Düşündürücü hekayələr kateqoriyası üzrə məqalələr

Zambiyanın Launqa çayı sahilində qoruqda belə bir hadisə (1983-cü il) olmuşdur.

Qoruğun mərkəzinə idarə binasının qarşısına bir fil gəlir və bərkdən qışqırır. Fili qovurlar. Ertəsi gün maşın gedərkən həmin fil onun yolunu kəsir, maşına göstərdiyi istiqamətə getməyini işarə edir. Sürücü maşını filin təkid etdiyi istiqamətə sürür. Bir qədər getdikdən sonra kolluqda fil sürüsünə rast gəlirlər. Fillər maşını görən kimi dağılışırlar. Bir dişi fil balaları ilə birlikdə getmir. Sən demə o güllə ilə yaralanıbmış. Yoldaşları onların köməyinə gəlib və insandan kömək istəyiblər. Bioloqlar üç gün filə xidmət edib onun yarasını sağaltmışlar. Sağalıb meşəyə buraxılmış fil öz balaları ilə birlikdə qoruyucu idarəsinin qarşısına gəlib öz minnətdarlığını bildirmişdir.

Bir gün bir adam dəniz kənarıyla gedirdi. Birdən o qumdan nəyisə qaldırıb dənizə atan balaca oğlana rast gəldi. Adam uşağa yaxınlaşandan sonra gördü ki o, sahildəki dəniz ulduzlarını qaldırıb suya atır. Onlar oğlanı hər tərəfdən əhatə edirdi. Sanki sahildə milyona qədər dəniz ulduzu vardı. Dəniz kənarı onlarla örtülmüşdü.

Adam uşağa yaxınlaşıb soruşdu:

— Nə üçün sən bu dəniz ulduzlarını suya atırsan?

Uşaq işini dayandırmadan dedi:

— Sabah səhərə qədər onlar sahildə qalsalar suyun çəkilməsi ucbatından ölə bilərlər.

Adam səsini yüksəldərək dedi:

— Axı bu, sadəcə, axmaqlıqdır! Ətrafına bax! Burda milyonlarla dəniz ulduzu var, onlar bütün sahili bürüyüblər. Bu qədər səy göstərməyin belə heç bir şeyi dəyişməyəcək.

Günlərin bir günündə gənc bir oğlan Səadətini axtarmağa çıxır. Az gedir, çox gedir, gəlib bir təpəyə çatır. O, təpədən baxıb aşağıda uca imarətli, küçə və meydanları adamla qaynaşan bir şəhər görür.

Qədim, gur bir şəhər. Cavanın ürəyi çırpınır. O, aşağı enib şəhərə yaxınlaşır. Darvazaçı gənc olduğunu görüb, onu şəhərə buraxır. O, həyəcanla izdihamlı küçələrdən keçir. Ətrafda çağlayan gözəlliyə, cah-cəlala heyranlıqla baxır. Nəhayət, o meydanların birində dayanıb Gəncliyinə belə deyir:

— Bura bax, görürəmki bu şəhərdə Səadəti əldə etmək o qədər də asan deyil. Bunun üçün mübarizə dolu illər lazımdır. Sən Səadətsiz heçnəsən, sənsiz də Səadətin bir faydası yoxdur. Buna görə, gəl belə eləyək. Mən gedim Səadət üçün mübarizəyə başlayım, sən məni burada gözlə. Heç yana getmə ha!
Cavan oğlan bunu deyib izdihama qarışır. 

Neçə illərdən sonra o, Səadəti ilə Gəncliyinin dalınca gəlir. «Aha, odur həmin meydan. Hardasan, Gəncliyim?» — qışqırır.
Amma artıq Gəncliyi yox idi. İllər alıb aparmışdı.

Əlisa Nicat 

Bir gün balaca bir qəsəbəyə varlı bir turist gəlir. Turist bir neçə günlük gecələmək üçün, bir otelə gedir. Öncədən icarə üçün 100 dollar otelin sahibinə ödəyib, yuxarı mərtəbəyə — otaqlara baxmaq üçün qalxır. Otelin sahibi 1 dəqiqə belə gözləmədən pulu götürüb, qaçaraq ət dükanına gedib borcunu ödəyir.

  Qəssab pulu götürüb sevinərək fermerin yanına, bir neçə gün əvvəl borca  aldığı inəyin pulunu ödəməyə gedir. Fermer pulu götürüb avtomobil dəzgahxanasına gedib öz borcunu ödəyir. Dəzgahxananın sahibi pulu götürüb bir neçə gün əvvəl mağazadan etdiyi alış-verişin pulunu ödəyir.

Qapı döyüldü. Qarı bütün gücünü toplayıb oturduğu yerdən qalxdı və qapıya doğru yönəldi. Gələnlər oğlunun əsgər yoldaşları idi. Qarını unutmur, həftədə, ayda bir baş çəkib, onun dərd-səri ilə maraqlanır, bir ehtiyacı olub-olmadığını soruşurdular. Hər ikisi qarının əlini öpdü və uzun boylu: 
— Anacan, vaxtını almayacağıq, gəldik ki, baş çəkək, öyrənək görək bir ehtiyacın varmı?- söylədi. Qadın qətiyyətli bir səslə:

— Heç elə şey yoxdur. Buyurun içəri keçin, bir şey yeyib-içməsəniz, sizi burdan buraxan deyiləm, — söylədi. Həm də o qədər amiranə, ərklə dedi ki, gənclərin içəri girməkdən başqa çarələri qalmadı. O həmişə belə olmuşdu, çünki ehtiyac görməmişdi. Evində başının tacı bildiyi əri, qarşısında nər kimi oğlu olmuşdu. Amma indi heç biri onun yanında deyildi, Haqq dünyasına köçmüşdülər.

Oğlu savaşda şəhid olmuş, əri də bir il keçmədən əbədiyyətə qovuşmuşdu. İndi o ərli, oğullu günlərin alışqanlığı ilə gəncləri içəri dəvət eləmişdi ki, süfrə açsın. Amma heç evdə nəyin olub-olmadığını düşünməmişdi belə. Gənclərdən birisi qapıda gəzişən toyuqları görüb:

— Yaxşı, anacan, bir halda ki, məsələ belədir, onda səndən bir xahış edim: Çox əziyyət çəkmə, hərəmizə iki yumurtanın qayğanağını elə, yeyib gedək. Özü də o vaxt bişirirdin haa, hər biri dən-dən, ayrı-ayrı dursun.                                       Gənclər keçib oturdular, hal-əhval tutdular. Ötən günləri xatırlayıb kövrəldilər.

Ananın şəhid olan oğlu da yumurtanı belə yeməyi çox xoşlayırdı, hər dəfə də anasına deyirdi ki, tavanı qarışdırmasın, qaba necə çırpıbsa, eləcə də süfrəyə gətirsin. İndi bu gənclər də bu xahişlə əslində o dostluğa sadiq olduqlarını isbat etmək istəyirdilər. Bilirdilər ki, ananın bu cür ərkdən xoşu gəlir.     

Qadın da mətbəxə getdi və birdən ağlına gəldi ki, toyuqlar üç gündür bir yumurta da verməyib, qabın dibində də cəmisi iki yumurta qalıb. Yumurtaları ovcunda tutub bir müddət eləcə qaldı, əlindən başqa bir şey gəlməyəcəyini düşünüb köksünü ötürdü. Daha neyləmək olardı ki… Yumurtaları bir-bir yağı dağ olmuş tavanın qırağına vurub qırdı və ortadan ayırıb yağın içinə çevirdi. Qarşısındakı mənzərədən özü də heyrətə gəldi: qazanda dörd yumurta sarısı vardı, sən demə hər yumurta cüt sarılı imiş.

Bir padşah varmış. Özü də çox duyğulu, tez dolub-boşalan adam imiş.

Sevinəndə dəli kimi sevinər, üzüləndə də ölürmüş kimi dərdə-qəmə batarmış. Bu padşah bir gün məmləkətə car çəkir ki, onu bu zəifliyindən hansı loğman, hansı təbib qurtara bilsə, həmin adamı dünya malından qane edəcək, amma qurtara bilməyənin də boynunu vurduracaq.

Kim bu işə girişər? Təbib-loğman canından bezməyib ki? Nəhayət, dünyagörmüş, saçı-saqqalı dümağ bir dədə gəlir padşahın yanına və deyir:

— Ay oğul, dərddən qurtarmağın birinci işi onu olduğu kimi qəbul eləməkdir.

Yaşlı bir bənna həyat yoldaşı və ailəsi ilə birlikdə daha azad bir həyat yaşamaq üçün müttəhidinə təqaüdə çıxmaq istədiyini dedi. Müttəhid, bənnanın təqaüdə çıxmasına kədərləndi. Bənnadan sonuncu bir istəyinin olduğunu dedi: «Sonuncu dəfə mənə bir ev tikərsənmi?» 

Bənna könülsüz razılaşdı və işə girişdi. İşi tez bitirmək istədi. İşi könülsüz gördüyü üçün tikdiyi son ev bu günə qədər tikdiyi bütün evlərdən keyfiyyətsiz oldu. Özünü həsr etmiş olduğu peşəsinə belə son vermək nə bəxtsizlikdi!… İşini bitirdikdən sonra, varlı sahibkar evə baxmaq üçün gəldi.

— Bu evi sənin indiyə qədərki fəaliyyətinə görə, məndən sənə hədiyyə kimi qəbul et.

Bənna çaşdı. Kaş ki, tikdiyi evin öz evi olacağını bilsəydi! O zaman belə başından etməzdi !

Bənna sizsiniz, tikdiyiniz evlər də həyatınızdır. Hər gün bir mismar vurar, bir taxta qoyar, ya da bir divar tikərsiniz. Həyatınızı özünüz formalaşdırısınız. Bu gün etdiyiniz davranış və seçimlər sabah yaşayacağınız evi qurur.

Dünyanın bütün rəngləri bir araya toplaşır və hansı rəngin ən əhəmiyyətli, ən xüsusi olduğunu müzakirəyə etməyə başlayırlar:

Yaşıl sözə başlayır: “Əlbəttə mən ən əhəmiyyətli rəngəm. Mən həyatın və ümidin rəngiyəm! Çəmənlər, yarpaqlar, ağaclar üçün seçilmişəm. Yer üzünə bir baxın, hər tərəf mənim rəngimlə əhatə olunub.”

Mavi əlavə edir: “Sən yalnız yer üzünün rəngisən, bəs mən? Mən həm dənizin, həm də səmanın rəngiyəm. Səmadakı mavi insanlara dinclik verər və dinclik olmadan da siz heç bir şey edə bilməzsiniz!”

Sarı sözə qarışdı :” Siz zarafat edirsiniz? Mən günəşin rəngiyəm, bu dünyaya istilik verirəm. Mən olmasam hamınız soyuqdan donardınız!… "

Narıncı onun sözünü kəsdi: 'Bəs mən? Mən müqavimətin və sağlamlığın rəngiyəm. İnsanın yaşaması üçün lazımlı vitaminlər mənim rəngimdə tapılır. Portağalı, kökü düşünün. Ortalıqda görünməyə bilərəm amma günəş doğularkən və batarkən səmaya o gözəl rəngi verən mənəm unutmayın! ..

Qırmızı dözə bilməyib söhbətə qoşuldu: “ Mən hamınızdan üstünəm! Mən qan rəngindəyəm! Qan olmadan həyat olarmı? Mən həm də cəsarət və təhlükənin rəngiyəm! Döyüş və atəş rəngindəyəm! Eşq ve ehtiras mənimlədir! Mənsiz bu dünya bomboş qalardı!”

Bənövşəyi ayağa qalxdı: “Hamınızdan üstün olan mənəm! Mən gücün və nəslin rəngiyəm. Bütün liderlər və krallar məni seçiblər. Nüfuz və müdrikliyin rəngi mənəm. İnsanlar məni sorğu-sual etməzlər. Onun yerinə qulaq asır və itaət edirlər. Və bütün rənglər bir ağızdan danışmağa davam edib dalaşırlar. Hər biri digərini itələyir və — “ Ən üstün mənəm”-, deyirmişlər.

Bir anda şimşəklər çaxmağa başlayır və yağış damlaları göydən enir. Bütün rənglər çaşıb qorxuyla bir-birlərini qucaqlayır. Və yağışın səsi eşidilir.

Ehh biçarə rənglər, bu davanızı mənası nədir? Siz bilmirsinizmi ki, hər biriniz fərqli bir vəzifə üçün yaradılmısınız, bir-birinizdən fərqlənirsiniz və hər biriniz çox xüsusisiniz. İndi əl-ələ tutub yanıma gəlin! “ Rənglər bu sözlərdən çox utandılar. Əl-ələ tutub səmaya doğru qalxdılar və bir ox şəklində orada məskunlaşdılar.

Yağış: ”Bundan sonra hər yağış yağanda siz birləşib bir rənglər aləmi olaraq səmadan yer üzünə doğru uzanacaqsınız. İnsanlar sizi gördükcə rahatlıq hissi tapacaqlar. İnsanlara, sabahlar üçün bir ümid olacaqsınız. Göyü bir qurşaq kimi dolayacaqsınız və sizə GÖYQURŞAĞI deyəcəklər Razılaşdıqmı?

Buna görə nə zaman dünyamıza yağış yağsa ardından GÖYQURŞAĞI meydana çıxır. Biz də göyqurşağındakı o rənglər kimi bir-birimizdən fərqli və çox xüsusiyik. Bunu anlamalı və uyğunlaşaraq yaşamalıyıq.

Tərcümə etdi: Nəzərli Günel

Müəllim sinifdəki ağıllı, lakin qısqanc şagirdə «Nə üçün yoldaşlarına qisqanclıq edirsən, onların etdiklərini pozub dalaşırsan?»- deyə soruşdu. Tələbə bir müddət düşündükdən sonra, "Çünki onların məndən üstün olmaqlarını istəmirəm"- dedi. "Ən yaxşı mən olmalıyam.”

 Müəllim masasından qalxdı, əlinə bir parça təbaşir aldı və yerə 15 sm uzunluğunda bir xətt çəkdi, qısqanc şagirdə baxaraq, «Bu xətti necə qısalda bilərsən?»- dedi.

 Tələbə bir müddət bu xətti araşdırıb, xətti bir çox parçaya bölməklə bir neçə cavab verdi. Müəllim cavabları qəbul etmədi və yerə əvvəlkindən daha uzun bir xətt çəkdi. "İndi birinci xətt necə görünür? "- deyə soruşdu.

 Tələbə utanaraq  «Daha qısa»- deyərək başını önə əydi.

  Müəllim bu cavabdan sonra şagirdinə unutmayacağı bir dərs verdi: «Biliyini və qabiliyyətlərini artıraraq öz xəttini uzatmaq rəqibinin xəttini bölməyə çalışmandan daha yaxşıdır.»

İnsanlar sadəcə möhtəşəmdirlər. Cənubi Karolinadakı bir qəhvə evinin hekayəsi.

Kevin Spacey'nin «Pay it Forward» filmini izləmisiniz yəqin ki, əsas qayə odur ki bir adam 3 digərinə yaxşılıq edir, həmin adamlar da öz növbəsində digər 3 nəfərə həmin yaxşılığı qaytarırlar, və beləcə bir nəfər dünyanı dəyişə bilir. Filmlərdə çox romantik və real görünsə də, həyatda belə hadisələrin az-az baş verdiyi qənaətində oluruq. Hətda filmdə bir səhnədə adam yeni Jaguar maşınını digərinə pay verir. Bu dəfə Cənubi Karolina ştatında buna oxşar bir əhvalatı paylaşacam.