Hikmət dənizi və aforizmlər kateqoriyası üzrə məqalələr

Uilyam Bleyk: Fəaliyyətə çevrilməyən arzu ruh pozğunluğu yaradır.

Çak Pallannik: Bir insan ən çox kimin yanında susursa, əslində ən çox onunla danışmaq istəyir.

Susan Etz: Yağışlı bir bazar günü, günortadan sonra nə etmək istədiyini bilməyən milyonlarla insan bir də ölümsüzlük istəyir.

Emil Ajar: Aktyorluq eləməsəniz sizə asosial, ipə-sapa yatmayan və əsəb xəstəsi damğası vuracaqlar.

Fyodr Dostoyevski: Əslində insana ən çox əzab verən xəyal qırıqlığı deyil, yaşanması mümkün olub, amma yaşaya bilmədiyi xoşbəxtlikləridir.

Bud­diz­min mü­qəd­dəs ki­ta­bı «Ti­pi­ta­ka» ("Üç sə­bət (qa­nun)") era­dan 80 il ön­cə Sey­lon­da ya­zı­lıb, an­caq onun ya­ran­ma ta­ri­xi xey­li əv­və­lə, e.ə. VI əs­rə və son­ra­kı yü­zil­lə­rə ge­dib çı­xır. «Ti­pi­ta­ka» üç böl­mə­yə ay­rı­lır: «Vi­na­ya-pi­ta­ki» ("Öyüd-nə­si­hət sə­bə­ti"), «Sut­ta-pi­ta­ki» («Mətn­lər sə­bə­ti»), bir də «Ab­hid­ham­ma-pi­ta­ki» (Müd­rik­lik sə­bə­ti). Hər böl­mə öz­lü­yün­də his­sə­lə­rə, ki­tab­la­ra, fə­sil­lə­rə və s. bö­lü­nür. Ay­rı-ay­rı bud­dizm mətn­lə­ri gü­nü­mü­zə bir çox dil­lər­də, o cüm­lə­dən sans­krit di­lin­də gə­lib ça­tıb, an­caq «Ti­pi­ta­ka»nın bü­töv ver­si­ya­sı pa­li di­lin­də qo­ru­nub-sax­la­nıb. Ümu­mi­lik­də «Ti­pi­ta­ka» bir çox üs­lub­la­rı, for­ma­la­rı, janr­la­rı özün­də bir­ləş­di­rən ki­tab­dı. Onun bir sı­ra böl­mə­lə­ri, fə­sil­lə­ri bə­dii key­fiy­yət­lə­ri­nə gö­rə dün­ya ədə­biy­ya­tı­nın qı­zıl fon­du­na da­xil olub.

Bu ba­xım­dan ikin­ci böl­mə – «Sut­ta-pi­ta­ki» ay­rı­ca se­çi­lir. Onun mət­ni həm şer, həm də nəsr­lə ya­zı­lıb. Öz­lü­yün­də «Sut­ta-pi­ta­ki»nin ən güc­lü ye­ri isə be­şin­ci his­sə – «Khud­da­ka-ni­ka­ya» («Qı­sa tə­lim­lər top­lu­su») he­sab olu­nur. Bu his­sə­yə bud­dist ədə­biy­ya­tın şe­devr­lə­ri sa­yı­lan «Dham­ma­pa­da» («Yax­şı­lıq yo­lu»), «Sut­ta-ni­pa­ta» («Mətn­lə­rin ki­çik top­lu­su»), «The­ra-qat­ha» və «The­ri-qat­ha» («Ra­hib və ra­hi­bə­lə­rin nəğ­mə­lə­ri»), «Ca­ta­ki» (Bud­da­nın əv­vəl­ki do­ğu­luş­la­rı­nın ta­ri­xi) və baş­qa ki­tab­lar da­xil­di. Bud­diz­min baş­lı­ca əx­la­qi prin­sip­lə­ri «Dham­ma­pa­da»ya yı­ğı­lıb. Ənə­nə­yə gö­rə, bu de­yim­lə­rin ha­mı­sı Bud­da­ya məx­sus he­sab edi­lir. 26 fə­sil və 423 ayə­dən iba­rət «Dham­ma­pa­da» əsr­lər uzu­nu bir çox Asi­ya dil­lə­ri­nə çev­ri­lib, bə­zi öl­kə­lər­də bud­diz­mi qə­bul edən­lər üçün dərs­lik ki­mi is­ti­fa­də olu­nub, əz­bər öy­rə­ni­lib.

Sevdiyin vaxtları yada salanda sənə elə gəlir ki, o vaxtdan sonra həyatında heç nə baş verməyib.

Məhəbbət iki zəif insanın görüş anıdı.

Kişi qadını nə qədər çox tanıdıqca, onun barəsində təsəvvürü daha da bəsitləşir.

Paris insanların məskunlaşdığı səhradı: əyalət şəhəri, dörd bir yanı qələbəlik olan tənhalıq.

Diktaturanın yeganə ləyaqətli işi səni seçkilərin nəticələrini bilmək üçün saatlarla radioqəbuledici qarşısında oturmaq əzabından xilas etməkdi.

Ən baha başa gələn qadın özünü satmayan qadındı.

Həyatda qarşınıza çıxan yolları bir insan olaraq qəbul edib,özünüzə bu sualı verin: Görəsən bu yolun yaxşı bir qəlbi varmı? Əgər bu suala nikbin hisslərlə cava verə bilmirsinizsə,deməli həmin yol sizə uyğun deyil.

Özümüzü çarəsiz vəziyyətə gətirmək də,güclü etmək də öz fəaliyyətimizin nəticəsidir. Hər iki nəticə üçün də eyni dərəcədə əziyyət çəkirik. Yeganə fərq birinin pozitiv,digərinin isə neqativ istiqamətə getməsidir.

Heç kim sizin həqiqətən kim olduğunuzu və yolunuzun hara çıxacağını tam dəqiqliklə bilə bilməz – heç özünüz də.

Bəşər övladının biliyi ancaq hərəkətə keçdiyində çoxalır. Hərəkətə keçmək üçün düşünmək biliyi durğunlaşdırmaqdan başqa işə yaramır.

Hakimiyyət öz gücünü xalqın savadsızlığından alır, özü də bunu bilir, odur ki, həmişə maarifçiliklə mübarizə aparacaq.

Hamı insanlığı dəyişdirmək haqqında düşünür, heç kəs özünü dəyişdirmək haqda düşünmür.

Yaxşı şeylər gözləməyi bacaran adama gəlir.

Güclü insanlar həmişə sadə olurlar.

Qoy hər kəs öz qapısının ağzını süpürsün. Onda bütün küçə təmiz olar.

Hamıya elə gəlir ki, bizi yaxşı olduğumuzdan sevirlər. Heç ağlımıza gəlmir ki, bizi yaxşı olduqlarına görə sevirlər.

Sevgisiz yaşamaq daha asan olardı. Amma nə mənası olardı o həyatın?!

1963-cü ilin 28 Avqustunda Martin Lüter Kinqin 300 min insan qarşısında söyədiyi «Bir xəyalım var» nitqi, tarixin ən təsirli nitqləri arasındadır.

Ölkəmizin tarixində azadlıqlarla əlaqədar təşkil edilmiş olan bu ən böyük nümayişdə, bu anda aranızda olmaqdan qürur duyuram.

Bundan bir əsr qədər əvvəl, bu an mənəvi himayəsində olduğumuz Böyük Amerikada, Azadlıq Bəyannaməsi imzalanmışdı. Bu tarixi sənəd, əsarət zənciri altında yaşamış və ədalətsizlik atəşiylə yanıb qovrulmuş milyonlarla zənci üçün, uzun və zülmət qaranlıq əsarət gecələrini sona çatdıracaq bir ümid işığı halına gəlmişdi. Ancaq çox təəssüf ki, bundan 100 il sonra belə, qaralar hələ azad deyil və həyatlarını irqçiliyin və ayrı-seçkilikçiliyin qandallarına məhkum olaraq, sürünərək keçirirlər.

“Əgər sui-qəsdlərdən sağ çıxmaq üzrə olimpiada olsaydı, mən qızıl medal alardım.”

Mənim adım Fidel Kastrodur, mən Kubanı azad etmək üçün gəlmişəm.

Mənim burada dediklərimi heç də hamı qəbul etmir, amma mən öz fikirlərimi səsləndirəcəyəm və bunu da hamıya hörmət göstərərək edəcəyəm. 

Mən kasıb doğulmamışam. Atamın 3000 hektarlıq torpaq sahəsi var idi. Lakin mən cənab Buşun çıxışlarına qarşı bəyan etmək istəyirəm ki, mənim hazırda bir dollarım da yoxdur. Bütün sərvətim onun kraxmallanmış köynəyinin cibinə asanlıqla yerləşə bilər. Əgər bir gün bütün sərvətimi hücumdan və beynəlxalq terrorizmdən qorumaq üçün etibarlı yer axtarmalı olsam, cənab Buşdan onun möhtəşəm cibini borc alacam. Sərvətim cənab Buşa çox böyük görünərsə, hamısını onun cibini kirayələmək üçün verəcəm.

Fatih Sultan Mehmet Xan uşaqkən çox yaramaz bir şagird idi. Dərs zamanı etdiyi ərköyünlüklə müəllimi Ağşəmsəddini hövsələdən çıxarardı. Müəllimi ona hirsləndiyi zaman dərhal «Mən Padşahın oğluyam! Mənə heç nə edə bilməzsən!» deyib, onu təhdid edirdi. Padşaha şikayət etməyi ədəbsizlik sayan Ağşəmsəddin vəziyyəti II Murada izah edə bilmirdi. Ancaq gün gəldi ki, artıq kiçik Mehmetin etdiyi ərköyünlük və dəcəlliklər dözülməz hala çatdı. Bununla bağlı Ağşəmsəddin bir gün izn alıb II Muradın hüzuruna çıxdı.

Dağıtmaq nifrətdən gələr, yaratmaq sevgidən gələr.

Səni, şərtsiz sevməyə hazırlamağa; səni, yadlarla belə dostluğa hazırlamağa; qarşıdurma yaratdıqları üçün təşkilatlanmış dinlərini buraxmağa, ölkənə aidiyyətini belə buraxmağa hazırlamağa çalışıram. Forma olaraq ölkənin pasportunu daşımaq məcburiyyətində qalacaqsan, amma bu sadəcə bir rəsmiyyətdir. Varlığının dərinlərində bir Hindu olmamalısan; bir Alman olmamalısan və bir Xristian olmamalısan.

Özünü bilən, öz varlığını anlayan, həyatın mənasını anlayan insanda anidən bir güc partlayışı olar. Lakin, bu daha çox sevgi kimdidir, mərhəmət kimidir. Günəş işığından çox, ay işığı kimidir; sərin, sakit, gözəl. Belə bir insanın dəyərsizlik kompleksi yoxdur. O qədər doludur, o qədər doyğundur, o qədər dincdir ki, başqaları üzərində güc sahibi olmağı arzulamasına heç gərək yoxdur.

*Sərtlik tələb olunduğu məqamlarda yumşaqlıq zərər gətirə bilər. Yumşaqlıqla düşməni dost eləyə bilməzsən, əksinə, onun iddialarına qol-qanad vermiş olarsan. (Sə'di)

*Alicənab insana ümumi hörmətin dalınca qaçmaq yaraşmaz, qoy hörmət öz-özünə gəlsin, heç istəmədiyi halda. O adam ki hörməti axtarır, o, öz əsl xasiyyətini üzə çıxarır.

*Cəmiyyətdə kar adamı bədbəxt hesab edirlər, amma niyə görə, o axı biz dediklərimizi eşitmir.

*Nə istəyərdim ki, əclaf adam tənbəl olaydı, sarsaq isə həmişə susaydı.