Masonluq,onun tarixi kateqoriyası üzrə məqalələr

Dünyanın ağalığını arzulayan qüvvələr öz missiyalarını həyata keçirmək üçün müxtəlif vasitələrə əl atırlar.Quldarlıq dövründə, feodalızm quruluşu zamanı və indiki dövrdə hədəfləri eyni proqrammları müxtəlif olmuşdur. İndiki dövrdə dünyanın ağalığını arzulayan qüvvələr artıq bəzi dövlətləri belə əllərində saxlamağa müvəffəq olmuşlar. Bu ölkələrin bu dövrdə ağalıq iddiaları neokolonizm istəklərinə söykənmişdir. Artıq onlar dövlətləri öz bayraqları altında deyil məhs dövlət rəsmilərini öz əmrləri altında saxlayırlar.

Böyük loja idarəçiliyi
Hər böyük loja mövcud olduğu ölkənin qanunlarına uyğun olaraq qurulmuş hər hansı bir dərnək, ictimai təşkilat kimi fəaliyyət göstərir. Hər loja aid olduğu böyük lojada onu təmsil edəcək nümayəndələr seçir. Nümayəndələr bir araya gələrək böyük lojanın idarə heyətini təşkil edir. Böyük lojanın görəvliləri bu heyətə demokratik üsullarla seçilir. Böyük lojaların görəvliləri lojalardan fərqli olaraq bir illik deyil, iki illik müddətə seçilir.

Masonluqda yalnız lojaların deyil, bütün üzvlərin də düzənli olması vacibdir. Bir masonun düzənli intizamını qoruması onun masonik öhdəlikləri yerinə yetirməsinə bağlıdır.

Masonik öhdəliklər
Ölkənin qanun və toplumun ənənələrinə uymaq, masonluğun amac və prinsiplərini mənimsəmək, üzvü olduğu mason təşkilatının qərarlarına əməl etmək, təşkilatın toplantılarını axsatmamaq, üzvlük haqlarını zamanında vermək, tapşırıqları zamanında yerinə yetirmək, masonluqda verdiyi sözə sadiq qalmaq və bir masona yaraşan şəkildə yaşamaq.

Masonlara görə, masonluğa girdiyi kimi masonluqdan çıxmaq da mümkündür.

Türkiyənin “Yeni şəfəq” qəzeti Azərbaycan müdafiə nazirinin müavini Rail Rzayevin qətlində masonların əli olması ilə bağlı fikirlər açıqladı. Hətta qətlin Türkiyədəki mason lojaları tərəfindən həyata keçirildiyini dolayısı ilə təsdiqləyən fikirləri açıqlamaqdan da çəkinmədi. İstintaqda önəmli bir gəlişmə olmadığından mason versiyası ilə bağlı bəzi detallara açıqlama gətirmək maraqlı olardı. Yəqin ki, bir çoxlarında masonluqla bağlı müxtəlif suallar var. O suallara mümkün qədər cavab tapmağa çalışacağıq.

Masonluq sirr pərdələrini necə yırtır?
Çox yaxın keçmişə qədər bu sualın cavabını sıradan bir insanın bilmək şansı yox idi. Çünki “masonluq” anlayışı bir çoxları kimi bizim üçün də dünyanın bir çox təhlükəsizlik orqanlarının işi qədər məxfi və qapalı idi. Günümüzdə bunlar artıq tarixə çevrilib. Çünki masonluqla bağlı tam olmasa da yetərincə bilgi əldə etmək mümkündür. Ən başlıcası, bu “sirr pərdəsinin” müəyyən qatlarını masonların özləri qaldırmağa qərar verib. Hazırda İnternet səhifələrində dünyanın bir çox dillərində masonluq, onun təməl prinsipləri, fəaliyyəti, idarə olunması, strukturları barədə ümumi məlumatlar yayılır ki, bu da masonların təşəbbüsü ilə həyata keçirilir.

Bundan 150 il əvvəl Avropada Almaniya adlı bir ölkə yox idi. Bu günkü Almaniyanın ərazilərində çoxlu krallıqlar hökm sürürdü. Onlardan ən böyüyü isə bugünkü Almaniyanın şərqini vəPolşanın böyük bir hissəsini əhatə edən Prussiya idi. Prussiya 1860-cı illərdən digər аlman dövlətciklərini özünə birləşdirməyə başladı və 1871-ci ildə birləşmiş Almaniya Imperiyasını qurdu. Bu yeni dövlətin rəhbəri isə Prussiyanın baş naziri Otto fon Bismark idi. Bismark son dərəcə mahir diplomat olsa da, daxili siyasətdə eyni uğuru təkrarlaya bilmirdi. Bunun əsas səbəbkarlarından biri də «Beynəlxalq liberallar» adlanan və eynilə Fransadakı antikleriklər kimi dinə qarşı çıxan «ziyalılar» zümrəsi idi. «Beynəlxalq liberallar» Almaniyanın birliyinin sağlamlaşdırılması üçün xalqın dini duyğulardan qurtulmasını vacib sayırdılar. Onların təşviqilə Bismark ölkəsində katoliklərə qarşı bir kampaniyayа başlamışdı. «Kulturkampf», yəni «mədəniyyət savaşı» adlandırılan bu kampaniya «аlmanların şüuruna nəzarət etmə mübarizəsi» kimi də qələmə verilirdi. Kulturkampf zamanı, xüsusilə Almaniyanın cənubunda yaşayan katoliklər son dərəcə ciddi təzyiqlərlə üzləşdilər.

Əvvəlki əsərlərimizdə masonların Fransa inqilabında oynadığı böyük rolunu araşdırmışdıq. Artıq bilirik ki, aydınlanma dövrü filosoflarının əksəriyyəti, xüsusilə də dinə qarşı çıxanlar mason olublar. Böyük Fransа inqilabını hazırlayan və ona başçılıq edən yakobinçilər də mason lojalarının üzvləri idi.

Masonluq varlığını ilk dəfə rəsmən 1717-ci ildə Ingiltərədə elan etdi. Bu tarixdən sonra masonluq öncə Ingiltərədə, ardınca isə başda Fransa olmaqla, bütün Avropa ölkələrində dinə qarşı çıxanların toplandığı yer oldu. Özlərini «azad filosoflar» elan edən və bununla da ilahi dinləri tanımadıqlarını bildirən xeyli avropalı elm adamı mason lojalarında bir araya gəldi. Mimar Sinan dərgisindəki «Masonluğun ilk dövrləri» başlıqlı məqalədə də qeyd olunduğu kimi, «Masonluq həqiqəti kilsə xaricində arayanların birləşdiyi, toplandığı yer oldu».
«Həqiqəti kilsə xaricində arayan» bu zümrə dinə qarşı da düşmənçilik edirdi. Buna görə də tezliklə həmin təşkilat kilsəni, xüsusilə də katolik kilsəsini ciddi narahat edən bir quruma çevrildi. Bu masonluq-kilsə mübarizəsi getdikcə genişlənərək, XVIII və XIX əsrlərdə Avropa tarixinin ayrılmaz hissəsini çevrildi. XIX əsrin ikinci yarısında Avropanın hüdudları xaricinə də yayılmağa başlayan masonluq yаyıldığı hər ölkədə dinə qarşı fəlsəfənin və fəaliyyətin çıxış nöqtəsinə çevrildi.

Artıq dediyimiz kimi, təkamül nəzəriyyəsi canlıların yaradılmadığını, təsadüflər və təbiət qanunları nəticəsində öz-özünə meydana gələrək, inkişaf etdiyini iddiа edirlər. Bu nəzəriyyəni elmi cəhətdən sübut etmək üçün iddia edilən dövrün hər mərhələsinə baxmaq və keçmişdə həqiqətən də belə bir təkamülün yaşanıb-yaşanmadığını, bunun mümkün olub-olmadığını araşdırmaq lazımdır. Həmin mərhələnin ilk pillələri isə cansız maddədən öz-özünə canlı orqanizmin yaranması ssenarisidir.
Bu ssenarini araşdırmazdan öncə biologiyada Lui Pasterdən bugünədək məşhur olan bir fikri xatırlatmaq lazımdır: «Canlı canlıdan doğur!» Bunu təbiətin hər yerində görmək mümkündür. Məsələn, məməli heyvanları anaları dünyaya gətirir, bitkilər toxumlardan cücərir, təkhüceyrəli canlılar, məsələn bakteriyalar bölünərək çoxalırlar və s. Bundan fərqli bir hal heç vaxt heç yerdə görünməyib. Dünya tarixi boyunca heç kim cansız maddələrin bir araya gələrək, canlı yaratdığının şahidi olmayıb. Hərçənd, Qədim Misirdə, Qədim Yunanıstanda, hətta orta əsrlərdə belə əcaib fikirlərə inanan insanlar olub; məsələn, misirlilər qurbağaların Nil çayının palçığından yarandığını zənn edirdilər, Aristotel kimi filosof bu inancı dəstəkləyib, orta əsrlərdə isə hətta siçanların çirkli paltarlardan əmələ gəldiyi ehtimаl olunub. Halbuki, tədricən bütün bunların cəhalətdən başqa bir şey olmadığı ortaya çıxıb və sonda tanınmış bioloq-alim Lui Paster məşhur təcrübələri ilə hətta ən bəsit canlılar sayılan bakteriyaların belə öz-özünə ortaya çıxmadığını, yəni cansız maddənin canlı yaratmadığını sübuta yetirib.

Erazm Darvin
Təkаmül nəzəriyyəsinin qurucuları deyəndə, öncə ağla gələnlər fransız bioloqu Jan Batist Lamark və ingilis bioloqu çarlz Darvindir. Ehtimаl olunur ki, ilk dəfə təkamül təlimini Lamark ortaya atıb, ancaq bunu yalnız mutasiya anlayışına bağlayaraq yanılıb, Darvin isə təbii seçmə prosesinə əsaslanan ikinci bir təkamül nəzəriyyəsini formalaşdırıb. Amma təkamül nəzəriyyəsinin ortaya çıxmasında çox böyük rolu olan başqa bir şəxs isə arxa plana keçirilir: Erazm Darvin, çarlz Darvinin babası.

1832-ci il.«Biql» gəmisi Atlantik okeanın dərin sularında sürətlə irəliləyirdi. Kənardan baxanda, o, adi bir yük və ya sərnişin gəmisinə bənzəsə də, səfərinin məqsədi tamam başqa idi.Ingiltərədən yola düşən bu gəmi bütün okeanı qət edərək və Cənubi Amerika sahillərinə çatacaqdı. O zamanlar heç kim üçün böyük önəm daşımayan «Biql» gəmisinin 5 illik səyahəti başlayırdı...
Sonralar gəmini xeyli məşhurlaşdıracaq amil onun içində olаn bir sərnişinin аdı ilə bаğlıdır — çarlz Robert Darvin adlı 22 yaşlı gənc tədqiqatçı. əslində biologiyа deyil, dini təhsil almış, Kembric Universitetinin teologiya fakültəsini bitirmiş Darvin. O, uzun-uzadı dini təhsil alsa da, yaşadığı əsrin materialist düşüncələrindən xeyli təsirlənmişdi. Hətta «Biql»da səfərə çıxmazdan bir il qabaq xristian dininin əsaslarını rədd etmişdi.
Gənc Darvin bu düşüncələrin təsiri аltındа çıxdığı səfər boyunca bütün kəşflərini materialist gözü ilə şərh etməyə çаlışırdı. Araşdırdığı canlıların xüsusiyyətlərinə yaradılış xaricində açıqlama gətirməyə çalışdı. Sonrakı illərdə bu fikirlərini daha da inkişaf etdirdi, təsnifata saldı və bir nəzəriyyə olaraq irəli sürdü. Darvinin 1859-cu ildə çap olunan «Növlərin mənşəyi» adlı kitabında irəli sürdüyü bu nəzəriyyə XIX əsrin fikir dünyasına görünməmiş təsir etdi, ateizmin əsrlərdir aradığı «elmi əsas»a çevrildi.

Masonların ruhun varlığını inkar etmələri, insanı sadəcə maddədən ibarət saymaları da, dedikləri kimi, yalnız «elmin iddiası» deyil. əksinə, günümüzdəki elmi kəşflər bunun tam əksini göstərir. çağdaş alimlərə görə, insanın düşünmək qabiliyyəti beyindəki neytronlarla, onları əmələ gətirən molekul və atomlarla deyil, tamam kənar, anlaşılmaz bir substansiya ilə, qaynaqla bağlıdır. Məsələn, məşhur araşdırmaçı Uilder Penfild (Wilder Penfield) uzun illər apardığı tətqiqatlardan sonra ruhun varlığının inkaredilməz bir həqiqət olduğunu bildirir: