarina. Ən sonunda bacara bilmediklərini görüb, eləcə aç qalxdılar süfrədən.
Bundan sonra dərviş, sevgini həqiqətən bilənləri çagiraq yemeye deyir. Üzləri aydın, gözləri sevgi ilə gülümsəyən insanlar gelib oturdular süfrəyə bu dəfə.
«Buyurun» dəyincə, hər biri uzun boylu qaşıqları şorba ilə doldurub, sonra qarsısındakı qardaşına uzadaraq içdilər.
Beləcə hər biri digərini doyurub və şükredərək qalxdılar süfrədən. Budur demiş müdrik, kim ki, gerçək süfrəsində yalniz özünü görər və doymağı düşünərse,  o aç qalacaqdır. və kim ki, qardaşını düsünüb doyurarsa, şübhəsiz o da qardaşı tərəfindən doyurulacaqdır. Bunu da unutmayın, gerçək bazarında alan deyil, verən qazanclıdır daim.

Bir adam, bir yeməkxanaya girdi, bu sırada yemekxanaya bir başqa yolçu daha girdi və ikisi birdən aşbazdan yeməyə bir şey istədilər. Lakin aşbazdan  yemək olaraq yalnız bir balıq olduğunu söylədi və bunu paylaşmalarını təklif etdi. Bunun üzərinə yaşlı adam, aşbaza, «Mən balığın yalnız başını yeyəcəyəm» dedi. aşbaz bunun səbəbini soruşdu, yaşlı adam da, «Balıq başı zəkanı artırar, balıq başı yeyən insan ağıllı olar» dedi. Bunun üzərinə o biri yolçu dərhal atıldı və yaşlı adama:
«Balıq başını niyə sən yeməlisən, mən yemək istəyirəm» dedi. Yaşlı adam da etiraz etmədi və balığın böyük gövdəsini yedi və bir gözəl qarınını doyurdu. O biri yolçu isə yalnız balığın başını yeddi və sonra yaşlı adama seslendi:«sən böyük gövdəni yeddin qarınını doyurdun mən yalnız başı yedim aç qaldım» dedi.
Yaşlı adam da bu sözlərə belə cavab verdi :
«Bax necə ağıllandın.»

Səhər oyandığında mədəsində bir yanğı hiss etdi.Yanğının səbəbi dünən yedikləri deyil,oyanır-oyanmaz bu gün edəcəklərinin ağlına gəlməsi idi.Bu gün 2ildir götürdüyü öhdəliyi bitirəcəkdir.Əslində bunu etməkdə gecikmişdi də «bitməli» dedi qəlbində,«hər gün bu bədbin oyanışlar bitməli».Gənc adam bunları düşünərkən sifəti şəkildən şəklə düşürdü.Sürətlə geyinib.bayra çıxdı.Bu günə qəqər heç gözlətməmişdi onu,indi də gözlətməməli idi.
İstanbul soyuq və yağmurlu idi.Gənc adam göy üzünə baxaraq içini çəkdi:«Buludlar bizim yaşayacaqlarımızı bilir,onlar belə ağlayır halımıza».
Artıq görüş yerində idi.Bir neçə dəqiqəlik gözləmədən sonra sevgilisi gəldi.İndi mədəsindəki ağrı daha da artmışdı.Beşiktaşa getdilər.Yolda heç danışmadılar.Gənc qız sevgilisinin bu halını anlamırdı.Hardan biləcəkdi axı bu gün ayrılıq nəğməsinin çalınacağını?!..

Bir yaz günü, çimərlikdə oturub, qumlarla oynayan iki uşağı seyr edirdim. Hər ikisi də, dəniz sahilində qapılarıyla, qüllələriylə, tunelləriylə böyük bir qala etmək üçün bərabərcə böyük səylə çalışırdılar. Qala demək olar ki, tamamlanmışkən, böyük bir dalğa gəlib qalanı pozdu. Hər şey, bir anda yaş bir qum yığınına çevrilmişdi.
Bütün əziyyətlərinin bir anda gözlərinin qarşısında yox olduğunu görən uşaqların göz yaşlarına boğulmalarını gözləyirdim. Amma uşaqlar məni çaşdırdı. Ağlamaq yerinə, ikisi də qalxıb əl-ələ tutdular və gülərək sahildən bir az daha uzaqlaşıb yeni bir qala düzəltməyə başladılar.
Uşaqların, o anda mənə əhəmiyyətli bir dərs öyrətdiklərini anladım. Həyatımızdakı hər şey, yaratmaq üçün üzərində çox zaman və enerji sərf etdiyimiz hər qarışıq quruluş, əslində qumdan hazırlanmışdır.Tez ya da geç, bir dalğa gəlib, qurmaq üçün sıx səy sərf etdiyimiz işləri anında məhv edə bilər. «Belə bir vəziyyət qarşısında isə, yalnız yanında tutacaq bir əli olan insan gülümsəyə bilər....»

Sally, kiçik qardaşı George haqqında ana və atasının danışmalarını eşitdiyi zaman yalnız səkkiz yaşında idi. Qardaşı ağır xəstə idi və onu qurtara bilmək üçün əllərindən gələn hər şeyi etmişlərdi, Georginin yalnız çox bahalı bir əməliyyatla xilas olma şansı vardı lakin bunun üçün lazımı qədər pulları yox idi. Atasının, ümidsiz bir şəkildə anasına belə pıçıldadığını eşitmişdi. «Yalnız bir möcüzə onu qurtara bilər.» Bu sözləri eşidər eşitməz, yavaşca öz otağına getdi Sally. Donuz formasındakı pul topladıqı qabı gizlədiyi yerdən çıxardaraq içindəki pulları yavaşca yerə tökərək saymağa başladı. Yanılmaya düşməmək üçün tam üç dəfə saydı pul qabindaki çıxardığı  xırda pulları. Sonra hamısını cibinə qoyaraq tələsiklə evdən çıxıb, küncdəki əczaxanaya getdi.

Payız ayı idi.Hava tutqun,yağış da artıq 3gün idi ki,dayanmadan yağırdı.Küçə boyu su axırdı.Artıq gün batmaq üzrəydi,evlərdə yavaş-yavaş işıqlar yanmağa başlayırdı.Küçədə nadir hallarda insan görünürdü,tələsik evlərinə gedirdilər.
Qarşıdakı balaca komada zəif inilti səsi gəlirdi.Bu,iki gün öncə bərk soyuqlamış bir qadının səsi idi.Onun əri müharibədə həlak olmuşdu.2 uşağı vardı,10 yaşlı oğlu və 3yaşı yenicə tamam olmuş qızı.Uşaqlarını saxlamaq üçün işləyib,qazandığı az miqdarda pulu da evə ərzaq alıb,gətirirdi. 2gün öncə işdən qayıdarkən yağışa düşmüş,geyimi nazik olduğundan bərk soyuqlamışdı.İndi qızdırma içində yanırdı.Ev də soyuq idi,odur ki,evdə olan ədyalları da uşaqlarına bürümüşdü.

Belə eşitmişəm ki,bir kişi səhər alaqaranlıqda evdən çıxıb hamama gedərkən yolda öz dostuna rast gəlir və deyir:«Mənimlə hamama getmək istəyirsənmi?» Yoldaşı deyir:«Hamamın qapısına qədər sənə yoldaşlıq edə bilərəm,lakin hamama gedə bilmərəm,işim var». Hamamın yaxınlığına qədər bir yerdə gedirlər.Yolayrıcına çatdıqda dostu xəbərdarlıq etmədən geri dönüb,başqa tərəfə gedir.Təsadüfən,bir oğru da həmin kişinin dalısınca öz oğurluq işləri üçün hamama gedirmiş.

Bir həftənin yorğunluğundan sonra bazar səhəri qalxdığında bütün həftənin yorğunluğunu çıxarmaq üçün əlinə qəzetini götürdü və bütün gün miskinlik edib evdə oturacağını düşündü.
Elə bunları düşünərkən uşağı qaçaraq gəldi və kinoya nə vaxt gedəcəklərini soruşdu.
Ata uşağına söz vermişdi, o həftə sonu kinoya aparacaqdı amma heç çölə çıxmaq istəmədiyindən bir bəhanə uydurması lazım idi.
Sonra qəzetdəki dünya xəritəsi gözünə ilişdi.
Əvvəl dünya xəritəsini kiçik parçalara ayırdı və uşağına; əgər bu xəritəni düzəldə bilsən səni kinoya aparacağam
dedi sonra düşündü;
«Nə yaxşı, xilas oldum, ən yaxşı coğrafiya professorunu belə gətirsən bu xəritəni axşama qədər düzəldə bilməz.»
Aradan on dəqiqə keçdikdən sonra uşaq atasının yanına qaçaraq gəldi və
«Ata xəritəni düzəltdim artıq kinoya gedə bilərik» dedi.
Atası əvvəl inana bilmədi və görmək istədi. Gördüyündə də hələ də heyrətlər içində idi və bunu necə etdiyini soruşdu.
Uşaq; «Mənə verdiyin xəritənin arxasında bir insan vardı» dedi...
İNSANI DÜZƏLTDİYİM ZAMAN, DÜNYA ÖZBAŞINA DÜZƏLMİŞDİ…