Pediatriya kateqoriyası üzrə məqalələr

«Uşaqların boğazında olan „qlandalar”ın immun sisteminin qorunmasında xüsusi əhəmiyyəti var”. 

Onun sözlərinə görə, ağız boşluğuna daxil olan infeksiya ilk növbədə boğazdakı ət badamcıqlarının toxumaları tərəfindən tutulur:

“Bundan sonra infeksiyaya qarşı mübarizə yaranır, orqanizm öz-özünü tənzimləməyə başlayır. Badamcıqları məhz bu səbəbdən kəsdirmək düzgün deyil. Uşaqlar böyüdükcə, boğazdakı badamcıqların həcmi kiçilir. Böyük insanlarda artıq orqanizm o badamcıqlar olmadan özü-özünü tənzimləyə bilir.

Ana südü körpənin böyüməsi üçün ən vacib qida hesab edilir. Ana südünün faydaları və körpəyə bəxş etdiyi rahatlığın dərəcəsi heç nə ilə müqayisəyə gəlməz. Ana südünün faydalılığı 5 bal hesabında 4,2 bal, dəyərliliyi isə 5 bal hesabında 3,7 ball qiymətləndirilir.

Körpə uşağın ağlaması onun nəyə isə ehtiyacının olmasını bildirir. Bu yeni döğulmuş körpənin anasına verdiyi siqnal sayılır. Yəni anasının diqqətini özünə çəkmək üçün körpənin yeganə vasitəsi ağlamaqdır. Körpə ən çox acdıqda, susadıqda və sancılananda ağlayır. Belə hallarda körpə ana təmasına ehtiyac duyur və ağlayır. Bu səbəbdən də uşaq doğma anasının qucağında olarkən, döş əmərkən rahatlıq tapır və susur.

«Bişməcə (diaper dermatit) yeni doğulmuş uşaqlarda (ilk 2 il) tez tez rast gəlinir. Alt bezin olduğu nahiyələrdə, genital orqanlar hissələrində rast gəlinir». Bu barədə pediatr Gülnar Abdullayeva bildirib.

«Dəridə yanma tərzində qızarıqlıq, bəzən dəridən qabarıq olan, azacıq qaşıntılı, təzyiq olanda solan ləkələrdir. Daha çox göbələk infeksiyasına bağlıdır.

Bəzən isə bu alt bezlərinə bağlı allergik reaksiya və ya həmin nahiyənin nəm olması, sidik yolu infeksiyası, tez-tez nəcis ifrazı, antibiotiklərin istifadəsi da bu problemə gətirib çıxara bilir. Dəri uzun müddət nəm olduqda və bez ilə təmas etdiyi dövrdə dərinin tamlığı pozulur və beləliklə də uşaqda dermatit inkişaf edir.

Uşaqların immun sistemi tədricən formalaşdığı üçün onlar böyüklərlə müqayisədə daha tez-tez xəstələnir. Bu təbiidir. Lakin uşaq xəstəliklərdən çıxmırsa, həddindən artıq tez-tez xəstələnirsə bu artıq onun orqanizmini zəiflədir, uşağın sağlam və möhkəm böyüməsinə mane olur.

Tanınmış ukraynalı pediatr Evgeniy Komarovskinin uşaqların daha gec-gec xəstələnməsi üçün 7 qızıl qaydasına əməl etməklə daha sağlam uşaqlar böyüdün.

Uşaqların əhval-ruhiyyəsinə və sağlamlığına təsir edə biləcək çarpayının seçilməsi heç də az əhəmiyyətli məsələ deyil.

Düzgün çarpayı seçimi həm onurğa sütunun normal inkişafına, həm də sinir sisteminə müsbət təsir göstərir. Çarpayının hansı materialdan hazırlanması da böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Dünyaya yeni gələn körpə üçün seçilən mebel funksiyalı olmaqla yanaşı, körpələrin rahatlıq və əqli inkişafını da təmin etməlidir. Körpə otağındakı ən vacib yer onun yatağıdır. Əksər valideynlər yeni doğulmuş uşaq üçün ortopedik yatağın vacib olduğunu bilmirlər.

Bəzən analar pediatr və ya nevroloqlardan başa düşülməyən diaqnozlar eşidir. «Uşaqda tonus var» diaqnozu — belə müəmmalı diaqnozlardan biridir.

«Tonus» nə deməkdir? İlk növbədə söhbət əzələ tonusundan gedir. Əzələ tonusu bütün insanlarda var — böyüklərdə də, uşaqlarda da. Bu tonus insana ayaq üstə dayanmaq, hərəkət etmək üçün lazımdır. Əzələ tonusunun pozulması (normadan daha gərgin və ya zəif olması) böyüklərdə bir çox xəstəliklərinin əlaməti ola bilər.

Kiçik yaşlı, hələ danışıb, fikrini çatdıra bilməyən uşaqlar ətrafdakılara fikrini, problemini çatdırmaq üçün təbii olaraq ağlamaqdan istifadə edəcək. 1-2 yaşlı uşaqlar kədərli olanda, darıxanda, tək qalanda, diqqət istəyəndə, acanda, susuyanda, narahat olanda, istidə, soyuqda ağlayırlar. Uşağın qarnı, başı, dişi, qulağı ağrıyanda da şiddətli ağlayır.

1. Uşaq ananın diqqətini istəyir
Uşaqlar özlərini anası ilə taktil kontakt, bədən toxunuşu zamanı təhlükəsizlikdə hiss edir. Südəmər körpə tək qalmaqda qorxur, bu ərəfədə uşağa təhlükəsizlik hissi hava-su kimi lazımdır.
Həm də ananın övladı mimikalar vasitəsilə ünsiyyəti, baxışı, danışması uşağın görmə, eşitmə və nitqinin formalaşması üçün vacibdir. Nə qədər çətin olsa da, uşağı təklikdə ağlamaqla baş-başa qoymayın, 3 yaşından sonra o bu qədər sizə bağlanmayacaq.

Hərarətin ölçülməsi ən sadə tibbi manipulyasiya olsa da bir çox valideynlər bunu düzgün etmir.
Tanınmış ukraynalı pediatr Evgeniy Komarovskiy öz verlişlərinin birində bu haqda çox geniş məlumat verib.

— Hansı nahiyədə ölçmək daha yaxşıdır – qoltuq altında, duz bağırsaqda, dəridə, qulaqda? Qoltuğaltı nahiyəsində ölçmək daha yaxşıdır.

— Hansı termometr daha dəqiqdir?
Belə hesab olunur ki, civəli termometr ən dəqiqdir. Lakin bütün dünya civəli termometrlərdən imtina edir.

Pediatrlar 1 yaşına qədər olan uşaqlara bal verməyi qəti şəkildə tövsiyə etmirlər.
Məsələ burasındadır ki, balda çikroskopik miqdarda olsa da Clostridium botulinum bakteriyasının sporları ola bilər.

Bu bakteriya botulizmin inkişafına səbəb ola bilər. Çox ağır xəstəlik olan botulizm nəfəsalmanın çətinləşməsi, iflic və hətta ölümə gətirib çıxarda bilər.

Daha böyük yaşda uşaqların və böyüklərin orqanizminə baldan düşən sporlar orqanizm tərəfindən zərərsizləşdirir və onların sonrakı inkişafının qarşısı alınır.

Lakin 1 yaşına qədər olan uşaqların immun sistemi hələ çox zəif olur ki, onların orqanizminə düşən sporlar inkişaf edə və çoxala bilər. Bu isə botulizmin inkişafına səbəb olacaq.

Mütəxəssislər azyaşlı uşaqların saçlarının uzadılmasına qarşıdırlar. Xüsusilə də oğlan uşaqlarının saçlarının vaxtlı-vaxtında kəsilməsinin tərəfdarıdırlar.

Mütəxəssislərin belə düşünmələrinin əsl səbəbi isə psixoloji mənada oğlan uşaqların düzgün formalaşmasıdır.

Ümumiyyətlə, mütəxəssislər hesab edir ki, valideynlər uşaqlarının saçlarını uzatmaq istəyirlərsə, 3-4 yaşından sonranı gözləməlidirlər. Bəs nə üçün saç uzatmaq üçün 3-4 yaşdan sonranı gözləmək lazımdır?

Bu yaşlara qədər gecikdirilməsinin səbəb odur ki, uzun saçlar tökülən və ya qopan zaman tüklər uşaqların əllərinə dolana bilər və bu tükləri ağızlarına apara bilərlər. Bu da uşaqlarda bir çox problemlərə səbəb ola bilər.

Uzun saça qulluğun çətin olması ilə bərabər tərləməyə də səbəb olduğu unudulmamalıdır. Həmçinin qısa saç dərinin zərər görməsinə də əngəl olacaq.