Gündəlik həyatın çətinlikləri kateqoriyası üzrə məqalələr

Yeni bir elmi tədqiqatda göstərilir ki, iş yerində keçirilən stress və əsəbilik 50 yaşına qədər qadınlarda ürək xəstəlikləri risqini artırır.

Tədqiqatda iştirak edən 12 min həkim və sanitar qadınların müayinəsi nəticəsində belə bir nəticə çıxarılıb ki, işdəki stress 50 və ya 60 yaşlarında olan qadınlardan daha daha çox gənc yaşlı qadınlara mənfi təsir göstərir.

İş yerində stressin kişilərdə ürək xəstəliyi yarada bildiyinə dair istənilən qədər sübutlar var. Lakin qadınlara bu amilin nə kimi təsir göstərdiyi o qədər də araşdırılmamışdır.

Danimarka alimləri 15 il ərzində qadın sanitarları müşahidə edərək iş yerində stressin onların sağlamlığına təsir dərəcəsini öyrənməyə çalışıblar.

Siqaret çəkmə kimi bir sıra digər risk faktorlarını da nəzərə aldıqdan sonra alimlər belə qənaətə gəliblər ki, işdə stress keçirən qadınlarda ürək xəstəliyinə tutulma ehtimalı stress keçirməyən qadınlarda olduğundan 35 faiz yüksəkdir.

Bir sıra insanların işləmək üçün can atdıqları və rahat iş sandıqları «oturaq», başqa sözlə «ofis işləri»nin çox mənfi fəsadları var.

Azərbaycan Tibb Universitetinin Tibbi biologiya və tibbi profilaktika fakültəsinin dekanı, tibb elmləri namizədi Aydın Məmmədov  bildirib ki, oturaq şəraitdə işləyənlər kompüterlə təmasda olduqda bu zərərlər daha da artır.

Onun sözlərinə görə, oturaq şəraitdə işləyənlərdə, xüsusilə qadınlarda çanaq boşluğu orqanlarında qan durğunluğu yaradır, mədə-bağırsaq sisteminin fəaliyyəti məhdudlaşır. Bunun da nəticəsində qəbizlik yaranır. Buna görə də bağırsaq möhtəviyyatında parçalanmış məhsullar qana sorulmağa və orqanizmi zəhərləməyə başlayır.

Sıx iş rejimi, hədsiz stress, ora-bura qaçmaq və yorğunluq.

Gün boyu ozünüzü yorğun hiss edirsinizsə, buyurun sizə yorğunluqdan xilas ola biləcək qidalanma yolunu təqdim edirik:

Yuxudan qalxan kimi: ilıq su və quru ərik.

Səhər naharı: çovdar çörəyi, yumurta və portağal suyu.

Günorta yeməyi: 150 qr ət və ya qızardılmış balıq, bir də yarma.

Axşam yeməyi: 1 kasa mərci şorbası, ispanaq yeməyi, limonlu salat.

Yatmadan əvvəl: 1 stəkan süd və ya az yağlı qatıq istifadə edə bilərsiniz.

“Mənim bu məsələdə komplekslərim var...” Yəqin ki, tez-tez yaxın ətrafınızın və ya elə öz dilinizdən bu ifadələri eşitmək mümkündür. Hansısa işdə, məsələdə mövqesizlik və ya cəsarətsizlik, hətta deyərdim, aqressivlik “kompleks”lərin “boynuna qoyulur”. Baxmayaraq ki, çox vaxt bu sözün mənası, onun altındakı yük barədə çoxlarımız məlumatsızıq.

Xarici görünüşümüzmü ürəyimizi açmır, yoxsa insanları anlamaqda çətinlikmi çəkirik? Bəlkə onlara həddən artıq güvənib, kürəyimizi dayayırıq? Əmin ola bilərsiniz ki, bütün bu tərəddüdlərin kökündə hansısa kompleksin qırıntıları dayanır. Odur ki, başlayaq elə ilk sualdan: nədir bu məlum və naməlum komplekslər?

İnsan çox vaxt öz kompleksini dərk etmir
Öncə tibbi ədəbiyyatlar köməyimizə gəlir. Məlum olur ki, psixoloji komplekslər — insanın özünün fiziki və psixoloji çatışmazlıqları haqda səhv təsəvvürləri, onların şişirdilməsidir ki, bu da dərin və adətən kənar şəxslərdən gizlədilən narahatçılıqla müşayiət olunur. İnsanda olan komplekslərin əksəriyyəti adətən özü tərəfindən dərk olunmur. Komplekslər şüuraltı səviyyədə inkişaf edir və saxlanılır. Onların dərk olunması adətən çox xoşagəlməz hisslər yaşadır və bunun nəticəsində “senzura” bu məlumatın şüura ötürülməsinə mane olur. 

Sevgi insanoğlunun hiss etdiyi ən gözəl duyğulardan biridir.  Onunla bərabər keçirdiyiniz zamanlar sizin həyatınızda yaşadığınız ən gözəl və ən xoşbəxt anlardır. Lakin işlər biz istədiyimiz kimi getməyə də bilər.

Fırtına ilə başlayan sevgilər qasırğa ilə də bitə bilər. Onunla yaşadığınız anlar sizin üçün bir kabusa çevrilə bilər. Bu vəziyyətdə yaşanan gözəllikərin ardından hər şeyin sona çatdığına inamaq əlbəttə, çox çətindir. Lakin həyatda ölümdən başqa hər şeyə çarə var! Bu çətin anları da aşmağın bir çox yolları var. Yetər ki, özünüzü yaxşı hiss etməkdən vaz keçirməyin. Unutmayın özünüzə əzab və iztirab verərək heç nəyə nail ola bilmərsiniz.  Mütəxsislər, bu çətin anları ən yaxşı şəkildə sovuşdurmağınız üçün aşağıdakıları məsləhət görür.

Sosial mühutdən uzaqlaşmayın.
Bu vaxt yalnız qalmaq istəyə bilərsiniz, ancaq yalnızlıq, özünüzü yaxşı hiss etməyinizi təmin etməyəcək, sizi daha çox depressiyaya salacaq.
Ailəniz və distlarınzla daha çox vaxt keçirməyə çalışın. Çünki ola bilər ki, uzun zamandır onlarla sıx əlaqədə olmursunuz.

Aşağıda sadalanan əlamətlərdən ən az 5-i iki həftədir davam etməkdədirsə, təssüflə qeyd etməliyik ki, siz depressiyadasınız:
— Özünüzü davamlı olaraq kədərli, bitkin və ya gərgin hiss etmək;
— Həvəsin itməsi və gündəlik həyatdan zövq almamaq.
Məsələn, sevimli məşğuliyyət və ailə üzvlərinizlə ünsiyyətdən uzaqlaşmaq kimi.
— İştah və kiloda həddən artıq artma və ya azalma;
— Yuxusuzluq;
— Özünü günahkar, ümidsiz və çarəsiz hiss etmək;
— Fikir dağınıqlığı və ya qərarsızlıq;
— Narahatçılıq və durğunluq;
— Ölüm və intihar haqqında düşünmək və s.

Yuxarıda təqdim etdiyimiz tablo kədər, sıxıntı kimi gündəlik qayğılardan daha dərin və tibbi bir problemdir.
25-44 yaşları arasında depressiyanın sıxlığı ən yüksək həddə müşahidə edilir, xüsusilə də qadınlarda.

Depressiyanın müalicə olunmadığı hallarda ciddi problemlər yarana bilər ki, bunlar aşağıdakılardır:
— Ağır depressiya keçirən xəstələrin 15 %-i intihar edir;
— 55 yaşından yuxarı insanın depressiya keçirməsi halında intihar riski 4 qat daha artıqdır;
— Tez-tez depressiyaya düşən valideynlərin uşaqlarında depressiya 3 qat daha erkən yaranır.

Həmçinin bax:
—  Depressiya əlamətləri
—  Qadınlarda depressiya 
—  Depressiya və xanımlar
—  Depressiya şkalası 

Hər bir ailədə mübahisələr ola bilər. Bir ailədə az, bir ailədə çox fərqi yoxdur.  Ancaq tərəflər arasında «pərdə götürülmürsə» və ya qarşılıqlı təhqirlərə yol verilmirsə, bu, ailə həyatı üçün o qədər də təhlükəyə səbəb olmur. Əksinə, bəzən belə mübahisələr səhvləri görmək baxımından ailənin gələcəyinə müsbət təsir göstərir.
Mübahisələr zamanı yol verdiyimiz ən böyük səhvlərdən biri də qarşılıqlı hədələrə əl atmaqdır. Xüsusilə, bəzi qadınlar həyat yoldaşlarının onları sevdiyini bildikləri üçün boşanma sözünü tez-tez ortaya atır və bununla da qarşı tərəfə təsir göstərməyə çalışırlar.
Bu söz ilk vaxtlar istənilən nəticəni versə də, zaman keçdikcə «qüvvədən düşməyə» və qarşı tərəf üçün «mənasını itirməyə» başlayır. Bu vəziyyətdə ən böyük zərbəyə məruz qalan isə boşanma sözünü ortaya atan tərəf olur. Beləliklə, mübahisələr get-gedə kəskinləşir və hər mübahisə ailənin bir az da parçalanmasına gətirib çıxarır. Digər tərəfdən, bu sözü ifadə edən tərəf əvvəllər ona adi bir şey kimi baxsa da, sonralar dediklərinə özü də inanmağa başlayır. Beləliklə, istər özünüzün, istərsə də həyat yoldaşınızın bu sözün təsiri altında qalmasını istəmirsinizsə, zarafatla da olsa boşanma sözünü dilinizə gətirməyin. Və ən başlıcası, boşanmanın bir ailənin dağılması demək olduğunu unutmayın.

Boşanmaq istəyirsiz? Elə isə bu topik  tam sizlikdir.
Son günlər az qala dəb halına çevrilmiş boşanmaların sayı günü-gündən artmaqdadır. Əlbəttə mənim fikrim onları qınamaq, ya da nədəsə təqsirkar bilmək deyil.
Əminəm ki, heç bir insan ayrılmaq üçün ailə qurmur. Əlbəttə hər kəsin özünə görə  səbəbləri olur. Bəzən istəyərək, bəzən də istəmədən boşanmaq məcburiyyətində qalır.
Mən indi boşanmaya gətirən səbəbləri araşdırmayacaq, boşanmayın deyə təkid etməyəcək, nə də bunun mənfi tərəfləri haqqında danışmayacam.
Əslində, siz özünüz bunları hamıdan yaxşı bilirsiz. Çox zaman da elə bildiyimiz şeylər üzündə əziyyət çəkirik, amma işləri yoluna qoya da bilmirik.

Tənhalıq hissinə ancaq və ancaq əsl məhəbbət, yüksək həssaslıq, yüksək qayğı, incə, kövrək qəlb vasitəsilə qələbə çalmaq mümkündür.
İnsan çox vaxt özünü tənha hiss edir. Yanında kiminsə olmasını, ona qayğı göstərməsini, onu daim sevib, əzizləməsini istəyir. Bu zaman da sevəcəyin bir insan olmalıdır.
Özünü tənha hiss edən birisinin qohum və qardaşı, ana və bacılar bunu dərk etməlidirlər. Özünü tənha hiss edən, özünə qapılan birisini tənhalığın əlindən almaq, onu xilas etmək həmin insanların yaxınlarının borcudur. Çünk tənhalıq hissi özü də sonda hansısa xəstəliyə gətirib çıxara bilər. Bu xəstəliklərdən biri də psixi xəstəlik, depresiyadır.
Depressiya ağır ,eyni zamanda təhkükəli xəstəlikdir. Hələ çox qədim zamanlardan depressiyanın səbəbini çıxılmaz vəziyyətlə əlaaqələndirilmişdir.
İnsan orqanizmində müxtəlif depressiv xəstəliklərin yaranmasında hisslər, ehtiraslar mühüm rol oynayır.

Sağlamlığınızın həyat yoldaşınızdan asılı olduğu haqda heç düşünmüsünüz?
Birlikdə yaşadığınız insanın həyat tərzi və xasiyyəti sizə də təsirsiz ötüşmür. Gəlin bu zərərlərə diqqət yetirək:

Onun stressi sizin təzyiqinizi qaldırır
Nottinqhem Universitetinin araşdırmasına görə, daima stress içində olan biri ilə yaşamaq yüksək təzyiqə yol açır. Bu da öz növbəsində ürəyin zəfiləməsinə səbəb olur. 
Stanford Univeristeti stressli insanlara həftədə ən azı 30 dəqiqə idman etməyi məsləhət görür. Yəni sizlə vaxt keçirməkdənsə, dostları ilə futbol oynamağı daha xeyirlidir.

Onun yuxusuzluğu sizi kökəldir
Kökəlməyə yol açan şeylərdən biri də yuxusuzluqdur. Gündə 8 saat yatmayan, qısa yuxularla kifayətlənən insanlarda maddələr mübadiləsi zəifləyir. 
Əgər yuxusuzluqdan əziyyət çəkən biri ilə birlikdə yaşayırsınızsa, onunla eyni vaxtda yatmağınız sizin də yuxu sisteminizi pozur. Həkimlər məsləhət görür ki, yatmamışdan əvvəl banan və ya xurma yeyin ki, yuxunuz tez gəlsin.