Düşündürücü hekayələr kateqoriyası üzrə məqalələr

Dulinli Vey Qu körpəlikdən yetim qalmışdı. Yetkin yaşa dolan kimi evlənmək fikrinə düşdü, amma uzun müddət münasib bir adaxlı tapa bilmədi. "Çjen-quan" adıyla məşhurlaşan sülalə hakimiyyətinin ikinci ilində o, Sinxeyə gedəsi oldu, yolda Sunçenin güneyindəki yeməkxanaya düşdü. Həmsöhbətlərindən biri dedi ki, Sıma Panfan adlı keçmiş məmurun ərgən qızı var, əgər Qunun marağı varsa, yeməkxananın günbatan səmtindəki Lunsin məbədinə gedib, özü bu haqda bir xəbər bilsin.

Qu çoxdan evlənmək arzusundaydı. Elə ertəsi gün, hələ Ay batmamış, məbədə üz tutdu. Məbədin pilləkənlərində xurcunlu bir qoca oturub Ay işığında əlindəki qatlama kağızdan nəsə oxuyurdu. Qu ona yaxınlaşdı, kağıza boylansa da, orda yazılanı oxuya bilmədi.

Paytaxtda yaşayan bir neçə alimin toplaşdığı məclisdə insan xarakterinin qəribəliklərindən söhbət düşdü; bəzi adamlar qətiyyətlidirlər, cəsurdurlar, bəziləri isə qorxaq və zəifdirlər, çünki hərənin özünəməxsus xarakteri var. Cəsarətli adamlar heç nədən qorxub-çəkinmirlər, onlar əsl kişidirlər.
Alimlərdən biri lovğa-lovğa dilləndi ki, əgər igidlikdən danışırsınızsa, deməli, söhbət məhz məndən gedir.
Məclisdəkilər gülüşdü:
— Buna inanmaq üçün əvvəlcə sizi sınamalıyıq.
— Mənim bir qohumumun evinə, — bir nəfər dilləndi, — şər qüvvə dadanıb, buna görə də heç kəs orada yaşamaq istəmir. Əgər qorxmadan bir gecəni orada keçirə bilsəniz, biz sizin şərəfinizə ayrıca ziyafət verərik.

Çox-çox əvvəllər kəndlərin birində iki əkiz qardaş dünyaya göz açdı. Baxmayaraq ki, doğumları arasında fərq dəqiqələr idi, qalan bütün həyatı boyu ilk doğulan qardaş özünü böyük və deməli daha ağıllı hesab edirdi. Qardaşlar artıq böyüyəndə elə oldu ki, bir yolçu  gecələmək üçün onların evlərində qaldı. Bəlli oldu ki, o Ruh adamıdır və Müdrikdir. Bu vaxt kəndin insanları qonşu camaatla müharibə aparırdı. Bu müharibə insanlara artıq çoxlu qəm-qüssə gətirmişdi. Amma heç kim bilmirdi ki bu müharibədən və ölümdən necə yaxa qurtarsınlar. Və qardaşlar Müdrikdən nəsihət istədilər.

Xusyan əyalətinin Dunzışansun kəndinin sakinlərinin, uşaqdan böyüyə, hamısı səfeh idi. Həmin kənddən olan bir qoca öz oğlunu Çanyandakı bazardan qul almağa yollayanda dedi:

— Eşitdiyimə görə, Çanyanda alverçilər satmaq istədikləri qulu gizlədirlər ki, o, əvvəlcədən duyuq düşməsin. Sən orda əməlli-başlı axtar, yaxşı qul tapıb al.

Oğlan bazarı gəzməyə güzgüsatılan sıradan başladı. Güzgülərdən birində, ucaboy olmasa da, möhkəm bədənli bir nəfər görəndə fikirləşdi ki, yəqin, alverçi orda qul gizlədib. Barmağıyla güzgünü çırtmalayıb dedi:

Kəpənəyin arxasınca qaçırsan hələ,
Boğaz göynəyir, nəfəs daralır.
Bilmədən torpağa ayaq basanda,
Bənövşələr ayaqlar altında qaldı!


Bir günlük ömrü olan kəpənək bəzən insanı ona  davamli olaraq aludə olmağa, arxasınca qaçmağa sövq edir, nəticədə bənövşələri əzməklə kəpənəyi əldə etmək olur. Insan nankor varlıqdır. Gəlin 1 günlük ömrü olan kəpənəkləri bənövşələrə qurban verməyək.  Təbriz Əli

Bir gün Bəhlul Danəndə xəlifə Harun Ərrəşidə bir sual verir. Deyir: “Təsəvvür et səhradasan, 50-60 dərəcə istilik var. Yolunu azmısan, içməyə də su tapa bilmirsən. Artıq ölüm təhlükəsi ilə üzbəüzsən. Belə bir vəziyyətdə bir nəfər tapılır və sənə istədiyin qədər su təklif edir. Amma bunun müqabilində xilafətinin yarısını istəyir. Verərsənmi?” Xəlifə cavab verir: “Bəli, verərəm.”

Bəhlul soruşur: “Bir içim su üçün xilafətin yarsını verərsən?”
Xəlifə deyir: “Bəli, ölməkdənsə hakimiyyətin yarısını vermək daha yaxşıdır.”
Bəhlul sözünə davam edir: “Təsəvvür et suyu içdin və ayaqyoluna getməlisən. Amma hər hansı səbəbdən bu işi görə bilmirsən. Bədənində xəstəlik tapılıb, böyrəklərində problem yaranıb
Bu zaman bir həkim yaxınlaşır və deyir: “Mən səni müalicə edərəm. Bir şərtlə ki, hakimiyyətin qalan yarısını da mənə verəsən.” Verərsənmi?”

Bir dəfə Bəhlul illər boyu bacısı ilə küsülü şəxsi görüb deyir: 
– Əgər sən Hüseyn ibn Əlinin (ə) bacısı Zeynəbə (ə) olan məhəbbətindən xəbər tutsaydın, bacınla bir gün də küsülü qalmazdın. 

Həmin şəxs Bəhluldan onların arasındakı münasibətlər barədə soruşduqda deyir: 

II. Dünya Müharibəsini sona çatdırmaq məqsədiylə, Amerika Birləşmiş Ştatları tərəfindən Xirosimaya atom bombası atılanda, Sadako Sasaki bu şəhərdə yaşayırdı. Milyonlarla uşaq kimi o da bu faciəyə şahid oldu. Dağıdıcı təsirlərini dərindən hiss etdi. Sadako'nun mübarizə dolu hekayəsi, onu sülhün və nüvə silahsızlaşmasının rəmzinə çevirdi. Haqqında filmlər çəkildi, kitablar yazıldı.

Kiçik yapon qızın insanlığa ümid mirası buraxan hekayəsi;
Sadako Sasaki 1943-1945 illəri arasında Yaponiyanın Xirosima şəhərində yaşamış kiçik bir Yapon qız idi. Sasakinin 12 illik ömrü, ümid və yaşama bağlılığa dair dərin izlər buraxıb.

Leylinin dərdindən Məcnunun bədəni görünməz oldu. Üzüqoylu səhraya döşəli qalmışdı, damarlarında qanı qaynayırdı. Bir həkim rəhmə gəlib Məcnunun quru qaraltısına əlac eləmək fikrinə düşdü. Buyurdu ki, gərək xəstədən qan alınsın.

Dəllək gəldi. Məcnunun qolunu bərk-bərk sıxıb damarını çərtmək istədi. Məcnun dəlləyin əlini itələyib:

— Çıx get, — dedi, — sənin həkimliyin mənə gərək deyil!

Dəllək dedi:
— Səhrada aslanları başına yığan sən deyildinmi?! İndi bir qaşıq qanındanmı qorxursan?

— Yox, məni qorxudan bu deyil, — Məcnun dedi, — mənim daş səbrim çox ağrıya güc gəlib. Ancaq sevgim qanımın hər damlasına hopandan Leyli ilə mənim aramdan pərdə götürülüb. Odu ki, qorxuram ülgücünlə sevgimi yaralayasan.

Divardan asılan boş torbanı görcək sufi göz yaşı tökməyə, yaxasını yırtıb-dağıtmağa başladı.

— Yalnız sənsən məkrdən, xəyanətdən uzaq olan, — dedi sufi, — dilənçilərin şahlığı, dərdlərin dərmanı yalnız səndədi!

O biri sufilər də öz xilaskarlarını görmək üçün axışıb gəldilər. Gah güldülər, gah hönkürdülər, boş torbaya dünyanın görünməmiş təriflərini dedilər.

Qıraqdan baxan birisi heç nə anlamayıb soruşdu:

— Boş torbanı nədən belə öyürsüz?

Dedilər: