Dietologiya kateqoriyası üzrə məqalələr

Tanınmış rus diyetoloq Lidiya İonovanın sözlərinə görə, əslində sağlam, ən əsası hormonal və maddələr mübadiləsi problemləri olmayan insana artıq çəkidən xilas olunmaq kifayət qədər asandır.

Bunun üçün ilk növbədə qeyd etdiyimiz problemlərin olmadığına əmin olmaq, daha sonra isə çox sadə tövsiyələrə əməl etmək lazımdır.

Azərbaycanda məhz əhalinin qidalanması ilə birbaşa əlaqəli olan bir çox xəstəliklər var: “Başlıca olaraq vitamin D əskikliyi səbəbindən çoxalan bir çox xəstəliklərimiz var. Çoxlarında ciddi şəkildə vitamin D defisiti var. Nəinki uşaqlarda, qadınlarda, demək olar ki, hər kəsdə bu çatışmazlığı görürük. Bildirim ki, ən çox əl, qol, qıç, sümük ağrılarını yaradan səbəb vitamin D əskikliyidir”.

Xaş yalnız düzgün bişirildikdə orqanizmə xeyirlidir
O zaman nə edək, nə yeyək ki, orqanizmdə D vitaminini yığa bilək? L. Zülfüqarlı deyir ki, xaş tərkibində çox miqdarda vitamin D olan ən faydalı yeməklərindən biridir. Lakin xaşın bişirilmə tərzi tamamilə yanlışdır: “Xaş düzgün bişirildikdə xeyirlidir, onu yemək olar. Amma düzgün bişirilmədikdə yeməyin, çünki ziyanlıdır. Xaş düzgün şəkildə bişirilmədikdə xeyirdən çox ziyan verir. Məsələn, mən dedim ki, vitamin D almaq üçün xaş yeyəcəyik. Amma biz o xaşı elə yanlış bişiririk ki, onu yeyən zaman trans yağların orqanizmə ötürüldüyü təqdirdə pis xolesterinin çoxalması nəticəsində qan-damar dövranının bəzi xəstəliklərindən əziyyət çəkə bilərik. Hətta bəzi kilo problemlərini, qaraciyər piy distrofiyası, ürəyin bəzi xəstəliklərini də buna bağlamaq olar”.

Yayılmış fikirə görə, arıqlamaq istəyən insan axşam saat 18.00-dan sonra yemək yeməməlidir. Belə yanaşmanın məntiqli arqumentləri də var — axşam insan daha az hərəkət edir və nəticədə daha az kalori yandırır ki, bu vaxt qəbul olunmuş kalorilər qarın və omba nahiyəsində yığılmağa başlayır.

Lakin müasir diyetoloqlar və arıqlamaq üzrə mütəxəssislər bu fikirlə razı deyil. Belə ki, tanınmış rus diyetoloq Aleksey Kovalkov belə hesab edir ki, daim axşam 18.00-dan sonra yeməyən insan arıqlamayacaq, əksinə kökələcək.

Bədənimizin ən vacib ehtiyaclarından biri sudur. Eynilə susuz qalan bir gülün quruması kimi lazımi miqdarda su içməmək həyatımızda mənfi hallar ortaya çıxarır. Artıq çəki problemi yaşayan bir çox insanın lazımi miqdarda su içmədiyi müşahidə edilmişdir.

Bunun səbəbi isə susuz qalan bədənin yağ depolamağa meyilli olmasıdır. Hər saat 1 stəkan olmaqla gündə 15 stəkana yaxın su içmək arıqlamağa kömək edir. Su içmək özünüzə edəcəyiniz ən böyük yaxşılıqlardan biridir.

C vitamini ilə zəngin, faydalı və asan hazırlanan resepti sizinlə bölüşürük. Tərkibindəki bol C vitamini sayəsində metabolizmi sürətləndirir və yatanda belə arıqlamağınıza kömək edir. Bu içkini hər yeməkdən qabaq içməlisiniz. Necə hazırlanmasına gəldikdə isə.

Tərkibi:
— 1 stəkan təzə qreypfrut suyu,
— 2 yemək qaşığı alma sirkəsi,
— 1 çay qaşığı bal.

Necə arıqladır?
Xüsusilə məşq zamanı daha sürətli yağ yandırmağa kömək edir, aparılan araşdırmalar yetərli miqdarda C vitamini səviyyəsinə sahib olan insanların olmayanlarla müqayisədə idman əsnasında yüzdə 30 daha çox yağ yandırdıqlarını bildirir.

Digər tərəfdən sirkənin tərkibində olan turşular yağ yandırmağa kömək edən genləri hərəkətə gətirir və metabolizmi sürətləndrir. Sirkə və qreypfrut qarışığının dadı sizə turş gələrsə, 1 qaşıq bal da əlavə edərək içkini dadlandıra bilərsiniz. Bu bal içkinizə sadəcə 20 kalori əlavə edəcək.

Şirniyyat yeyərkən səhv şirniyyat seçimi etsək, qədərindən çox yesək və şirniyyat yeyərkən nələrə diqqət etməli olduğumuzu bilməsək, əlbəttə kökələcəyik.

Pəhriz saxlayarkən şirniyyat yeyilə bilərmi? Bu sual pəhrizə yeni başlayan hər kəsin ağlına gələn ilk sualdır. Pəhriz saxlayan insan əlbəttə şirniyyat yeyə bilər. Ancaq burada vacib olan məqam şirniyyat deyərkən sizin nəyi nəzərdə tutduğunuzdur. Bəziləri şirniyyat deyərkən meyvəli yoqurt, bəziləri darçınlı süd, bəziləri isə şərbətli şirniyyatları nəzərdə tutur. Şirniyyat yemək insanı xoşbəxt etdiyi üçün pəhriz saxlayanlar da bəzən şirniyyat yeyə bilərlər.

1. Qatıq
Qatığın 100 qramında yalnız 50 kalori var və uzun müddət tox tutur. Qatığı səhər yeməyində, naharda, şam yeməyində və ara yeməklərində də yeyə bilərsiniz. İstəsəniz, meyvə, çərəz, bal, mürəbbə ya da təzə göyərtilər əlavə edərək daha fərqli dad əldə edərsiniz. Axşamüstü acdığınızda şirniyyatla çay içmək əvəzinə süzmə qatığın içinə nanə, cəfəri, şüyüd, xiyar əlavə edib, yanında da tam taxıllı bir dilim çörək yeyə bilərsiniz.

Ac qalaraq arıqlamaq olarmı? Çörək kökəldirmi? Dietik qidalar arıqladırmı? Aç qalaraq arıqlamağın, çörəyin kökəltdiyinin, diyet məhsullarının arıqlatdığının və 18:00-dan sonra yemək yeyilməməsinin əslində doğru olmadığını bilirdinizmi?

Uzun müddət aclıqdan sonra metabolizm enerji sərfiyyatını azaldır və yağ mənbələrini artırmağa başlayır. Yeyilən çox az qida belə yağ olaraq toplanır.

Çörək təməl enerji qaynağımız olan kompleks karbohidratların ən önəmli qaynağıdır. Çörək yeməyən insanların yenə taxıl qrupunda olan taxıl məhsullarını: makaron, plov kimi qidaları yeməkləri daha çox yedikləri də müşahidə edilmişdir.

Arıqlamaq bir çox qadının ortaq arzusudur. Xüsusilə yaz və yay aylarının gəlişi çəkisindən narazı olan xanımları təşvişə salır. Daha incə geyimlərin bədən formanızı aydın şəkildə büruzə verməsi ola bilər ki, sizi də narahat edir.

Yay aylarına keçdikcə isə çimərlik mövsümü yaxınlaşacaq. Bu da xanımların ideal bədən quruluşuna sahib olmağı daha çox arzuladığı bir mövsümdür. Elə bunu nəzərə alaraq sizə effektiv arıqlama içkisinin reseptini təqdim edirik.

Tərkibi:
— 1 stəkan az yağlı süd,
— 1 çay qaşığı darçın,
— 1 dənə mixək.

Hazırlanması:
Bütün ərzaqları qarışdırıb istər isti, istərsə də, soyuq şəkildə gecə bir stəkan içirik. Xüsusilə yatmazdan bir neçə saat qabaq içilməsi məsləhətlidir. Əgər mixək yoxdursa, sadəcə darçın və süd içmək də faydalı olacaqdır.

Bədəninizin ümumi sağlamlığı üçün su içməyiniz çox lazımlıdır. Ancaq arıqlamaq istəyirsinizsə, buzlu su içməyiniz daha məqsədə uyğundur. Çəki itirmək istəyənlər gün ərzində mütləq buzlu su, buzlu çay və ya buzlu meyvə suları içməlidirlər.

Buzlu su içmək bədəninizin temperaturunun aşağı düşməsinin qarşısını almaq üçün metabolizmanızı güclənməyə məcbur edir. Bədəniniz buzlu suyu isidib bədən temperaturuna qaldırmaq üçün əlavə kalori sərf edir.

500 ml. buzlu su içməklə neçə kalori itirmək olar?
Deyək ki, buzlu suyun temperaturu 0 dərəcəyə yaxındır. Bədən temperaturunuz isə 37 dərəcəyə yaxındır və 1 qram suyu 1 dərəcədə istilətmək üçün lazım olan enerji miqdarı 1 kaloridir. 500 ml. suyun 473,18 qram olduğunu nəzərə alaraq belə nəticəyə gəlirik ki, 500 ml. buzlu suyu 37 dərəcə istiliyə qaldıra bilmək üçün bədənimiz 17,5 kilo kalori sərf etmək məcburiyyətində qalır.