Gündəlik həyatın çətinlikləri kateqoriyası üzrə məqalələr

Hər gün shər tezdən yuxudan qalxıb işə, dərsə, və ya hər hansı səbəbdən yola çıxaraq xüsusən də avtobus və metrodan istifadə edən insanlar məcburiyyət qarşısında qalaraq əziyyətlərə düçar olurlar.  Zamanın qısa və günlük planların da çox olduğunu nəzərə alaraq gündəlik çətinliklər bizləri bu hadisələrə qarşı çox vaxtı etinasızlığa adaptasiya olmağımıza səbəb olur. Sizi paylaşdığım bu qısa teatral filmi izləməyə dəvət edirəm.






(P.S. İradlarınızı qeyd etməyinii xahiş edirəm. Fikirlərinizi açıq aydın şərhdə və ya şəxsi mesajla ifdə edə bilərsiniz, ən azından buna ümid edirəm :)  )

“Şəhərin aşağı başından bir kişi tələsik gəldi. Dedi, ey qövmüm, bu (İlahi) elçilərin arxasıyca gedin!” (Yasin, 20)

“Plan Dalles” haqda yəqin bir çoxlarınız eşitmisiniz? Eşitməyənlər üçün deyim ki, o, ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin sabiq rəhbərlərindən biri, “soyuq müharibə”nin ideoloqu Allen Dallesin Amerikanın qatı düşməni SSRi-ni məhv etmək üçün düşündüyü zərərli plandır. Bəzi versiyalara görə bu plan Allen Dallesin 1945 və ya 1953-cü əllərdə nəşr olunmuş kitabının bir hissəsisidir. Bəzi versiyalara görə isə “Plan Dalles” Allenin xüsusi sifarişlə yazılmış memorandumudur. Bütün bu versiyaları bir kənara qoyub, bu günkü mövzumuza aidiyyətini nəzərə alaraq, məhşur “plan”dan (Publika.az saytından götürmüşəm) bir hissəni sizinlə paylaşıram.

Nahar vaxtı gəzintiyə çıxın. Çalışın günün çox hissəsini açıq havada keçirəsiniz. Bununla siz yaxşıca yatıb, səhər də gümrah oyanmağa nail olacaqsınız.

Axşamlar idmanla məşğul olun. Yaz aylarında idmanla səhər tezdən durarkən məşğul olmaq lazımdır. Qışda isə fitnes və gimnastikanı axşama keçirin. Tədqiqatçılar iddia edir ki, axşam məşqləri daha effektli olur.

Saat 20:00-dan sonra televizora baxmayın. Elektron ekranın göy işığı melatonin (yuxu, gecə və gündüzün ritmini təyin edir) hormonunun ifrazına mane olur. Qeyd edək ki, elektromaqnit sıxlığı artdıqca hormonun ifrazı azalır.

Yatmazdan qabaq şam və ətirli lampa yandırın. Düzgün seçilmiş şam sizin rahat yuxuya getməyinizə şərait yaradır, şamın isti işığı isə sizi gün ərzində gümrah saxlayacaq. Lakin sonradan şamı söndürməyi unutmayın.

Söhbətimiz var, yaxın oturun, çünki bu yazı elə hamımız haqqındadır. Sokratla başlayaq.

Bir gün Sokrat bazarda gəzirmiş, gəzə-gəzə də piştaxtalara qoyulmuş cürbəcür sənətkarlıq məhsullarına, yeməli şeylərə baxa-baxa heyrətlənirmiş. Və bir adam gözləyirmiş ki, gəlib ona yaxınlaşsın, kamali-ədəblə salam versin, heyrətinin səbəbini soruşsun, o da bir aforizm guppuldatsın. Söz yox ki, elə bir adam gəlib, sualını verib.  Sokrat da aforizmini guppuldadıb: “Gör dünyada nə qədər şey olmadan yaşamaq mümkünmüş”.

Ümumiyyətlə, biz həmişə lətifədə  sual verənləri ikinci adam kimi görmüşük, onlara fikir verməmişik. İndi bir dəqiqə düşünün, göldə qatıq mayalamaq istəyən Molla Nəsrəddindən “Molla, göldə niyə qatıq çalırsan?” deyə soruşan adam olmasaydı, o lətifə də yaranmayacaqdı. Bu ikinci adamlara da həyatda ehtiyac var. 

Bəs nəyə ehtiyacımız yoxdur?

Keçən həftə bir roman oxudum, amma oxumamış ordakı bir cümləni gözüm jurnaldakı resenziyada tutmuşdu: “İnsanlar olmayan pulları ilə ehtiyacları olmayan şeyləri almaq üçün marketdə növbəyə dayanmışdılar”.

Sokratın dediyi də budur.

Ailədə aqressiya tez-tez rast gəlinən haldır. Çox təəssüf ki, ondan heç kim sığortalanmayıb.

Zorakılıq ailə dəyərlərinə, ümumiyyətlə münasibətlərə yarası çətin sağalan zərbə vurur. Belə zorakılıq halları baş verdikdə ailənin üzvləri bir-birinin düşməninə çevrilir, çox zaman ailə dağılır, cütlüklər və onların uşaqları psixoloji travma alır.

Ailə zorakılığı cinayətə şərait yaradır ki, bu da sonda azadlıqdan məhrum olma faktına qədər gətirib çıxara bilir.

Statistik məlumatlara görə hər dördüncü cinayət hadisəsi ailə münaqişəsi zəminində baş verir. Bu fakt artıq bu məsələnin ön plana çıxarılmasının vacibliyini göstərir.

Ailə daxili zorakılıq insana müxtəlif dərəcəli zərər vurulmasına gətirib çıxarır. Bura tənqid, təhqir, şəxsiyyətin alçaldılması, hətta ölüm faktları daxildir.

Qayınanası ilə bir evdə yaşayan qadınlarda stress əlamətlərinin daha tez əmələ gəldiyi sübut edilib. Elmi araşdırmalar qayınanaların ürək xəstəliklərinə səbəb ola biləcəyini üzə çıxarıb. Alimlərin sözlərinə görə,  böyük ailədə yaşayan qadınların ciddi ürək xəstəliklərinə tutulma riski digər qadınlara nisbətən 3 dəfə çoxdur.

Evdə həm bir qız övladı, həm də ana rollarının stressi ilə yaşamaq, qan təzyiqinin yüksəlməsinə və hətta şəkər xəstəliyinə səbəb ola bilərmiş. Ailə həyatının sağlamlığa təsirini ölçmək üçün aparılan araşdırmada təxminən 91 min sağlam, orta yaşlı qadın və kişi iştirak edib.

Aparılan bu araşdırmalar ərzində 671 nəfərdə ürək-damar xəstəlikləri qeydə alınıb. Onlardan 339-u məhz ürək xəstəliklərindən, 6255-i isə digər səbəbdən dünyasını dəyişiblər. Eyni zamanda, yalnız öz həyat yoldaşları ilə yaşayan qadınların ürək-damar xəstəliklərinə tutulma riskinin, daha geniş ailədə yaşayan qadınlara nisbətən daha az olduğu üzə çıxıb

Alimlər bunun səbəbini geniş ailələrdə yaşayan qadınların stress ucbatından siqaret, içki kimi alışqanlığa meylliyi həmçinin qadının ailədə qaynana, qayınata, baldız, həyat yoldaşı kimi özündən nüfuzlu ailə üzvlərinə qarşı davranışlarda tez-tez rollara girmək məcburiyyətində qalması ucbatından daha çox stressə düşdükləri üzündən ürək xəstəliklərinə tutulmaları ilə izah edib.

Toyuq təbii yolla 12-16 həftəyə böyüməlidir, fabrikdə isə 5 həftə ərzində 1 kq-dan çox çəkiyə sahib olur.

Mətbəximizə, süfrəmizə, qida rasionumuza daxil olmuş bu təamdan hələlik tamam imtina edə bilmirik. Ancaq onu haqda yetərli bilgiyə sahib olmasaq, çox şey itirərik.

Bu  mövzuda ətraflı araşdırmalar aparan İstanbul Universitetinin nəzdindəki Onkologiya İnstitutunun müəllimi Yavuz Dizdar dəfələrlə açıqlama verərək xərçəng xəstəliyi ilə broyler toyuqlarından hazırlanmış qida arasında əlaqə olduğunu söyləyib. Belə bir qorxunc iddia ilə çıxış edən alimin sözlərinə görə, sümükləri inkişaf etməsin, sadəcə ətə dolsun deyə toyuqlar eynən tarladakı pomidorlar kimi heç tərpənmədən yetişdirilir: “Buraxsanız belə, tərpənmirlər… Sağlam qidalanmaq üçün əksər insanlar ancaq toyuq əti yeyir. Sonra da görürük, hər gün bir gənc qadın süd vəzisi xərçənginə tutulur. Çox böyük ehtimalla, bunun səbəbi genetik modifikasiya olunmuş məhsullarla qısa müddətə böyüyən broyler toyuqlardır”.

Dünyanın əksər ölkəsində olduğu kimi, Azərbaycanda da broyler toyuqları gen-bol satılır. Aidiyyətı qurumlar tərəfindən bu günədək broyler təsərrüfatında dövlət nəzarət tədbirləri zamanı ciddi problem aşkarlanmasa da, ekspertlər həyəcan təbili çalır.

1. Diqqəti yayındırmaq
Cəmiyyəti idarə etməyin başlıca üsulu, siyasi və iqtisadi idarəetməylə məşğul olanlar tərəfindən, kütlənin diqqətini, həlli vacib olan problemlərdən yayındırmaq üçün informasiya məkanını daim önəmsiz, lakin maraqlı məlumatlarla doldurmaqdır. Diqqəti yayındırmanın belə üsulu insanların, iqtisadiyyat, psixologiya, neyrobiologiya və kibernetika elmləri sahəsində mühüm bilikləri qazanmağa mane olmaq üçündür.
“Vətəndaşların diqqətini daim əsl sosial problemlərdən yayındırmaq üçün, onları gerçək önəmi olmayan mövzulara yönləndirmək, beləliklə onların ara vermədən, nəyləsə məşğul olmasına və düşünməyə vaxt qalmamasına nail olmaq kapitalist idarəetmənin əsas simasıdır. Onlar bununla insanları bütün başqa heyvanlar kimi sahələrdən damlara qovulmaq prinsipi ilə yaşamağa sövq etmək istəyirlər (“Sakit müharibə üçün, sakit silah” kitabından sitat)”.

2. Problem yaratmaq, daha sonra onların həll yollarını təklif etmək
Verilmiş metodu həm də “problem-reaksiya-həll” adlandırmaq olar. Hansısa “şəaritdə”, kütlə arasında müəyyən reaksiya doğurmağa hesablanmış problem yaradılır ki, kütlə özü yuxarılara sərf edən tədbirləri görməyi tələb etsin. Məsəlçün, hakimiyyət şəhərlərdə zorakılığın artan xətlə inkişaf etməsinə gizlicə dəstək verir və qanlı terror aktları təşkil edir ki, vətandaşlar təhlükəsizliyi artırmaq üçün tədbirlər görülməsini tələb etsin, bu da son nəticədə vətəndaşın öz azadlığının məhdudlaşmasına gətirib çıxarır. Yaxud iqtisadi böhranlar vasitəsilə hökümətə əl verən şəkildə insanların sosial haqlarını pozmaq və dövlət qulluğundakı əlavə iş yerlərini ixtisar etmək buna misal ola bilər.

Hər gün səhər oyandığınızda özünüzü yorğun hiss edirsiz, fərqinə varmadan gündəlik həyatınızda bəzi xətalara yol verirsiz. Bəs səhər yuxudan yorğun qalxmanızın səbəbi nə ola bilər? Axı yenicə yuxudan oyanmısız?!

Yetərincə su içməmək, qanda dəmir azlığı yorğunluğa səbəb ola bilər. Yuxusuzluq sadəcə enerjinizi tükətməz, bununla yanaşı fiziki və ruhən sizi yorar.

Yetərincə su içməmək. Bədəninizin susuz qalması enerjiniz üzərində böyük təsirə malikdir. Susuzluq qanın azalmasına səbəb olur. Ürəyiniz daha zəif işləməyə çalışar, nəticədə orqanlara gedən oksigen və qida miqdarında azalma yaşanır. Bunun üçün su için.

Yetərincə dəmir qəbul etməmək. Özünüzü yorğun hiss edirsiz və diqqət gücsüzlüyü yaşayırsızsa, dmir əksikliyi probleminiz var. Anemiya riksini azaltmaq üçün dəmir qəbulunu artırın. Yağsız ət, yumurta sarısı, tünd yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər, qabıqlı quruyemişlər, yerfındığı əzməsi yeyin.

Səhər yeməyini yemirsiz. Gecə yedikləriniz əriyər və səhər yeməyi ilə yenidən o enerjini yığmalısız. Səhər yeməyi yeməsəniz tənbəlləşərsiz. Tam taxıl, proteinli sağlam qidalar yeyin.

Nə gəldi yeyirsiz. Şəkər və sadə karbohidratla zəngin olan qidaların qlisemik indeksi çox yüksəkdir. Qan təzyiqindəki ani yüksəlmələr də yorğunluğu artırır. Sobada qızardılmış toyuq, qəhvə rəngli düyü, somon balığı, dadlı kartof, ya toyuqlu, meyvəli salat yaxşı seçimdir.

Fikir dağınıqlığı, diqqəti cəmləşdirməyin qeyri-mümkünlüyü, daxildə xoş olmayan hislər- bunlar stressin tipik simptomlarıdır. Stresdən azad olmaq təkcə sizi normal həyata qaytarmır, eyni zamanda tez yaşlanmağında qarşısını alır, axı stress orqanizm üçün çox zərərlidir! Buna görə də biz sizə stresdən tez bir zamanda azad olmağın 12 yolunu təqdim edirik:

1. Saçınızı darayın
Monitor qarşısında keçirilmiş iş günü — bu zaman sizin üz əzələləriniz gərginləşir və nəticədə başınız ağırlaşıb, ağrımağa başlayır. Stresdən azad olmağın bir yolu saçınızı 10-15 dəqiqədən bir daramaqdır. Bu proses başda qan dövranını yaxşılaşdırır və əzələlərin gərginləşməsinin qarşısını alır.
 
2. Dondurma yeyin
Dadlı yemək effektli və antistresli dopinqdir. Eləcə dəyaxşı əhvali-ruhiyyəni qoruyub, stress atmağın bir yolu da yağlı balıq yeməkdir, balığın tərkibində omega-3 mövcuddur və bu, əsəb sisteminiz üçün çox faydalıdır. Əgər balıq sevmirsinizsə, o zaman dondurma və ya banan yeyin. 
 
3. Masaj
Enerjinizi saxlamaq üçün 30 saniyə müddəti ilə burun ətrafı, qaşlar və alt dodaq ətrafını, eləcə də əllərinizin içini mərkəzdən masaj edin.