Böyrəkləri sağlam saxlamaq üçün insan ilk növbədə düzgün və sağlam qidalanmalıdır. Acı, duzlu, qızarmış, çox yağlı, hisə verilmiş qidalar böyrəklər üçün ziyanlıdır.
Böyrəklərimiz meyvə-tərəvəz, süd məhsulları, yarmaları, təbii şirələri xoşlayır. Buna əks-göstərişlər yoxdursa, gün ərzində 2 l maye qəbul edin. Bu təmiz su, kompot, şirə, çay və s. ola bilər. Susuzlaşmaya yol verməyin. Susuzlaşma insanın orqanizminin bir çox funksiyalarını (o cümlədən, böyrəklərin funksiyasını) kəskin şəkildə pozur.
Böyrəklər istini sevir, soyuğu, nəmliyi isə xoşlamırlar. Tez-tez baş verən soyuqlamalar, soyuq və nəm otaqda yaşamaq, soyuq suda, yaş paltarda (məsələn, dənizdə dincəldiyi zaman) uzun müddət qalmaq hiss edilmədən böyrəklərin xroniki iltihabına səbəb ola bilər. Soyuq qış günlərində mümkün qədər isti geyinmək, bel nahiyəsini isti saxlamaq, uzun gödəkçələrə üstünlük vermək lazımdır.
Böyrəklər hərəkət sevir (bədən tərbiyəsi, idman). Hərəkət onaların qanla təchiz olunmasını yaxşılaşdırır. Bəzi yoqa mövqeləri var ki, onlar böyrəklərin fəaliyyətinin yaxşılaşmasına kömək edir. Lakin böyrəklər həddən artıq yükləmələri xoşlamır (xüsusilə ağır çəkilərin qaldırılmasını).
İldə 2 dəfə olmaqla böyrəkləri orada yığılan duz, qum və s. maddələrdən təmizləmək lazımdır.
Yayda bu daha asandır. Böyrəkləri qarpız və xiyar çox yaxşı təmizləyir.
Böyrəklərin təmizlənməsi üçün müxtəlif müalicəvi otlar və s. təbii vasitələr çox geniş istifadə olunur.
Bədənin vəziyyətinin dəyişilməsi, nəfəsalma zamanı böyrəklər şaquli istiqamətlə 1-2 sm olmaqla yerini dəyişir.
Bu normal fizioloji prosesdir. Lakin bəzən böyrək 10 sm kimi aşağı enir, hətta kiçik çanağa düşür, bəzən isə burulur. Böyrəyin belə həddən artıq hərəkətliliyi «nefroptoz» adlandırılır.
Nefroptoz təhlükəli pozulmadır. Nefroptoz zamanı böyrəyin normal fəaliyyəti pozulur.Nəticədə bu böyrəkdə iltihab inkişaf edə bilər, daşlar əmələ gələ bilər. Bundan əlavə böyrəklərin normal fəaliyyətinin pozulması nəticəsində insanda arterial hipertenziya (arterial təzyiqinin patoloji yüksəlməsi) inkişaf edə bilər.
Əksər hallarda nefroptoz qadınlarda inkişaf edir. Bunun səbəbləri arasında:
Azospermiya kişi mənində sağlam çoxalma qabiliyyətli hüceyrələrin olmamasıdır.Bunun infeksion,cərrahi əməliyyat sonrası,genetik,xronikxəstəliklər,böyrək və qaraciyər çatışmazlığı,istifadə olunan dərmanlar,radiasiyaya məruz qalma kimi bir çox səbəbi var.
Sidik-cinsiyyət sisteminin neoplazmaları hər iki cinsdə və hər yaşda rast gəlinə bilər. Onkoloji xəstəliklər içərisində kişilərdə 30%, qadınlarda isə 4% hallarda rast gəlinir. Böyrəklərin karsinoması dedikdə rast gəlinən neoplazmaların 2.5%-ni böyrəklərin adenoması başa düşülür. Qeyd etmək lazımdır ki, kişilərdə bu xəstəlik iki dəfə daha çox rast gəlinir. Adenokarsinomanın əmələ gəlməsinin səbəbləri: siqaret çəkmə, piylənmə, hipertoniya, böyrək sistaları.
İlk əlamətlərdən biri hematuriyadır (sidikdə qan) və bu minimal dərəcədən maksimal dərəcəyə qədər ola bilər. Daha sonra beldə ağrı, bir neçə həftə ərzində günün ikinci yarısından sonra bədən temperaturunun 38-39 dərəcəyə qədər yüksəlməsi müşahidə olunur.
Xəstəliyin öyrənilməsi alimləri daim düşündürən mövzulardandır. İlk öncə onu qeyd etmək lazımdılr ki, kifayət qədər çox rast gəlinən xəstəlikdir. Sidik daşları 80% hallarda kalsiumdan, 5 %hallarda sidik turşusundan, 2% hallarda sistindən, digər hallarda isə qarışıq tərkibdən ibarət olur. Daşlar sidik yollarında hər yerdə ola bilər və çox vaxt qanaxma və ağrıya səbəb olurlar. Bəzi daşlar var ki, gizli qala bilirlər, lakin böyrək ləyənciyi, kasacığı, sidik axarını zədələyərsə, bel nahiyəsində böyrək kolikası adlanan ağrı meydana çıxır. Ağrı o qədər güclü olur ki, xəstələr dözə bilmirlər. Ağrı ya bədənin yan tərəflərində ya beldə yaranır, sonra isə böyrək nahiyəsinə keçir, ardıcıl olaraq sidik axarı ya cinsiyyət orqanları yerləşən nahiyə və ən sonda bud nahiyəsinə yayılır.