Düşündürücü hekayələr kateqoriyası üzrə məqalələr

Bir dövlətin əhalisi təzə padşah seçdi və hər qaydasıyla tacqoyma mərasimi keçirildi. Padşah üçün təzə tac da düzəltdilər və tacı daş-qaşla bəzəmək qərarına gəldilər, amma belə bacarığa malik adam yox idi – bütün ustalar tacı korlamaqdan qorxduqları üçün, bu işə qol qoymaq istəmirdilər.

Nəhayət bir sənətkar tapıldı və tacı bir aya düzəldəcəyini dedi. Tacı ona verdilər və o bir ayı daş-qaşı tacın üstündə necə yerləşdirmək barədə fikirləşməklə keçirtdi. Amma qorxudan müddət bitənə qədər taca əl vurmadı. Vaxtın tamam olmağına iki gün qalmış işə başladı, amma əlləri elə əsdi ki, tacı yerə saldı.

Belə olduqda tac haqqında anlayışı belə olmayan balaca oğlanı çağırdı və nə etmək lazım olduğunu başa saldı. Özü elə həyəcanlı idi ki, işin gedişatını görməmək üçün bayıra çıxdı. Uşaqsa işi başdansovdu gördü və daşları taca çox yaxşı yapışdırdı. Padşah da razı qaldı.

Adət beləymiş ki, ölən şəxsi basdırmazdan öncə onun haqqında mütləq müsbət bir söz deyilməlidir. Bir dəfə Yankel adlı şəxs ölür- çox pis adamdır. Heç kim onun haqqında deyəcək yaxşı söz tapmır. Sonra xatırlayırlar ki, Yankelin Xeskel adlı qonşusu ondan daha pisdir. Beləcə Yankeli basdırırlar.

Bir xeyli müddət sonra həmin Xeskel ölür. Eyni problem hamını narahat edir, axı Xeskel barədə nə deyə bilərlər? Ravvin problemi anlayıb belə deyir. Mərhum Xeskel sağ olsun, o olmasaydı biz Yankeli basdıra bilməzdik.

Bir yəhudi ananın üç oğlu var idi. Onlar böyüyəndə uğurlu biznesmen oldular və varlandılar, anaları isə qocalmışdı və balaca evində tək yaşayırdı. Oğullar analarına hədiyyə vermək qərarına gəldilər.

Böyük oğul dedi:
— Mən ana üçün böyük, qırx otaqlı, qulluqçuları və xidmətçiləri olan ev almışam. Qoy heç olmasa qoca vaxtında gözəl yaşasın.

Ortancıl oğul dedi:
— Mənsə ana üçün əntiqə maşın almışam və şəxsi sürücü tutmuşam. Qoy heç olmasa qoca vaxtında komfortla gəzsin.

Bütün bunları sən yatandan sonra yazıram.Bir az əvvəl oturub qəzet oxuyurdum.Birdən özümü çox günahkar hiss etdim. Qalxıb sənin otağına getdim.Balaca əlini yanağına söykəmişdin.Tərdən saçların islanıb alnına yapışmışdı.Səhər məktəbə gedəndə yenə üstünə qışqırmışdım.Üzünü yaxşı yumamışdın, ayaqqabıların da kir-pas içində idi.Hələ bu azmış kimi, səhər yeməyində süfrənin üstünə çay da dağıtmışdın.Bütün bunlar məni əməlli-başlı hövsələdən çıxarmışdı.Mən işə, sən məktəbə getmək üçün evdən çıxdıq. Sən mənə«Yaxşı yol ata»-dedin.Mən isə«Sağ ol» demək əvəzinə :«Düz yeri,belini əymə»-deyə üstünə qışqırdım.
Axşam işdən qayıdanda səni küçədə gördüm.Toz-torpaq içində uşaqlarla oynayırdın.Ayaqqabılarını da bulamışdın.Bu dəfə də yoldaşlarının yanında səni utandırdım.
Axşam yeməkdən sonra otağıma çəkiləndə ürkə-ürkə yanıma gəldin.Mən isə sərt bir şəkildə:«Nə var,nə istəyirsən?»-deyə soruşdum. Heç bir şey deməyib yanıma gəldin,qollarını boynuma dolayıb məni öpdün.Mənim«soyuqluğum» Allahın sənin o kiçik ürəyinə verdiyi sevgini dondura bilməmişdi.
Hə, oğlum! Sən yatandan bir qədər sonra qəzet əllərimdən sürüşüb düşdü.Sanki yuxuda idim, oyandım.Deyəsən yerli-yersiz qışqırmağa artıq adət etmişdim.Səni sevirdim,ancaq uşaq olduğunu unutmuşdum.Həmişə sənə böyük gözüylə baxmışdım.Ancaq  indi sənə baxıram və nə qədər balaca olduğunu görürəm.Halbuki mən səndən çox şey istəmişdim, həm də lazım olandan çox şey…

Cek sürəti azaltmazdan öncə spidometrə baxdı: sürət həddinin əlli olduğu yerdə yetmiş üçlə gedirdi və son dörd ay ərzində dördüncü dəfə polis tərəfindən dayandırılırdı. Bir insan, axı necə bu qədər bəxtsiz ola bilərdi?

Cek avtomobilini sağa çəkdi. «Insallah, bu an yanımızdan daha sürətli bir avtomobil keçər» deyə düşündü.

Polis əlində qalın bir qeyd dəftəri avtomobildən düşdü. “Bob? Bu polis kilsəyə gələn Bob deyilmi?..” – Cek öz-özünə dedi və avtomobilinin kreslosuna sindi. Bu vəziyyət hər hansı bir cəzadan daha pis idi. Kilsədən tanıdığı bu polis, dost olduğuna baxmadan onu saxlayırdı. Həm də sürətli hərəkətlə yol hərəkəti qaydalarını pozduğu üçün.

— Salam Bob. Bir — birimizi yenidən görməyimiz çox xoşdur!

— Salam, Cek! — Bob gülümsəmədən dilləndi.

— Məni, arvadımı və uşaqlarımı görmək üçün evə gedərkən saxladın.

 -Bəli, elədir, — Bob kədərli görünürdü.

— Son gunlər evə çox gec gedirəm. Uşaqlarım məni çoxdandır heç görmürlər. Diana da mənə bu axşam kartof və bifşteks yeyəcəyimizi söyləyib. Nə demək istədiyimi anlayırsanmı?

— Bəli, nə demək istədiyini anlayıram. Yol hərəkəti qaydalarını pozduğunu da bilirəm, — deyə cavablandırdı Bob.
“Eyvah! Bu taktika heç işə yaramadı, deyəsən. Taktikanı dəyişdirmək lazımdır" — deyə düşündü Cek.

— Məni, hansı sürətlə gedərkən saxladın?

— Yetmiş. Zəhmət olmasa, avtomobilinə əyləşərsənmi? — dedi Bob.

Qədim Çin müdriki Çjuan-çzı bir sə­­hər yuxudan oyanan kimi hönkürməyə başlayır. Başına yığışan tə­ləbələri soruşurlar:
— Nə olub sənə, ustad? Niyə belə zülüm-zülüm ağlayırsan?
Ustad cavab verir:

— Çox çıxılmaz durumdayam. Yuxuda gördüm ki, kəpənəyə çev­­rilmişəm. Tələbələri ona ürək-dirək verməyə girişdilər:
— Eh, adam da bunu özünə dərd eləyər? Hər kəs yuxuda başqa bir şeyə çevrildiyini görə bilər də. Bunda pis nə var axı?

Çjuan-çzı qayğılı halda dedi:
— Məsələ, əlbəttə ki, bunda, yəni çevrilmədə deyil. İndi başım dərd­dən, qayğıdan ayrılmır, içimi şübhə­lər yeyir və üstəlik, bil­mi­rəm ki, bü­tün bunları nəyə və haraya yozum.

Gecə mən, Çjuan-çzı, gördüm ki, bir kəpənəyə çevrilmişəm. Sonra içimi fikir bürü­dü və mən hələ də düşünürəm: bəlkə elə kəpənəyə də elə gəlirmiş ki, o, Çjuan-çzıya çevrilib? Hə?

Bir kral arvadına dedi:
— Madam, siz həqiqi kraliça deyilsiniz. Həyat yoldaşım ola bilməyəcək qədər kobud və zəriflikdən uzaqsınız.
Arvadı dedi:
— Cənab, siz özünüzü kral hesab edirsiniz. Əslində isə təlxəyin birisiniz. Bu sözlər kralı hirsləndirdi və xalis qızıldan hazırlanmış əsanı onun alnına endirdi. Bu zaman saray əyanlarından biri içəri girdi və çığırdı:
— Aman Həşəmətli ağam, aman! Bu əsa ölkənin ən böyük sənətkarının əl işidir.

Təəssüf ki, bir gün siz də, ülyahəzrət də unudulacaqsınız. Amma bu əsa gözəllik nümunəsi kimi, nəsildən nəsilə keçəcəkdir. Amma siz onunla ülyahəzrətin başını qanatdığınız üçün əsa daha çox diqqət çəkəcək və xatırlanacaq.

Cübran Xəlil

Bir oğlan mağazaya daxil oldu, bir karton götürdü və onu telefonun üzərinə qoydu. Sonra o, telefonda nömrə yığmağa başladı. Mağazanın sahibi ona baxır və söhbətə qulaq asırdı.

Oğlan: «Xanım, mənə sizin çəmənliyinizi biçmək işi verərsiz?»
Qadın: (telefon xəttinin digər tərəfində ) «Mən artıq çəmənliyimi biçmək üçün bir adam tapmışam».
Oğlan: «Xanim,mən sizin çəmənliyinizi o adamın istədiyi qiymətdən yarı qiymətə biçərəm ».

Hekayəyə görə günlərin birində Frans Kafka hər gün gəzintilər etdiyi parkta balaca bir qızla rastlaşır. Qız ağlayırmış. Gəlinciyini itirmişdi və bu onu olduqca kədərləndirmişdi. Kafka gəlinciyi onun əvəzinə axtarmağı təklif edir və səhəri gün eyni yerdə görüş barəsində sözləşirlər.

Gəlinciyi tapa bilməyən Kafka balaca qıza oyuncağın adından bir məktub yazır və görüşəndə ona oxuyur: «Xahiş edirəm, mənim üçün kədərlənmə, düyanı görmək üçün uzun bir səyahətə çıxdım. Sənə başıma gələnləri danışacağam.» Bu bir neçə məktubun ilki olur.

Çin imperatoru üç il ərzində şəxsən özü min bir əziyyət bahasına bir bağ salır və günlərin bir günü bu bağın gözəlliyini görmək, dəyərləndirmək üçün nüfuzlu şəxsləri buraya qonaq çağırır.

Bağı görən-görən heyranlığını bildirir, təriflər sel kimi yağır. Amma bağ salma sənətinin misilsiz ustadı sayılan Lin-çinin fikri imperatoru digər qonaqlarınkından daha çox maraqlandırırdı. Odur ki, qibleyi-aləm rəyini öyrənmək üçün ustada müraciət elədi.