Namaz, dua, zikr kateqoriyası üzrə məqalələr

Xanım Fatimeyi-Zəhranın (s.ə)  Allahın Rəsulundan (s) öyrəndiyi  və hər gün səhər və axşam təkrar etdiyi bir dua vardır ki, bu dua qızdırmanın zərərlərini insandan dəf edir.

Әgәr insаn bir nеçә dәqiqә nаmаzdаn qаbаq düşünsә ki, sоn nаmаzını qılır nаmаzdа dаhа diqqәtli оlаr.
Rәvаyәtlәrә әsаsәn nаmаzdа qәlbin iştirаkınа nаil оlmаq üçün tәsirli аmillәrdәn biri qıldığı nаmаzı ömrünün sоn nаmаzı hеsаb еtmәkdir. Hәzrәt Pеyğәmbәr (s) Әbu Әyyub Хаlid ibn Zеyd аdlı sәhаbәsinә bеlә buyurur: «Nаmаzı еlә qıl ki, sаnki sоn nаmаzını qılırsаn vә bu sәnin vidа nаmаzındır”. (»Bihаrul-әnvаr” 73–cü cild.)

Necə dua edəcəyini soruşan Hz.Aişəyə Hz.Peyğəmbər (s.ə.s) belə dua etməsini tövsiyə etmişdi: “Ey Allahım! Sən əfv edənsən, əfv etməyi sevənsən. Məni (Bizi) də əfv et!”
Uca Allah insanın son nəfəsinə qədər əfv qapısını açıq saxlayır. O,  can-könüldən edilən tövbələri hər zaman qəbul edir. Həmçinin tövbə etmək Allahın ən çox bəyəndiyi əməllərdəndir.
Bəzi zamanlar da var ki, Allah o zamana özəl dəyər vermiş və digər vaxtlardan daha dəyərli qəbul etmişdir. Məhz bu zamanlarda edilən ibadət və dualar digər vaxtlarda edilən ibadətlərdən daha dəyərli və duaları da məqbuldur. İslam ədəbiyyatında “üç aylar” olaraq məşhur olan Rəcəb, Şaban və Ramazan ayları və bu aylardakı bəzi gün və gecələr bunlardan bəziləridir.

Şeytan görünməyən və haradan gələcəyi bilinməyən bir düşmən olduğu üçün onun hiylə və vəsvəsələrindən Allaha sığınmaq, bizim kimi aciz qullar üçün olduqca önəmli bir xüsusdur.
İnsan üçün şeytandan tamamilə xilas yoxdur. Qurtarılmaq demək imtahan sirrinin yox olması deməkdir, bu da yaradılış hikmətimizə ziddir. Buna görə şeytan həyatı boyunca insana ürcah olar, vəsvəsə verməyə çalışar. Rəsulu Əkrəm (s.ə.s) bu barədə: “Sizdən hər birinizin bir şeytanı vardır” buyurmuşdur. Şeytanın vəsvəsəsi Allahı xatırlamaq və Ondan kömək diləməklə aradan qaldırılar. Fələq surəsinin təfsirində Mücahid deyir ki: “Xannəs olan şeytan ürəyə yerləşər. Allah zikr edildikdə qaçar, ürək qəflətə düşdükdə isə yenidən fəaliyyətə başlayar. Sanki qaranlıq ilə işığın mücadiləsi kimi dayanmadan bir-birinə qarşı mübarizə apararlar. İşıqlığın gəlməsiylə qaranlığın getməsi kimi, Allahı xatırlamaqla da şeytan uzaqlaşar.

Bəzi zamanlar var ki, Allah o zamana özəl dəyər vermiş və digər vaxtlardan daha dəyərli qəbul etmişdir. Zamanın bizim lehimizə dəyər qazanması üçün Quran və hədislərdə “vaxtı təyin edilmiş” olan ibadətləri yerinə yetirməliyik. Məhz bu zamanlarda edilən ibadət və dualar digər vaxtlarda edilən ibadət və dualardan daha məqbuldur. İslam ədəbiyyatında “üç aylar” olaraq məşhur olan Rəcəb, Şaban, Ramazan ayları və bu aylardakı bəzi gün və gecələr bunlardandır. Bu dəyərli günlərdən biri də ərəfəsində olduğumuz Şaban ayındakı “Bərat gecəsi”dir. Bərat – bağışlanma, bəraət qazanma mənasına gəlir.

Məhəmməd Peyqəmbərdən (s) nəql olunan hədisdə günahların bağışlanması üçün hər namazdan sonra bu duanın oxunması tövsiyə olunur:

«Allahummə innə məğfirətəkə ərca min aməli və innə rahmətəkə əvsəu min zənbi. Allahummə illəm əkun əhlən ən tərhəməni fərəhmətukə əhlun ən təbluğəni və təsəani liənnəha vasiət kullə şəy. Birahmətikə ya Ərhəmər-rahimin». 

Tərcüməsi: «Allahım, sənin məğfirətin mənim əməllərimdən daha ümüdvericidir, sənin rəhmətin günahlarımdan daha genişdir. Allahım, əgər günahlarım böyükdürsə bağışlanman daha böyükdür. Allahım, əgər mən sənin rəhmətinə çatmağa layiq deyilsəm də sənin rəhmətin mənə çatmağa və mənə də şamil olmağa layiqdir, çünkü sənin rəhmətin hər şeyə şamil olar. Səni öz mərhəmətinə and verirəm, Ey mərhəmətlilərin ən mərhəmətlisi!».

İmam Əli (ə) “Nəhcul-bəlağə”nin 137-ci xütbəsində buyurur: “Ruzini sədəqə vasitəsilə yerə endirin”.

İmamın (ə) nəzərində ruzi dedikdə, bütün İlahi nemətlər nəzərdə tutulur. İstər maddi olsun, istərsə də mənəvi.

İmamın (ə) bu qısa nurani kəlamından belə nəticəyə gəlmək olur ki, ruzinin artmasının yollarından biri də sədəqə verməkdir. İmam (ə) başqa yerdə buyurur: “Nə zaman yoxsul və ehtiyaclı oldunuz – sədəqə verərək, Allahla ticarət edin”.

Məsələ 1408: Vacib namazları, məxsusən gündəlik namazları camaat ilə qılmaq müstəhəbbdir. Sübh, şam və xiftən namazlarını məscid qonşuluğunda olanlara və məsciddə verilən azanın səsini eşidənlərə daha çox aidiyyəti var.
Məsələ 1409: Mötəbər rəvayət də vardır ki, camaat ilə qılınan namaz, fərdi namazdan iyirmi beş dərəcə əfzəldir.
Məsələ 1410: Etinasızlıq üzündən camaat namazına hazır olmamaq caiz deyildir. İnsanın üzrsüz olaraq camaat namazını tərk etməsi də düzgün deyildir.

Məsələ 1542: İnsan öləndən sonra, onun diriliyində yerinə yetirmədiyi namaz və başqa ibadətlər üçün başqasını əcir tutmaq olar. Yəni: muzd verib onları yerinə yetirmək olar. Əgər bir kəs özü muzd almadan onları yerinə yetirsə, səhihdir.
Məsələ 1543: İnsan bəzi müstəhəbb işlər üçün məsələn; Həcc, Ümrə, Peyğəmbər və imamların (əleyhis-səlam) qəbirlərini ziyarət etmək üçün, diri adamlar tərəfindən əcir ola bilər. Habelə müstəhəbb iş görüb onun savabını dirilərə və ölülərə hədiyyə edə bilər.

Məsələ 1525: Fitr və Qurban bayramlarının namazı İmam əleyhissəlamın zühuru zamanında vacibdir və gərək camaat ilə birlikdə qılınsın. Bizim zamanımızda İmam (əleyhissəlam) ğayibdir və bu namazları həm camaatla, həm də fərdi qılmaq müstəhəbbdir.
Məsələ 1526: Fitr və Qurban bayramlarının namazının vaxtı bayram günü Günəş çıxandan günortaya qədərdir.
Məsələ 1527: Qurban bayramı namazının Günəşin yüksəlməsindən sonra qılmaq müstəhəbbdir. Fitr bayramında isə, Günəşin yüksəlməsindən sonra iftar edib, fitrəni verdikdən sonra bayram namazını qılmaq müstəhəbbdir.