Kitab insan həyatının bələdçisidir. Kitab insanların maarifləndirilməsində xüsusi rol oynayır.
İngiltərədə aparılan bir araşdırmada ilk dəfə xoşbəxtliyin maddi dəyəri ölçülüb. London İqtisad Məktəbinin tədqiqatçıları insanları daha çox hansı növ fəaliyyətin xoşbəxt etdiyini araşdırıblar.
Hesablamalara görə sənət və mədəniyyətlə bağlı fəaliyyətlərlə yanaşı idman da insanlara illik gəlirlərində 5 min sterlinq (təxminən 5600 manat) qədər artım olması dəyərində xoşbəxtlik verir.
40 min ingilis ailəsində aparılan araşdırma “The Daily Telegraph” qəzetində dərc olunub. Yaş, səhhət və təhsil səviyyəsi kimi xoşbəxtliyə təsirli olan faktorlar xaric hansı fəaliyyət növünün insanları daha çox xoşbəxt etdiyi araşdırılıb.
Altı ölkənin elm adamlarının müxtəlif vaxtlarda apardıqları araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, demək olar ki, bütün insanları xoşbəxt edən təməl prinsiplər eynidir.
Arışdırmalar nəticəsində insanların özlərini xoşbəxt hiss etmələrinə səbəb olan səkkiz əsas prinsip açıqlanıb. Bütün bu tədqiqatların nəticələri “Psychological Bulletin” jurnalında “Xoşbəxtliyin resepti” başlığı ilə dərc edilib.
Əziz oxucular, indi həmin məqalədə yer alan maddələr barəsində sizə məlumat vermək istəyirik.
6 saatdan çox yatmaq
Tədqiqatçılar, gecə 6 saatdan çox yatan yetişkinlərin günə daha gümrah, yüksək əhval-ruhiyyə ilə başladıqlarını bildiriblər. Uşaqlar və gənclər üçün isə bu zaman 8 saat müəyyənləşdirilib.
Yunanlıya görə, o, eşq və sevda, Sezara görə şan və şöhrət, Firona görə iqtidar və məqam, Qaruna görə də yığın-yığın sərvət və xəzinələrə sahib olmaqdır. Halbuki, bunlardan heç biri, nə gerçək səadət, nə də onun bir vəsiləsidir. Həqiqi xoşbəxtliyi bu yollarla axtaranlar həmişə aldanmış və xüsrana məruz qalmışdırlar.
Gerçək səadət insan zehninin dağınıqlıq və pərişanlıqdan qurtarılması, insan qəlbinin itminan və rahatlığa qovuşmasından ibarətdir. Onu dəniz sahillərində, dağların zirvəsində, tənha yerlərdə axtaranlar daim yanılmışlar. Hərçənd, ruhuna bundan qeyri yollarla istirahət etdirməyi bilməyən avam üçün bu da bir vəsilə sayıla bilər. Ancaq gerçək hüzur və səadəti əldə etmək üçün nə zamana, nə də zəminə ehtiyac var. O hər yerdə insanla birlikdədir; onun iç aydınlığına, onun hür iradəsinə əmanət edilmiş müqəddəs bir sevgilidir. Hər bir insan istədiyi vaxt qanadlanan ruhu ilə qəlbinin sonsuz diyarlarına pərvaz edib tamaşasından doya bilməyəcəyi aləmlərə baş çəkib həsrətini çəkdiyi xoşbəxtliyi əldə edə bilər. Üstəlik qəlb xəzinəsi də tərtəmiz fikirlərlə süslənmiş və ləbriz (ağzına qədər dolu, dopdolu) edilmişsə… Boysun (Boycenin) dediyi kimi: “Nə bəxtiyardır o insan ki, ruhunun dərinliyində belə bir mehrabı var!..”
Gülərüzlü olmaq gülümsəyən bir üzlə yaşamaq deməkdir. Bu insanın özünü, səsini gözəlləşdirər, cəmiyyəti rahatlaşdırar. Gülərüzlü insan hər kəsə simpatik gələr. Çevrəsində özünə qarşı maraq oyadar. Ümumiyyətlə, gülərüz insan getdiyi hər yerdə maraq qazanır və hər kəs onunla ünsiyyətdə olmaq istəyir.
“Gülərsən, hər kəs səninlə gülər, ağlarsan yalnız qalarsan” deyimi buna misaldır. Bu həqiqətən belədir.
Şərqdə gülərüz olmaq sanki bir məcburiyyətdir. Qarşınıza çıxan hər kəsi gülərüz görərsiniz. Taylandın adı “azadlıq ölkəsi” mənasını verir. Əvvəlki adı Siyam isə “gülərüzlü insanlar ölkəsi” deməkdir. Siyamlılar əsəbləşdiklərində, qorxduqlarında, sevdiklərində, utandıqlarında və hər cür ruhi hallarında həmişə gülərüzlə baxarlar. Bu halda onların necə bir ruh halında olduqlarını bilməyimiz imkansızdır. Yaxşı düşünsək bu halın hamımız üçün keçərli olduğunu görərik. Gülərüzlə ciddiyyət daha asan meydana gəlir. Ciddi üzlə dolaşan insanlara qarşı heç kim doğmalıq duymaz və kimsə ona yaxın ola bilməz.
İnsanlarla edilən üz-üzə, göz-gözə ünsiyyətdə gülərüz olmaq bizə böyük avantaj təmin edər. Üzümüzə qapılar açılar, ələ aldığımız işlər asanlaşar. Lakin gülərkən ön dişləri gözəl olmayan insanlar üçün gülmək bir əzab və işgəncədir. Əlləriylə ağızlarını tutduqlarını görərsiniz. Günümüzdə diş həkimləri bunu çox asan düzəldir və dişlər düzəldikdən sonra gülmək o insan üçün zövq halına gəlir. Bu iş bütün imkanları sinamaqla görünməlidir.
Biri var idi, biri yox idi, bir Viktor var idi.
Psixologiya professoru, yəhudi idi. Hitler Almaniyası vaxtında digər yəhudilər kimi onu və ailəsini də ölüm düşərgəsinə sürgün etmişdilər. Bu düşərgələrdə insanları qul kimi işlədir, onları döyür, ac saxlayır, zülm edir və öldürürdülər. İnsanlar dəli olmaq həddinə çatır, çoxları özünə qəsd edir, sağ qalanlar böyük psixoloji travma alırdılar.
Viktor da çox əziyyət çəkirdi, gözünün qarşısında ailəsini qul kimi işlədir, işgəncə verirdilər. Hər gün psixoloji vəziyyəti daha da pisləşirdi. Viktor başa düşürdü ki, ətrafdakı hadisələr onu dəlilik həddinə çatdırmağa doğru gedir. Vəziyyətdən çıxış yolunu düşüncələrini dəyişməkdə tapdı. O fikirləşdi ki, əgər baş verən hadisələrə başqasının gözü ilə baxsa və bu hadisələrə sonradan tələbələrinə danışacağı, yaxud kitabda yazacağı əhvalat kimi təsəvvür etsə indiki kimi əziyyətli, qorxulu olmaz. Beləliklə, ona işgəncə veriləndə Viktor bunun nə qədər ağrılı olması əvəzində tələbələrinə nə danışacağı haqda ssenarilər qurur, kitabında bu olanları necə yazacağı haqda düşünürdü.
Dünən bir nəfər məndən xoşbəxt olmağın yolunu soruşdu. Xoşbəxtlik qışqırıb sevinmək, hər zaman hiperaktiv olmaq deyil. Onda enerji bitəndə xoşbəxtlik də bitir. Mənimçün xoşbətlik ruh rahatlığıdır, harmoniyadır. Mənim xoşbəxtlik düsturum Kristian Larsonun aşağıdakı bir neçə cümləsində toplaşıb.
Özünə söz ver ki,
— O qədər güclü olacaqsan ki, heç nə sənin ruh sakitliyini poza bilməyəcək,
— Gördüyün hər insanla sağlamlıq, xoşbəxtlik və uğur haqqında danışacaqsan,
— Dostlarına hər imkanda onların nə qədər dəyərli olduğunu hiss etdirəcəksən,
— Hər şeyin işıqlı tərəfinə baxacaqsan və optimizmin ürəkdən gələcək,
— Yalnız ən yaxşı şeylər düşünəcəksən və ən yaxşılar uğrunda çalışacaqsan,
— Başqalarının uğuruna öz uğurun qədər sevinəcəksən,
Hər nə qədər sağlamlıq və xoşbəxt həyat tərzi haqda məsləhətlər oxusaq da çox zaman elə oxuduğumuz yerdə qalır. Həyatın gündəlik cətinlikləri və qayğıları bəzən sadə şeylərdən alacaqımız raharlığı da kölgədə qoyur. Lakin oxuyacağımız bu məsələhtlər onsuz da hər gün, olsun ya ayda bir dəfə etməli olduğumuz və ya edilməsi mümkü olan sadə bir şeylərdir. Ona görə də edəcəyimiz hər nə olursa ən sadəsini belə adiliyindən cıxarıb bir rəng qataraq, sevərək etsək özümüz üçün mənəvi bir yaxşılıq etmiş olarıq. Xoşbəxtliyi dərinliklərdə deyil, sadə seylərdə görməyə başlasaq həyatımız daha da işıqlı olar deyə düşünürəm… Bunun üçün də sadə məsləhətlərə diqqət edək.
1. Gəzməyə çıxın: Yoldaşınızla, uşaqlarınızla və ya ən yaxşı yoldaşınızla birlikdə gəzin. Yalnız çox az məşq belə ruh halınızı dəstəkləyə bilər və sizi üzən problemlərə yeni bir baxımdan baxmanızı təmin edər. Gəzişin darıxdırıcı olduğunu düşünürsünüzsə, sizin üçün maraqlı olan bir yerdə gedə bilərsiniz. Alver mərkəzinə gedə bilərsiniz, bazarda gəzə bilərsiniz və hətta dondurma almaq üçün marketə qədər gedə bilərsiniz.