Düşündürücü hekayələr kateqoriyası üzrə məqalələr

Məhşur həkim Pol Raskin, tələbələrinə qocalığın psixoloji təsirlərindən mühazirə oxumalı idi. Raskin mühazirəyə aşağıdakı misallarla başladı: “Xəstə” nə danışır nə deyilənləri başa düşür.bəzən saatlarla anlaşilmaz şeylər söyləyir.Zaman, məkan və ya şəxs anlayışı yoxdur.Yalnız adı ilə çağıranda reaksiya verir.Onu həmişə kimsə yedirdir, yuyundurur, geyindirir. Dişləri yoxdur. Yeməklərini əzib verməkdən başqa çarə qalmır. Ağzından su axdığı üçün köynəyi həmişə ləkə icində olur. Yeriyə bilmir. Nə vaxt yatıb nə vaxt duracağı məlum deyil. Bəzən gecə yarısı durub qışqırır və heç kimi yatmaqa qoymur. Bəzən sakit, bəzən əsəbi olur. Kimsə gəlib onu yatızdırmayana qədər qışqırıb ağlayır. “

Bir gün Zərdüşt əncir ağacının altında yatmışdı, isti idi, o, əlini üzünə qoymuşdu. Bu vaxt bir ilan gəlib boynundan sancdı ki, Zərdüşt ağrıdan qışqırdı. O, əlini üzündən çəkdi və ilana baxdı; onda ilan Zərdüştü tanıdı, yendəmsiz halda dönüb getmək istədi. “Dayan görək, – Zərdüşt dilləndi, –əvvəl təşəkkürümü qəbul et! Məni vaxtında oyatdın, yolum yaman uzaqdır”. İlan dərdli-dərdli: “Yox, yolun çox qısadır, –dedi, – mənim zəhərim tez öldürür”. Zərdüşt gülümsündü. “Nə vaxtdan bəri əjdaha ilan zəhərindən ölür? – dedi.

Amma hər halda gəl zəhərini geri götür. O qədər varlı deyilsən ki, mənə belə hədiyyə verəsən”.Onda ilan yenidən onun boynuna sarılıb yarasını yalamağa başladı.

Bir Zen hekayəsi:
Bir vaxtlar bir-birinə rəqib iki tayfa yaşayırdı. Bu tayfaların ustadları (onlar yalançı ustaddırlar) öz müridlərinə tapşırmışdılar ki, digər tayfanın bölgəsinə belə baxmasınlar.
Bu iki rahibin də hərəsinin bir uşaq xidmətçisi var idi. Onların bütün işlərini bu uşaqlar görürdülər. Birinci tayfanın rahibi öz uşaq köməkçisinə tapşırdı ki; “Heç vaxt digər tayfanın insanları ilə danışma, çünki onlar təhlükəlidirlər”.
Amma uşaq, onsuz da uşaqdır. Yolda bir- birilə qarşılaşanda birinci tayfanın uşağı digərindən soruşub: “Hara gedirsən?”
Digəri cavab verib:

Bİr ölkənin bir padşahı olur.O,çox rəhimli insan idi.Bir dəfə padşah qərara alır ki,öz məmləkətində yaşayan insanların həyat tərzini öyrənsin.O,öz libasın dəyişib.adi insanlar kimi geyinir və öz məmləkətinin ərazisində gəzintiyə başlayır.Bazar,dükanlarda satılan malların ucuz və ya baha olmasını öyrənir,gəzə-gəzə gəlib bir bazarın qarşısında dilənçilərin diləndiyini görür.2dilənçi onun marağını cəlb edir.O.dilənçilərə yaxınlaşarkən,dilənçilərin birinin Allahdan ruzi istəməsini,digərinin isə padşahdan ruzi istəməsini eşidir.Padşah maraq içində padşahdan ruzu istəyən dilənçiyə yanaşır və soruşur:
-«Siz niyə ruzini Allahdan deyil,padşahdan istəyirsiniz?»
Dilənçi cavab verir:
-«Allah uzaqdadır,dövlətli padşahsa yaxındadır.Allahın ruzusu gec gələr,padşahın göndərdiyi isə tez çatar,çünki,o,yaxındadır»deyib,padşahı tərifləyir.
Padşah özünü biləməzliyə qoyub,ikinci dilənçiyə yaxınlaşıb,soruşur:
-«Siz niyə yaxınlıqda padşahı qoyub,uzaqda olan gözə görünməz Allahdan istəyirsən?»
Dilənçi cavab verdi:
-«Elə padşahın da ruzusun Allah verir»
Padşah geri qayıdır,vəzir,vəkillərini çağırıb,padşahı tərifləyən dilənçiyə pay aparmağı tapşırır.O,əmr edir ki,bir qazan aş bişirib,yanına gətirsinlər.
Padşah gizlində aşın altına qızıl pullar düzür və onu tərifləyən dilənçiyə göndərir.nökər aşı aparıb,padşahı tərifləyən dilənçinin qarşısına qoyub,deyir:
-«Bu,padşahdan sizə hədiyyədir.»
Nökər gedən kimi dilənçi qazanın qapağın açır və orda isti aşın buğlandığını görür.Qaşqabağını töküb:"Əh,bunu hər gün yeyirəm də«deyib,qazanı Allaha yalvaran dilənçinin qarşısına qoyur.O biri dilənçi:»Allah payı halaldır" deyib,qazanı götürüb,evinə aparır.
Evdə aşı qaba çəkərkən,aşın altından çıxan qızıl pulları görürlər.

Bu hekayə ruzinin yalnız Allah tərəfindən göndərildiyini göstərir.

Bir dəfə bir insan çayın kənarı ilə keçib gedirdi.O,çayın dayaz yerində uşaqların çimdiyini görür.Uşaqlar çox şən idi,bir-birinə su atıb,əylənirdilər.Bu zaman kənarda bir uşağın oturub,digər uşaqlara həsrətlə baxdığın gördü.Niyə digər uşaqlara qatılıb oynamadığının səbəbini soruşanda uşağın şikəst olduğun,yeriyə bilmədiyin görür.Bu hadisə ona çox pis təsir edir,gözləri yaşarır və evə gedib Allaha dua etməyə başlayır:
-Allahım,yalvarıram,şəfa verən sənsən,sənin şəfaətin hər kəsə çatar.bu gün gördüyüm o uşağa da şəfa ver,o da digər uşaqlar kimi oynasın,qıraqda oturub,həsrətlə baxmasın.

Bir mələyi bir gün cənnətdən dünyaya göndərirlər ki, dünyadan bizə tükənməyən və ən gözəl olanı gətir.Mələk bütün günü dünyanı gəzdi, cənnətə qayıtmağa hazırlaşanda bir gül bağının üstündən uçurdu.
Həmin bağdaki, güllərin ətri onu cəlb edir. Bağa enir və Mən bu güllərdən cənnətə aparacağam deyir, bu güllər o qədər gözəl və ətirlidir ki, dünyada ən gözəl şey bu güllərdir deyə düşünür.
Gülləri götürüb qanad çalıb qalxanda elə bu an çəmənlərin içində bir körpə görür. Uşaq öz təbəssümü ilə anasının gözlərinə baxır.
Gözlərində ki qığılcım və üzündəki təbəssüm o qədər gözəldir ki, Mələk yox yoxxx bu çox gözəldir mən bu körpənidə cənnətə aparacağam deyir.

Bir gün loğmanın ağasina hədiyyə olaraq bir qarpız gətirirlər. o, xidmətçisinə Oğlum, get Loğmanı çağır deyir.Loğman bu çağırışa dərhal cavab verib, ağasının yanına gəlir. Ağası ona hədiyyə olaraq gətirilən qarpızı kəsir və Loğmana bir dilim verir. Loğman ona verliən dilimi bal kimi, şəkər kimi yeyir.Elə iştahla yeyir ki, ağası dərhal ikinci dilimi kəsib ona tərəf uzadir. beləcə dilimlər bir-birini izləyir və Loğman bütün qarpızı yeyir.Yerdə bir dilim qalir. Ağası Bunu da mən yeyim, baxım görüm necə şeydir, hər halda, bu, çox dadlı bir qarpızdır deyir. Çünki Loğman elə ləzzətlə, elə zövqlə, elə iştahla yeyirdi ki, görənlərin də iştahası açılırdı. Loğmanin ağası son dilimi yeyər-yeməz qarpızın aciliğindan ağzıni atəş sarır, dili uçuqlayir, boğazı yanır. Acılığından bir müddət sanki özünü itirir.Sonra isə Loğmana deyir.
-Belə bir zəhəri necə oldu ki, dadlı-dadlı yedin? Belə bir qəhri necə oldu ki, lütf saydın bu necə səbrdir? Nə üçünsəbr etdin? Sanki canına qəsdin var! Nə üçün bir şey söyləmədin? bir az səbr et,  indi yeyə bilmərəm demədin?
Loğman bu cavabı verir
-Sənin nemətlər bağışlayan əlindən o qədər ruziləndim ki,  utandığımdan ikiqat oldum. Buna baxmayaraq əlinlə verdiyin bir şeyə, ey mərifət sahibi bu acıdır yeyə bilmərəm deyə bilmədim. Əgər bu qədər bir acıya dözə bilməyib, fəryad edərəmsə, bütün zərələrim torpağa qarışsın. Şəkər bağışlayan əlinin ləzzəti bu qarpızdakı  acılığı saxlayarmı? Sevgidən acı dadlanar, sevgidən mis qızıl olar. sevgidən bulanıq,çöküntülü sular dumduru bir hala gələr, sevgidən dərdlər şəfa tapar. sevgidən ölülər dirilər, sevgidən padişah qul olar.

Müharibənin ən ağır anı idi. Bir əsgər dostunun qan içində yerə yıxıldığını gördü. Əsgər tez komandirin yanına gəlir və deyir:
— Komandir icazə verin gedim dostumu gətirim.
— Dəli olmusan?! Getməyə dəyməz. Dostun dəlik-deşik olub, bəlkə də ölüb. Öz həyatını təhlükəyə atma!
Əsgər israr edirdi, sonra komandir əsəbləşərək deyir: — Yaxşi, get. Necə olursa əsgər yaralanmiş dostunu yıxıldığı yerdən gətirə bilir. Birlikdə qayıtsalar da dostu ölür. Komandir əsgərə deyir:
— Sənə dəyməz demişdim.Dostun sonda öldü, öz həyatını boş yerə təhlükəyə atdın, dəyərdi buna?
— Dəyərdi, komandir, dəyərdi. Mən onu gətirəndə o hələ ölməmişdi.Onun son sözləri mənim üçün dünyaya dəyərdi.
«Son sözü nə oldu?»-deyə komandir soruşur. Əsgər isə hıcqıraraq dostunun son sözlərini təkrarladı.
— MURAD, GƏLƏCƏYİNİ BİLİRDİM…

İki çarpayı və həyatla ölüm arasında mübarizə aparan iki xəstə.
Çarpayılardan biri pəncərənin qarşısında,o biri isə divarın dibindədir.
Pəncərə qarşısında yatan xəstə səhərdən axşama qədər bayıra baxaraq gördükləini divarın dibində yatan
yoldaşına danışır:

Bir gün müəllim şagirdlərindən soruşur ki, dünyanın yeddi möcüsəsi nələrdir. Şagirdlər də başlayırlar müəllimin verdiyi sualın cavabını dəftərlərində yazmağa. Demək olar ki, hər biri eyni şeyləri yazmışdılar:

1.Misir piramidaları
2.Tac Mahal
3.Panama kanalı
4.Amerikadakı böyük kanal
5.Empire State binası
6.Müqəddəs Pyotr kilsəsi
7.Çin səddi