Dietologiya kateqoriyası üzrə məqalələr

Yay, demək olar ki, arxada qalıb. Yəqin ki, çoxlarınız «payızda arıqlayacam» marafonuna start verməyə hazırlaşır. Bizim məsləhətlərimizə əməl etsəniz, heç bir çətinlik çəkmədən artıq çəkidən azad ola bilərsiniz. 

Pəhriz — gündəlik rasionun məhdudlaşdırılması vacibdir, lakin bunu diqqətlə seçmək lazımdır. Kimsə düşünür ki, boş qablarla arıqlamaq olar. Ancaq unudurlar ki, çəki yerinə qayıdır. Sadəcə zaman lazımdır. Biz balanslı qidalanmağı tövsiyə edirik. Pəhriz sizin əhvalınıza və sağlamlığınıza mənfi təsir göstərməməlidir. 
 
Düzgün seçilmiş səhər yeməyi
Əgər arıqlamaq istəyirsinizsə, düzgün səhər yeməyindən başlamalısınız. Bu isə o deməkdir ki, yuxudan oyanan kimi limon sıxılmış su içməli və ya bir çay qaşığı bal yeyərək duşa getməlisiniz. 

Səhər yeməyi karbohidratlarla zəngin olmalıdır ki, sizi bütün gün boyu enerji ilə təmin etsin. Bu o demək deyil ki, səhər tezdən şokolad və kökə yeməlisiniz. Belə etsəniz, çətin ki, arıqlayasınız. Sıyıqlara üstünlük verin. Yulaf, qarabaşaq və ya qarğıdalı sıyığı məsləhətlidir. 

Daha çox meyvə və tərəvəz
Bir necə aydan sonra sevimli meyvə və tərəvəzlər piştaxtalardan yoxa çıxacaq. Orqanizmi faydalı vitaminlər və mikroelementlərlə təmin etmək lazımdır. Günorta  və axşam yeməklərinizə salat və zeytun yağı əlavə edin.

Kök həm qaraciyəri müalicə edən, həm də dəriyə günəşdə qaralma effekti verən tərəvəzdir. Üstəlik, onun kalorisi başqa tərəvəzlərdən daha azdir. Kök pəhrizinə riayət etməklə, həftə ərzində 4-5 kq. ariqlamaq mümkündür.

Hər gün
Səhər: 1 stəkan süd, 1 dilim qara çörək, 1 stəkan kök şirəsi

I gün:
Günorta: Köklə qovurulmuş düyü, 100 qr. ağ pendir, bir pay brokkoli
Axşam: Tərəvəz şorbası, közdə bişmiş toyuq, kök salatı

II gün:
Günorta: Pomidorlu düyü, salat, suda bişmiş bir pay toyuğun döş əti
Axşam: Kök qovurması, 1 tost çörək, 1 ədəd közdə bişmiş badımcan

III gün:
Günorta: Köklə bişmiş düyü, salat, 1 ədəd alma
Axşam: 150 qr. közdə bişmiş balıq, 2 dilim tost çörək, kök püresi

IV gün:
Günorta: Köklə bişmiş düyü, 2 pomidor, 1 qab meyvə salatı
Axşam: Toyuqlu kök qovurması, bir pay salat, 1 tost çörək

V gün:
Günorta: Pomidorlu düyü, salat, 1 dilim ananas
Axşam: Toyuğun döş ətinə sarılmış kök, 2 dilim tost, salat

Dietoloqların fikrincə, müasir dövrdə çəkini azaltmağın ən optimal variantı qan qrupu üzrə pəhriz saxlamaqdır. Qan qrupu üzrə pəhrizin mahiyyəti odur ki, rasiondan orqanizm tərəfindən pis həzm edilən, ona toksiki təsir edən qida çıxardılır. Bunun sayəsində orqanizm toksinlərdən təmizlənir, piy toxumaları qidalanmır. Beləliklə, arıqlama prosesi başlayır.

Amerikalı həkim naturoloq Ceyms d'Adamonun nəzəriyyəsinə görə, bütün ərzaq məhsulları insan orqanizminə təsiri və qan qrupu baxımından 3 hissəyə bölünür: faydalı, zərərli və neytral qruplara.

IV qan qrupu üçün pəhriz:
Dünya əhalisinin 7-8% -i IV qan qrupunun daşıyıcılarıdır. Bu qan qrupu digər iki ziddiyyətli qan qruplarının ( II və III qan qrupları) birləşməsi nəticəsində yaranıb. Ona görə də onun daşıyıcıları zəif immun sisteminə, həssas həzm traktına malik olurlar. Bu qrupun nümayəndələri II və III qan qruplarının zəif və güclü xüsusiyyətlərini özlərində cəmləyiblər. IV qan qrupunun daşıyıcılarına qarışıq pəhriz saxlamaq tövsiyə olunur.

Güclü tərəfləri:
Ən gənc qan qrupudur;
çevik, çox həssas immun sistemi;
II və III qan qruplarının müsbət cəhətlərini birləşdirir.

Arıqlamaq istəyən insanların əsas problemi iştahadır. İştaha ilə neçə mübarizə aparmaq olar? Aşağıda verilən sadə məsləhətlər sizə bu işdə kömək edə bilər.

1. Ac qalmayın. Aclıq insan orqanizmində müəyyən qoruyucu mexanizmləri işə salır ki, nəticədə aclıqdan çıxan insan daha çox qida qəbul etməyə başlayır.

2. Rasionunuzda sellülozla zəngin olan məhsulların həcmini artırın. Bu məhsullar insanda toxluq hissini uzadır və nəticədə iştahanı azaldır. Sellülozun əsas mənbələri: meyvə (alma, armud, şaftalı, gavalı və s.) və tərəvəzlərdir.

3. Yüksək qlikemik indeksi olan qidaların qəbulu (mayalı və qat-qat xəmirdən olan un məmulatları, tortlar, pirojnalar, kola, limonad, kartof, konfet və südlü şokolad, uzun düyü, çipsi və s.) qanda qlyükozanın səviyyəsinin kəskin yüksəlməsinə və daha sonra kəskin enməsinə səbəb olur. Qlyükozanın səviyyəsi aşağı düşməsi insanın iştahasının artmasına gətirib çıxarır.

Aşağı qlikemik indeksi olan məhsullar isə (alma, armud, şaftalı, göbələk, yaşıl tərəvəzlər, yağsız ət, balıq, yumurta, acı şokolad və s.) əksinə iştahanı azaldır.

4. Tez-tez və az miqdarlarda qida qəbul edin. Bu iştahanın azalmasına gətirib çıxarır.

5. Qida qəbul etdikdə tələsməyin, hər tikəni yavaş-yavaş çeynəyin. Bu halda toxluq hissin yaranması üçün sizə daha az miqdarda qida lazım olacaq.

Xanımlar artıq çəkidən xilas olmaq üçün müxtəlif pəhrizlərdən istifadə edirlər.

Arıqlamağa kömək edəcək bu cür üsullardan biri də «Yapon pəhrizi»dir. Yapon pəhrizi orqanizmdəki maddələr mübadiləsini daha fərqli ritmdə çalışdıracaq. Belə ki, itirilmiş çəki uzun müddət bədənə geri qayıtmayacaq.

Əsas qayda:
Pəhrizə başlamazdan əvvəl bir neçə gün yüngül yeməklərə üstünlük verin. Burada göstərilən ərzaqları başqaları ilə əvəz etməyin. Əks halda bu, maddələr mübadiləsini poza bilər.

İlk həftə bu ərzaqlardan uzaq durun:
Duz – bədənə su yığıb, çəkini artırır.

Şəkər – bədəndə piy qatları yaradır.

Spirtli içki – 100 qr. çaxır belə maddələr mübadiləsini pozur və toksinlərin bədəndən çıxmasına mane olur.

Pəhriz zamanı orqanizm susuzluqdan əziyyət çəkir. Ona görə də bu zaman çoxlu qazsız su içmək məsləhətdir.

Südverən analara bu pəhrizi saxlamaq qadağandır.

Bildiyinizdən çox daha faydalı olan şokoladı qədərində yeməklə arıqlaya bilərsiz.

Son dərəcə qidalandırıcı bir qida olan şokolad protein, yağ və şəkər tərkiblidir. Mineral qaynağıdır. Dəmir, fosfor, maqnezium, kalsium tərkiblidir. Bu minerallar sümük toxumasını gücləndirir. Əzələ, sinir sistemlərinin də hərəkətini yaxşılaşdırır. Müəyyən miqdarda yeyilən şokolad artıq çəki qazandırmır, əksinə, arıqlada bilir.

Şokolad pəhrizi ilə 15 gündə rahatlıqla 3-4 kilo ata bilərsiz. Bu pəhrizi 3-4 həftə davam etmək olar.

Qeyd: Böyrək və şəkər xəstəsi olanlar bu pəhrizi saxlamasınlar.

1-ci gün
Səhər:  200 ml yağsız pəhriz süd, içinə bir qaşıq dolu corn flakes və 2 çay qaşığı bal. Şəkərsiz qəhvə və ya çay.

İsveç həkimləri yerli qadınların kökəlmə problemini araşdırıb, qadın cazibəsini qorumaqdan ötrü onlara xüsusi pəhriz tərtib ediblər. 

Belə ki, ayda bir həftə bu pəhrizə riayət etməklə, həm maddələr mübadiləsini yoluna qoymaq, həm də artıq çəkidən azad olmaq mümkündür. Pəhrizin özəlliyi ondadır ki, istədiyin rasionu özün seçib, istədiyin qədər arıqlaya bilərsən.

I variant:
Səhər: 1 stəkan süd, 1 soyutma yumurta, 1 dilim qara çörək.
Yeməkarası: 1 ədəd alma
Nahar: Kök şirəsi, 200 qr. mal əti, yaşıl salat, 1 ədəd soyutma kartof.
Şam: Yağsız kəsmik, pomidor salatı, 1 dilim qara çörək və şəkərsiz çay.

II variant:
Səhər: Südlü qəhvə, 100 qr. yağsız kəsmik, 1 dilim ağ çörək.
Yeməkarası: 1/2 stəkan tərəvəz şirəsi.
Nahar: 1 stəkan qatıq, 200 qr. soyutma toyuq, üzərinə cəfəri doğranmış 1 ədəd kartof, pörtlədilmiş kələm və çuğundur.
Şam: yaşıl salat, 1 dilim qara çörək, 1 fincan itburnu dəmləməsi.

III variant:
Səhər: Südlü qəhvə, 2 soyutma yumurta, 1 dilim qara çörək, turp.
Yeməkarası: 100 qr. meyvə.
Nahar: Tərəvəz şirəsi, yağsız toyuq, çiy kök salatı, ispanaq.
Şam: 100 qr. kəsmik, salat, pomidor şirəsi və 1 dilim qara çörək

“Makaronla da adam arıqlayar?!", — deyə təəccüblənəcəksiz, ancaq bu pəhrizlə həftədə 3-4 kilo çəki ata biləcəksiz.Makaron pəhrizinin hədəfi həftədə 3-4 kilo arıqlamaqdır. 1100 Kcal makaron və karbohidrat ağırlıqlı bu pəhrizi 14 gün boyunca tətbiq edə bilərsiz. Axşam  yeməkləri üçün heç bir qadağa yoxdur, verilən ölçünü iki yerə ayıra bilərsiz.Ailem.az makaron pəhrizini təqdim edir.

1-ci günSəhər: Üzərinə kərəyağı, ya da marqarin çəkilmiş iki nazik dilim çörək, 2 naringi, çay, ya qəhvə
Günorta: 1 qab makaron, 1 kasa yağsız salat
Axşam: yarım toyuq, 1 kasa yağsız salat (kök, kəvər)

2-ci gün
Səhər: Üzərinə kərəyağı, ya da marqarin çəkilmiş iki nazik dilim çörək, 2 naringi, çay, ya qəhvə
Günorta: 1 qab makaron, 1 kasa yağsız salat
Axşam: yarım toyuq, 1 kasa yağsız saşlat ( limon, sirkə əlavə ed bilərsiz)

3-cü gün
Səhər: Üzərinə kərəyağı, ya da marqarin çəkilmiş iki nazik dilim çörək, 2 naringi, çay, ya qəhvə
Günorta: 1 qab makaron, 1 kasa yağsız salat
Axşam: 10 ədəd kotlet, çörəksiz yeyin və azyağlı qiymədən hazırlayın

Dietoloqların fikrincə, müasir dövrdə çəkini azaltmağın ən optimal variantı qan qrupu üzrə pəhriz saxlamaqdır. Qan qrupu üzrə pəhrizin mahiyyəti odur ki, rasiondan orqanizm tərəfindən pis həzm edilən, ona toksiki təsir edən qida çıxardılır. Bunun sayəsində orqanizm toksinlərdən təmizlənir, piy toxumaları qidalanmır. Beləliklə, arıqlama prosesi başlayır.

Amerikalı həkim naturoloq Ceyms d'Adamonun nəzəriyyəsinə görə, bütün ərzaq məhsulları insan orqanizminə təsiri və qan qrupu baxımından 3 hissəyə bölünür: faydalı, zərərli və neytral qruplara.

Pəhriz konkret qan qrupu, orqanizmin hüceyrə quruluşu ilə əlaqəli olduğundan eyni məhsullar müxtəlif qan qrupları üçün çəki itkisini təmin edə bilməz. Tutalım, 1-ci qan qrupunun nümayəndələrini arıqladan qida 2-ci qan qrupundan olan insanın səhhətinə mənfi təsir göstərə bilər.

Çəki atmanızı asanlaşdıracaq ləzzətli qidaların siyahısı:

Xiyarı yaxşıca yuyub incə-incə doğrayın və üzərinə bol dərəotu səpin. Bu tərəvəzin kalorisi çox azdır və adamı tox tutur.

Gül kələmi və brokolini yaxşıca doğrayıb  üzərinə qatıq əlavə edin. Liflə zəngin olduğundan sizi uzun müddət tox saxlayacaq.

Şirniyyat əvəzi olaraq 250 qram gavalını darçınla qaynadıb yeyinn. 

Bir porsiya yaşıl lobyanı 20 dəqiqə suda qaynadın, sirkə, duz və istiotla dadlandırın. İstəsəniz, üzərinə yağsız krem də əlavə edə bilərsiniz.

200 qr ananası süzgəcdən keçirin. İçinə 100 qram kefir və təzə nanə əlavə edin. Ananasın tərkibində olan fermentlər, protein həzmi sürətləndirdiyindən adamı gec acdırar.